امريكا تحريم‌هاي سنگين جديدي عليه كاراكاس
اعمال كرد
گروكشي سياسي
با پول مردم ونزوئلا
شهاب شهسواري
دولت ايالات متحده امريكا با اعلام تحريم‌هاي نفتي عليه دولت ونزوئلا، يكي از اصلي‌ترين منابع درآمدي دولت اين كشور را كه برآورد مي‌شود دست‌كم 18 ميليارد دلار در يك سال آينده به درآمد ارزي اين كشور ضرر بزند، قطع كرد. دوشنبه شب، جان بولتون، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا و استيو منوچين، وزير خزانه‌داري اين كشور در برابر خبرنگاران اعلام كردند كه واشنگتن تصميم گرفته است، شركت دولتي نفت ونزوئلا PDSVA و شعبه آن در امريكا با عنوان Citgo را تحريم كند. امريكا اصلي‌ترين واردكننده نفت خام از ونزوئلاي نفت‌خيز است. بر اساس برآورد جان بولتون، بلافاصله بعد از اعلام اين تصميم دست‌كم 7 ميليارد دلار از اموال دولت ونزوئلا در امريكا بلوكه مي‌شود و در طول يك سال آينده جلوي درآمد 11 ميليارد دلاري ونزوئلا از صادرات نفت به امريكا گرفته خواهد شد. وزير خزانه‌داري امريكا ضمن اعلام تحريم‌هاي جديد تاكيد كرد كه شركت Citgo در امريكا همچنان حق فعاليت تجاري خواهد داشت اما تمام درآمدهاي آن بايد به حساب مسدود شده توسط دولت امريكا واريز شود و حق انتقال پول به ونزوئلا نخواهد داشت. همزمان وزير خارجه امريكا، مايك پمپئو ضمن دست‌كم گرفتن اثر اين تحريم‌ها بر زندگي مردم عادي ونزوئلا گفت: «هدف اين تحريم‌ها مردم ونزوئلا نيست و امريكا دسترسي به مواد غذايي و دارويي را كه به شدت مورد نياز مردم اين كشور است، قطع نكرده است.» همزمان رييس‌جمهور ونزوئلا در نطقي تلويزيوني در واكنش به اين اقدام، خطاب به همتاي امريكايي‌اش گفته است: «پايت را از ونزوئلا بكش بيرون.»
دست در جيب مردم ونزوئلا
اقدام امريكا در تحريم نفتي ونزوئلا مي‌تواند، وضعيت اقتصادي اين كشور بحران‌زده را به شدت وخيم‌تر كند. مقام‌هاي ونزوئلا و امريكا، هر يك ديگري را به غارت اموال مردم ونزوئلا متهم مي‌كنند. نزديك به نيمي از كل صادرات نفت خام ونزوئلا به امريكا صادر مي‌شود و اين اقتصاد به شدت به صادرات نفت خام براي تامين نيازهاي ارزي به اين درآمد نياز دارد. اقتصاد ونزوئلا كه داراي بزرگ‌ترين ذخاير انرژي جهان است، در طول سال‌هاي اخير با مشكلات عديده اقتصادي مواجه شد. صندوق بين‌المللي پول پيش‌بيني مي‌كند كه در سال پيش‌رو، تورم در اين كشور بحران‌زده به رقم بي‌سابقه 10 ميليون درصد برسد. از هفته پيش با اعلام تشكيل دولت موقت از سوي خوان گوايدو، رييس مجمع ملي اين كشور و پشتيباني برخي كشورهاي امريكاي جنوبي و ايالات متحده امريكا از ادعاي اين سياستمدار جوان، شكاف سياسي در اين كشور به شديدترين حالت خود رسيده است. ايالات متحده امريكا رسما اعلام كرده است كه خوان گوايدو، رييس‌جمهور خودخوانده را به عنوان دولت مشروع به رسميت مي‌شناسد و دولت حاكم بر كاراكاس را غيرمشروع مي‌داند. وزير خارجه امريكا هفته گذشته اعلام كرد كه دولت كشورش 20 ميليون دلار پول نقد در اختيار دولت ادعايي خوان گوايدو قرار داده است و اقدام جديد دولت امريكا هم به نظر مي‌رسد براي قطع دسترسي دولت كاراكاس به درآمد نفتي و انتقال اين درآمدهاي ارزي به وفاداران به دولت تحت‌الحمايه واشنگتن باشد. خوان گوايدو، بعد از اعلام تحريم‌هاي جديد امريكا عليه كشورش، ضمن استقبال از اين اقدام اعلام كرد كه از مجمع ملي اين كشور خواهد خواست، افراد جديدي را براي مديريت شركت ملي نفت و شعبه آن در امريكا براي دولت خودخوانده او معرفي كند تا اين افراد بتوانند حق دسترسي به درآمدهاي نفتي ونزوئلا داشته باشند. گوايدو با صدور بيانيه‌اي تاكيد كرده است: «تلاش مي‌كنم تا بر اموال ونزوئلا در خارج از كشور مسلط شوم» تا رييس‌جمهور بركنار شده «اقدام به خالي كردن حساب‌ها نكند.» جان بولتون، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا، دوشنبه شب در سخناني تند مدعي شد كه نيكولاس مادورو و دولتمردانش «مردم ونزوئلا را غارت كرده‌اند» و «از ميلياردها دلار درآمد نفتي اين كشور براي منافع شخصي استفاده كرده‌اند.» در واكنش به اين اقدام، نيكولاس مادورو، رييس‌جمهور ونزوئلا در نطقي تلويزيوني اين اقدام امريكا را «غارت اموال مردم ونزوئلا» و «جنايتكارانه» خواند و اعلام كرد: «به مديران شركت نفت دستور داده‌ام تا در دادگاه‌هاي داخلي امريكا و نهادهاي بين‌المللي حقوقي، اين اقدام امريكا را به چالش بكشند.»
