بهاره شبانكارئيان
طي روزهاي اخير «نيوشا ضيغمي»، بازيگر سينما و تلويزيون در صفحه شخصي اينستاگرام خود ماجراي سرقت از كارت عابر بانكش را اطلاع‌رساني مي‌كند. همزمان با افشاي اين ماجرا، معاون فرهنگي و اجتماعي پليس فتا نيز از دستگيري متهم اين پرونده خبر مي‌دهد.
شخصي كه از كارت عابربانك اين بازيگر سرقت كرده با پول آن سكه خريده است
نيوشا ضيغمي در مورد جزييات اين اتفاق به «اعتماد» مي‌گويد: «آن روز در خانه بودم كه متوجه شدم مبلغ زيادي از كارت عابر بانكم كسر شده است. همان موقع پي بردم كه شايد از روي كارت عابر بانكم كپي شده باشد. خيلي نگران بودم. سريع با پليس تماس گرفتم و ماجرا را توضيح دادم؛ آنها مرا راهنمايي كردند و گفتند كه بايد حضورا به پليس فتا مراجعه كنم. من هم حضورا به پليس فتا مراجعه و شكايتي مبني بر اين موضوع ثبت كردم.»
ضيغمي در ادامه مي‌گويد: «بنده از طريق پليس فتا متوجه شدم؛ اغلب سرقت‌هايي كه از كارت عابر بانك افراد انجام مي‌شود توسط دستفروشان صورت مي‌گيرد؛ افرادي كه جهت برداشت غيرمجاز از كارت عابر بانك شهروندان اقدام مي‌كنند، دستگاهي دارند كه همان موقع مشخصات كامل كارت عابر بانك افراد را كپي مي‌كند. بارها و بارها براي همه ما اتفاق افتاده كه فروشندگان كارت عابر بانكمان را مي‌گيرند و رمز را مي‌خواهند؛ در همين حين افرادي كه قصد سرقت از كارت عابر بانك را دارند مشخصات كارت را كپي و رمز كارت را نيز ثبت مي‌كنند. اين افراد بعد از جمع‌آوري اطلاعات به صورت آنلاين مبالغي را از حساب افراد كسر مي‌كنند. فردي كه كارت عابر بانك مرا كپي كرده به مغازه‌اي در اسلامشهر رفته و سكه خريده است.»
اين بازيگر سينما و تلويزيون در مورد چرايي افشاي اين ماجرا مي‌گويد: «اين اتفاق حدود دو، سه ماه پيش رخ داده، اما من آن را افشا نكردم، چون مي‌خواستم بدانم ماجرا به كجا ختم مي‌شود و منتظر ماندم تا سارقان دستگير شوند. دو، سه متهم اين پرونده توسط پليس فتا دستگير شده‌اند، اما اين را نمي‌دانم كه با وجود دستگيري متهمان مبالغ سرقتي به حساب شكات بازگردانده مي‌شود يا نه! با اين حال هدف من از افشاي اين موضوع آگاهي مردم نسبت به اين ماجرا بوده است؛ شهروندان نبايد كارت عابربانك و رمز كارت خود را به فروشندگان بدهند. بهتر است خودشان هنگام خريد رمز كارتشان را وارد كنند.»
نيوشا ضيغمي، بازيگر سينما و تلويزيون در پاسخ به اينكه اين پرونده چند شاكي دارد نيز مي‌گويد: «پرونده بيش از ۲۵ شاكي دارد و مبالغي كه سرقت شده حدود ۳ ميليارد تومان است. در اداره پليس فتا به من گفتند وقتي كارت و رمز در اختيار فروشنده قرار مي‌گيرد حكم اين را دارد كه او صاحب كارت است.»
همچنين «جواد مختاررضايي»، معاون فرهنگي و اجتماعي پليس فتا در واكنش به صحبت‌هاي اين بازيگر گفته است: «يكي از بازيگران كشور با مراجعه به پليس فتا شكايتي مبني بر برداشت غيرمجاز از حساب بانكي خود ثبت كرد. بررسي‌هاي تخصصي نشان داد كه كارت بانكي او در يكي از پمپ بنزين‌هاي سطح شهر به روش اسكيمينگ؛ كپي‌برداري از اطلاعات كارت بانكي مورد سوءاستفاده قرار گرفته است. با پيگيري كارشناسان پليس فتا، متهم شناسايي، دستگير و پس از تشكيل پرونده به مراجع قضايي تحويل داده شد.»
مختار رضايي به شهروندان توصيه كرده است: «هنگام خريد، كارت بانكي خود را شخصا در دستگاه كارت‌خوان بكشيد و رمز را خودتان وارد كنيد. هرگز كارت را به فروشنده نسپاريد و رمز را بازگو نكنيد. فريب قيمت‌هاي غير واقعي را نخوريد. پس از هر خريد، حساب بانكي خود را بررسي كنيد و براي افزايش امنيت، رمز كارت را به صورت دوره‌اي تغيير دهيد.»
