ديپلماسي امام خميني در نوفل لوشاتو (۵)
احمد مازني
توصيه دولت كارتر؛ با ارتش مذاكره كنيد!
نماينده دولت امريكا در ادامه گفت: «در واقع، بعضي‌ها كه در ارتش مخالف آيت‌الله خميني هستند، معتقدند كه وي تحت نفوذ توده‌اي‌ها يا ساير افراطي‌ها است. به همين دليل ما معتقديم كه بايد مسوولان ارتش را متقاعد سازيم كه آيت‌الله خميني ضدتوده‌اي و ضدكمونيسم در ايران است. امريكا مي‌تواند كمك كند مذاكرات لازم بين آيت‌الله خميني و ارتش شروع شود. ما قوياً چنين مذاكره‌اي را حمايت مي‌كنيم و آن را ضروري مي‌دانيم. اما ما نمي‌توانيم احساس اعتماد را كه براي يك مذاكره منظم لازم است به وجود بياوريم. اين (احساس اعتماد) تنها با يك رابطه مستقيم بين آيت‌الله و ارتش است كه به وجود مي‌آيد. ما معتقديم كه چنين مذاكراتي فوريت دارد. اطلاعات ما حاكي از آن است كه در دانشگاه و در بين كارگران پشتيباني از توده‌اي‌ها رشد مي‌كند كه اين امر به نوبه خود تحولات مرحله انتقالي را مي‌تواند مشكل و خطرناك سازد. اما پاسخ سه سوالي كه شده بود:
سوال ۱: مساله اينكه جهت‌گيري ارتش چيست؟ بهترين جواب بايد از طريق سوال و تماس با خود آنها باشد اما نظريات خود ما: آيا ارتش از برگشت فوري آيت‌الله مي‌ترسد يا از هيجانات حاصل از آن؟ ارتش ماهيتا محافظه‌كار است مي‌خواهد آرامش باشد و نمي‌خواهد كه جريانات سال قبل ادامه يابد. نظاميان از مجهولات و آينده مبهم نگران هستند و خطر رشد و پيروزي توده‌اي‌ها را مي‌بينند. بنابراين مذاكرات مستقيم با آنها ضروري است. ادامه در صفحه 4
سوال ۲: در مورد نظر ارتش درباره «محافظت قانون اساسي» آيا منظور سلطنت است يا حفظ خود ارتش؟ بايد از خود آنها پرسيد و فهميد. نظرات ما: محافظت و حمايت قانون اساسي فرع بر حفظ آرامش در راستاي روشن شدن جهت آينده است، هر كس از نظاميان، سياسيون و مردم بايد از قبل بدانند كه چه سرنوشتي در انتظار آنها است. به نظر امريكا قانون اساسي اين قوانين و مقررات را روشن كرده است. امريكا معتقد است كه نه ارتش و نه مخالفان نبايد خلاف قانون اساسي رفتار كنند. به همين دليل است كه از ارتش خواسته‌ايم كه شديدا عملي خلاف قانون اساسي انجام ندهد. ترس ما اين است كه اگر چارچوب قانون اساسي به‌هم بخورد، راه براي توده‌اي‌ها باز مي‌شود. اين خيلي مهم است كه نمي‌گوييم كه قانون اساسي نمي‌تواند و نبايد تغيير كند و تاكيد مي‌كنيم. اساسا معتقديم ايجاد يك جريان منظم براي تغيير مهم است. ما معتقديم اگر يكپارچگي و انسجام ارتش حفظ شود، امكان آن وجود خواهد داشت كه رهبري ارتش هرگونه شكل سياسي كه انتخاب شود، مورد حمايت خود قرار دهد. سوال ۳: در مورد وسايل نظامي فني، جواب مطلقا منفي است، ما مي‌خواهيم كه قدرت و يكپارچگي ارتش را حفظ كنيم. ما مي‌خواهيم كه نيروي ارتش وسايل فني را كه دولت ايران براي دفاع خود لازم مي‌داند، داشته باشد.» در اينجا پاسخ به سوالات امام خميني كه در مقالات قبل مطرح شده بود، پايان مي‌يابد و مامور دولت امريكا به بحث ديگري كه مربوط به بيانات ساندرز (معاون وزير امور خارجه) كه در مورد ايران در كنگره امريكا ايراد كرده بود، مي‌پردازد و توضيحاتي به شرح زير ارايه مي‌دهد: ۱: ساندرز گفته است ايرانيان بايد سرنوشت آينده خود را خودشان تعيين كنند و اين است كه ما از شما دعوت مي‌كنيم كه با ارتش مذاكره كنيد.۲: ساندرز گفته است كه دولت امريكا جريانات قانوني را تاييد مي‌كند. اگر تغييراتي لازم باشد ما مخالف آن نيستيم. اين تغييرات بايد از طريق يك جريان منظم و كنترل و حساب شده باشد و همه ايراني‌ها در آن شركت كنند و آن را حمايت كنند.۳: ساندرز گفته است كه دولت امريكا از استقلال ايران حمايت مي‌كند. به نظر ما هم ايالات‌متحده و هم طرفداران آيت‌الله در جلوگيري از نفوذ توده‌اي‌ها كه مستقيما به نفع روس‌ها خواهند بود، منافع مشترك شديدي دارند. پس از پايان اين قسمت از پيام، مامور دولت امريكا سوالاتي را از جانب دولتش مطرح مي‌كند و مي‌گويد: به نمايندگي از طرف دولتم سوال زير را مطرح مي‌كنم: ۱: سرنوشت سرمايه‌گذاري‌هاي امريكا در ايران؟ ۲: آينده فروش نفت به غرب؟ ۳: آينده روابط سياسي و نظامي ايران با امريكا؟۴: روابط با روسيه؟ به گفته دكتر يزدي پس از اين ملاقات گزارش مذاكرات به آيت‌الله خميني داده شد و ايشان پاسخ‌هاي خود را دادند كه در ديدار سوم داده شد. و ديدار سوم در ۲۸ دي ماه ۱۳۵۷ برابر با ۱۸ ژانويه ۱۹۷۹ حاصل شد. در اين ديدار پاسخ‌هاي آيت‌الله خميني به شرح زير خوانده شد: در مورد برنامه سياسي آينده براي مرحله انتقالي سه مرحله پيش بيني شده است: مرحله اول تاسيس شوراي انقلاب، دوم معرفي دولت موقت، سوم تنظيم و تصويب قانون اساسي كه بعدا به موجب آن قانون اساسي عمل جديد خواهيم كرد... ادامه دارد