به نوشته الجزيره، تحريم‌هاي نفتي جديد امريكا عليه مردم ونزوئلا، هر چند بعيد است اثري جدي بر بازارهاي داخلي سوخت امريكا داشته باشد، ولي ممكن است براي پالايشگاه‌هاي حوزه خليج‌مكزيك دردسرهايي ايجاد كند. صادرات نفت خام ونزوئلا به امريكا در طول سال‌هاي گذشته روند نزولي داشته است، كاهش توليد نفت ونزوئلا به دليل سوءمديريت و عدم سرمايه‌گذاري جديد، عامل اصلي اين كاهش محسوب مي‌شد و از سال 2008 تاكنون رقم صادرات نفت خام ونزوئلا به امريكا از بيش از يك ميليون و 200 هزار بشكه در روز به نزديك 500 هزار بشكه در روز كاهش يافته است. اما با وجود اين كاهش، ونزوئلا همچنان دست‌كم به عنوان چهارمين تامين‌كننده خارجي نفت خام در امريكا با تامين 6 درصد از واردات نفت اين كشور باقي ما‌نده است.
يادداشت‌هاي جنجالي بولتون
حركت روز دوشنبه جان بولتون، مشاور امنيت ملي رييس‌جمهور امريكا در جمع خبرنگاران، به يكي از تازه‌ترين جنجال‌ها در مورد آينده ونزوئلا تبديل شده است. بولتون كه دولت كشورش علنا از براندازي حاكميت در كاراكاس حمايت مي‌كند، روز دوشنبه يادداشتي در دست گرفته بود كه بخشي از نقشه نظامي امريكا، احتمالا براي دخالت در وضعيت ونزوئلا روي آن نوشته شده بود. بر اساس گزارش رسانه‌هاي امريكايي، روي يك برگه از يادداشت‌هايي كه در جمع خبرنگاران در دستان جان بولتون بود، نوشته شده بود: «استقبال از گفت‌وگوهاي افغانستان، اعزام 5000 نيرو به كلمبيا» كلمبيا يكي از كشورهاي همسايه ونزوئلاست و همزمان با بحران شديد ديپلماتيك ميان واشنگتن و كاراكاس، اين گمانه مطرح شده است كه متن مذكور بخشي از برنامه‌هاي محرمانه دولت ترامپ براي حمله نظامي يا دخالت نظامي در وضعيت ونزوئلا باشد. به نوشته واشنگتن‌پست مشخص نيست، افشاي اين يادداشت‌هاي جان بولتون كه در عكس‌ها به راحتي قابل مشاهده و در پيش از سخنراني در معرض ديد خبرنگاران قرار گرفته است، عمدي بوده يا يك گاف تصادفي. به نوشته واشنگتن‌پست عمدي بودن چنين اقدامي دور از ذهن نيست، چرا كه پيش از اين هم اقدام‌هاي مشابه از سوي نزديكان ترامپ براي تاثيرگذاري بر رسانه‌ها و تحولات جاري مشاهده شده است. به نوشته واشنگتن‌پست، يك مقام آگاه در وزارت دفاع امريكا كه به شرط پنهان ماندن نامش با اين روزنامه گفت‌وگو كرده است، خبر مي‌دهد كه چنين دستوري در مورد اعزام نيرو به كلمبيا هنوز به وزارت دفاع ابلاغ نشده است. يك مقام كاخ سفيد هم در گفت‌وگو با آژانس فرانس‌پرس گفته است: «هيچ نشانه‌اي از فعاليت براي اعزام نيرو به كلمبيا مشاهده نشده است.»
اعتراض روسيه و چين
سرگي لاوروف، وزير خارجه روسيه در واكنش به اعلام تحريم‌هاي جديد نفتي امريكا عليه ونزوئلا تاكيد كرد: چنين اقداماتي كاملا اعتماد به ساختار مالي بين‌المللي را كه تحت سلطه امريكا قرار دارد، از بين مي‌برد. به گزارش اينترفكس، وزير خارجه روسيه تصريح كرد: «روسيه
هر چه در توان دارد براي حمايت از دولت قانوني مادورو در ونزوئلا انجام خواهد داد.» ديميتري پسكوف، سخنگوي كاخ كرملين هم تاكيد كرد كه تحريم‌هاي جديد امريكا «دخالت واضح در امور داخلي ونزوئلا» و «غيرقانوني» است. روز سه‌شنبه، گنگ شوانگ، سخنگوي وزارت خارجه چين هم اقدام امريكا در تحريم شركت دولتي نفت ونزوئلا را محكوم كرد و تاكيد كرد: «دخالت خارجي در امور داخلي كشورها فقط باعث پيچيده‌تر شدن اوضاع مي‌شود.» اين ديپلمات چيني همچنين از تاثير اين تحريم‌ها بر بدتر شدن وضعيت زندگي مردم عادي ونزوئلا نيز ابراز نگراني كرده است. به گزارش رويترز، چين در طول يك دهه گذشته بيش از 50 ميليارد دلار بر اساس يك توافق نفت در برابر وام در اختيار ونزوئلا قرار داده است. روسيه نيز از سال 2006 تاكنون دست‌كم 17 ميليارد دلار وام و خط اعتباري براي دولت ونزوئلا تامين كرده است.