اكثر افرادي كه با كپي كردن اطلاعات از كارت عابر بانك شهروندان سرقت مي‌كنند، اصلا فروشنده نيستند
«اديب حافظي»، كارشناس حوزه فناوري‌هاي نوين مالي در مورد سرقت به شيوه اسكيمينگ به «اعتماد» مي‌گويد: «بسياري از افرادي كه از كارت عابربانك شهروندان آن هم با روش كپي كردن اطلاعات كارت، سرقت مي‌كنند اصلا فروشنده نيستند؛ درصدي از آنها شاگرد مغازه هستند و درصد ديگر در قالب دستفروش اين اقدام را انجام مي‌دهند. البته نمي‌شود اين موضوع را به تمام دستفروشان يا مغازه‌داران تعميم داد. با اين حال شخصي كه قصد چنين كاري را دارد، سعي مي‌كند از اسكيمر استفاده كند؛ اسكمير مانند دستگاه كارت خوان است، اما در واقع دستگاه كارت خوان نيست. افرادي كه هدفشان سرقت اطلاعات از كارت عابر بانك شهروندان است معمولا از اين ترفند استفاده مي‌كنند؛ آنها تراكنش را انجام مي‌دهند، اما عنوان مي‌كنند كه دستگاه رمز را نخواند يا مدل‌سازي انجام مي‌دهند و رسيد فيك مي‌گيرند. اين افراد معمولا يك بار كارت را از دستگاه كارت‌خوان حقيقي مي‌كشند و بعد به بهانه اينكه دستگاه موفق به تراكنش نشده بار ديگر از اسكيمر استفاده مي‌كنند؛ وقتي هم از اسكيمر استفاده شود مشخصات كارت عابربانك فرد كپي و دسترسي به حساب او آزاد مي‌شود.»
حافظي در ادامه مي‌گويد: «گاهي هم دستگاه‌هاي كارت‌خوان براي شركت‌هاي مختلف است و آن شركت‌ها دستگاه‌هاي كارت‌خوان خود را به يك دستفروش يا قصاب يا هر مغازه ديگري مي‌دهند. به عنوان مثال خيلي از دستگاه‌هاي كارت‌خوان كه در اختيار دستفروشان قرار دارد به نام يك فروشگاه يا شركت است؛ دستگاه‌هاي كارت‌خوان بر اساس صنف و پروانه كسب به فروشگاه‌ها ارايه مي‌شود، اما اسكيمر با دستگاه كارت‌خوان متفاوت است و معمولا به صورت يك دستگاه جداگانه كنار دستگاه كارت‌خوان قرار مي‌گيرد. با اين حال افرادي كه قصد سرقت از كارت عابر بانك شهروندان را دارند از روش‌هاي مختلفي استفاده مي‌كنند، اما بهترين اقدام براي در امان ماندن از سرقت اطلاعات كارت بانكي، مسدود نگه داشتن مبلغي است كه در كارت وجود دارد؛ يعني شهروندان سعي كنند دو كارت پشتيبان داشته باشند؛ يكي براي حساب اصلي و ديگري براي جابه‌جايي مبالغ‌شان. البته داشتن دو كارت پشتيبان هم درست نيست، اما در حال حاضر روش ديگري براي جلوگيري از كپي كردن اطلاعات كارت بانكي افراد وجود ندارد.»
بايد فرهنگ‌سازي شود كه شهروندان رمز عابر بانك خود را به هيچ كس نگويند
اين كارشناس حوزه فناوري‌هاي نوين مالي در پاسخ به اينكه آيا حتما بايد اسكيمر كنار تمام دستگاه‌هاي كارت‌خوان قرار داشته باشد يا صرفا افرادي كه قصد سرقت دارند از اسكيمر استفاده مي‌كنند، مي‌گويد: «اسكيمر مي‌تواند كنار همه دستگاه‌هاي كارت‌خوان قرار بگيرد. اسكيمر حتي مي‌تواند روي دستگاه‌هاي خودپرداز هم قرار بگيرد، چرا كه اسكيمر براي كار ديگري تعريف شده، اما براي كار ديگري استفاده مي‌شود. نمي‌توان گفت هر دستگاه كارت‌خواني كه كنارش اسكمير قرار دارد، جهت سرقت از كارت‌هاي عابر بانك است. در بعضي مواقع خود دستگاه‌هاي كارت‌خوان اسكيمر هستند و فقط ساختارشان شبيه دستگاه كارت‌خوان است. در هر صورت اين ابزار در دنيا وجود دارد و مثل اين است كه بگوييم قفل وجود دارد پس چرا بايد شاه‌كليد وجود داشته باشد؟ يا مثلا بگوييم چرا ديناميت وجود دارد؛ ديناميت را هم براي كار معدن استفاده مي‌كنند و هم براي بمب‌گذاري. بنابراين اسكيمر هم دستگاهي است كه هدف توليد آن چيز ديگري بوده، اما يكسري افراد از اين دستگاه سوءاستفاده مي‌كنند.»
اديب حافظي در مورد روش‌هاي پيشگيري سرقت از كارت عابربانك شهروندان هم چنين مي‌گويد: «در حال حاضر روش خاصي براي پيشگيري از سرقت كارت عابر بانك آن هم با شيوه اسكيمر وجود ندارد، اما بايد فرهنگ‌سازي شود تا شهروندان رمز كارت عابر بانك خود را به فروشندگان نگويند و خودشان رمز كارت را وارد كنند. با اين حال اگر شخصي قصد سرقت داشته باشد همان اطلاعات روي كارت عابر بانك هم برايش كافي است؛ اين مقوله بسيار پيچيده است، چرا كه نمي‌توان تشخيص داد كدام دستگاه كارت‌خوان، اسكيمر است و كدام دستگاه نيست. راه‌هاي زيادي براي پيشگيري از سرقت با شيوه اسكيمر وجود دارد، اما زمانبر است. فعلا بايد فرهنگ‌سازي شود كه افراد رمز عابر بانك خود را به هيچ كس نگويند.»