سه كتاب براي پاسداشت كاريكاتور
سيدامير سقراطي چهره شناخته شده عرصه نقد هنرهاي تجسمي است كه در 10 سال اخير نقدهاي مهمي را در صفحه گالري‌گردي مجله تنديس نوشته است. او كه خود باني اين صفحه در نشريه تنديس است، در 10 سال اخير صدها مقاله درباره وضعيت هنرهاي تجسمي ايران و آنچه در گالري‌هاي تهران به نمايش درآمده به رشته تحرير درآورده. سقراطي كه نقاش و كاريكاتوريست است در زمينه پژوهش هنرهاي تجسمي تاليفاتي را در سال گذشته به ناشران سپرد كه امسال در نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران پيش روي مخاطبان و علاقه‌مندان هنر كاريكاتور قرار گرفته است. كتاب ده كاريكاتوريست (جلد اول از مجموعه ده هنرمند برتر، نشر ايده)، كتاب پرويز شاپور (جلد يازدهم از مجموعه گلستان هنر، نشر پيكره) كتاب اردشير محصص (جلد پانزدهم از مجموعه گلستان هنر، نشر پيكره) سه عنوان كتابي هستند كه در بيست و هشتمين نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران عرضه شده‌اند. سقراطي پيشتر سه كتاب ديگر هم از كاريكاتورها و نقاشي‌هايش به بازار نشر عرضه كرده بود.
كتاب ده كاريكاتوريست
اين كتاب كه در يازدهم ارديبهشت 1394 با حضور كامبيز درم بخش، داود شهيدي و امير سقراطي رونمايي شد، به زندگي و آثار 10 كاريكاتوريست به نام‌هاي اردشير محصص، كامبيز درم بخش، مصطفي رمضاني، داود شهيدي، داريوش رادپور، كيومرث كياست، محمدعلي بني‌اسدي، احمد عرباني، رضا شبيري و جواد عليزاده مي‌پردازد.
اين كتاب نخستين كتابي است كه از مجموعه «ده» منتشر مي‌شود و مروري بر آثار 10 تن از چهره‌هاي شاخص كاريكاتور ايران است. سقراطي اين كتاب را به سفارش انتشارات ايده و با هدف جبران كمبود منابع تئوريك در اين عرصه به نگارش در آورده است و در آن به شخصيت‌هاي تاثيرگذار در اين حوزه پرداخته است.
نويسنده در ابتداي كتاب، مقدمه جامعي را درباره تاريخ كاريكاتور ايران نوشته و به تحليل جايگاه كاريكاتور روشنفكري و كاريكاتور مطبوعاتي در دهه‌هاي مختلف پرداخته است.
كتاب پرويز شاپور
اين كتاب در تاريخ آذر 1393 در نكوداشت پرويز شاپور در خانه هنرمندان و با حضور جواد مجابي، كاميار شاپور، امير سقراطي، ايرج اسكندري، عباس مشهدي‌زاده رونمايي شد و نخستين كتاب مستقل درباره زندگي و آثار پرويز شاپور است. پرويز شاپور اگرچه پدر كاريكلماتور است و او را با اين نوشته‌هاي كوتاه و تفكربرانگيز مي‌شناسند، اما بايد گفت كه او طنزپرداز و كاريكاتوريستي پيشرو است. هرچند از كاريكلماتور استقبال شد و به عنوان يك گونه خاص در طنز ايران پذيرفته شد اما طرح‌هاي طنزآميز و كاريكاتورهاي انديشمندانه و منحصربه‌فرد او ديده نشد يا كمتر به آن توجه شد. سقراطي در اين كتاب به جنبه‌هاي مهمي از وجوه شخصيتي پرويز شاپور اشاره مي‌كند كه در كارهاي كم نظيرش تجلي يافته است. او مي‌نويسد: «پرويز شاپور از انگشت‌شمار كاريكاتوريست‌هايي است كه جايگاه كاريكاتور را به مرزهاي هنرهاي تجسمي نزديك كرد و به جاي ايده‌پردازي، مفهوم كيفي خط را در آثارش جايگزين كرد».
كتاب اردشير محصص
كتاب اردشير محصص جلد پانزدهم از مجموعه گلستان هنر است؛ اين كتاب نخستين كتاب مستقل درباره اردشير محصص پس از انقلاب است كه به بررسي آثار و شخصيت اين هنرمند مهم جريان نوگرايي در هنر ايران مي‌پردازد. امير سقراطي در اين كتاب به دوره‌هاي كاري اين هنرمند از هفته‌نامه توفيق تا روزنامه نيويورك تايمز مي‌پردازد. همچنين نويسنده به چرايي اهميت آثار اردشير محصص در هنر معاصر ايران و به خصوص در كاريكاتور نو در ايران اشاره مي‌كند. نويسنده به گوشه‌هاي پنهان مانده‌اي از شخصيت و آثار اردشير محصص مي‌پردازد كه تاكنون به آنها پرداخته نشده است؛ به خصوص آن بخش از زندگي محصص كه پس از مهاجرت هميشگي به نيويورك از ديد بسياري پنهان مانده است.
اردشير محصص ستايش شده‌ترين هنرمند ايراني در عرصه بين‌المللي است كه كاريكاتور ايراني را به جهانيان شناساند. او كاريكاتور ايراني را كه محدود به جنبه‌هاي كميك عامه‌پسند بود، به ساختار بين‌المللي و زباني جهاني نزديك كرد. نخستين كسي است كه كاريكاتور را در قالب كتاب منتشر كرد، كاريكاتور را به گالري‌ها براي تماشا و فروش برد و در نشريات معتبر جهاني عرضه كرد.
امير سقراطي در اين كتاب تاكيد مي‌كند: «محصص نه تنها كاريكاتور را در ايران ارتقا بخشيد بلكه در سطح بين‌المللي هم به زباني دست يافت كه براي جهانيان تازگي داشت تا آنجا كه نشريات مهمي براي ستايش آثارش ويژه‌نامه منتشر كردند. اردشير محصص در ايده و اجرا به سابقه تصويري فرهنگ ايران همچون چاپ سنگي‌ها، نقاشي عاميانه و نقاشي قهوه‌خانه توجه ويژه مي‌كند. او در تصويرگري آثارش به بيانگري خط نظر دارد؛ طراحي در آثارش، كاريكاتور را به هنرهاي تجسمي نزديك مي‌كند؛ كاري كه پيش از محصص در كاريكاتور ايران جايي نداشت.»