وفاق؛ جاده‌اي دوطرفه براي ايران امروز
امیر حسین عباسی
در وضعيت امروز كشور كه فشار اقتصادي بر زندگي روزمره مردم سنگيني مي‌كند، يكي از مولفه‌هاي حياتي براي عبور از بحران‌ها، وفاق ملي است نه وفاقي از بالا به پايين، بلكه وفاقي كه مسيرش جاده دوطرفه باشد؛ پيام روشن دولت جديد. رييس‌جمهور پزشكيان در سفرهاي استاني خود بارها تأكيد كرده است كه «ايران متعلق به همه ايرانيان است»، «مردم نان، گوشت، برنج مي‌خواهند نه تبليغ سياسي» و «هرچه تصميم‌ها از بالا صادر شود، بي‌اثرتر خواهد بود.» اگر وفاق را اين گونه تعريف كنيم يعني تعامل، همكاري و شنيدن صداي مردم و گروه‌ها آنگاه معنايش روشن مي‌شود: دولت و شهروندان، مردم و جناح‌ها، مراكز تصميم‌گيري و بدنه اجتماعي بايد هر دو براي حركت به سمت هدف مشترك گام بردارند. وقتي يكي از طرف‌ها حركت نكند، جاده وفاق نيمه‌كاره مي‌ماند. توييتي كه معاون ارتباطات و اطلاع‌رساني دفتر رييس‌جمهور، سيد محمدمهدي طباطبايي در چند روز گذشته منتشر كرد باعث شد تا اين پيام تقويت شود. او در شبكه اجتماعي خود نوشت: مردانگي آن است كه در شرايط سخت، هر كسي هر كمكي مي‌تواند براي رفع مشكلات كشور بكند، دريغ نورزد. ژست منتقد گرفتن و درشت‌گويي را همه خوب بلدند. دغدغه قوه مجريه و رييس‌جمهور، علاوه بر مشكلات معيشتي، حقوق اجتماعي و آزادي‌هاي مدني هم هست. ضمنا فراموش نكنيد وفاق جاده دوطرفه است. اين توييت، تصوير واضحي از فلسفه سياست دولت ارائه مي‌دهد: وفاق تنها شعار نيست، بلكه تلاش فعال و مشاركت همگاني است. دولت آمده است تا مشكلات مردم را ببيند و حل كند، اما مردم، جناح‌ها و فعالان اجتماعي نيز بايد همراهي كنند.
مشكلات معيشتي؛ دغدغه اصلي دولت- رييس‌جمهور در سفر استاني اخير به استان كردستان به صراحت گفت: «سفرهاي استاني فقط براي بازديد نيست؛ براي لمس واقعيت زندگي مردم است. هيچ گزارشي جاي ديدار رو در رو را نمي‌گيرد و هيچ آمار كاغذي نمي‌تواند عمق رنج يا اميد مردم را نشان بدهد.» او تأكيد كرد كه بايد اختيارات به مديران بومي واگذار شود، تصميم‌ها محلي‌تر شوند و شهروندان احساس كنند كه در فرآيند سياستگذاري سهم دارند. كليدواژه‌هاي بارز پزشكيان «مردم»، «معيشت»، «ايران براي همه ايرانيان»، «وحدت»، «همدلي» و «كشور» نشان مي‌دهد كه سياستگذاري معطوف به حل مشكلات ملموس است. او باور دارد كه تا معيشت مردم تأمين نشود يعني تضمين درآمد، اشتغال، امنيت اقتصادي هيچ وفاقي واقعا مفيد نخواهد بود. معاون اجرايي رييس‌جمهور نيز در سفر به كردستان گفت: «اكثر مردم دغدغه سياسي ندارند؛ آنها نان، گوشت و برنج مي‌خواهند و ما موظفيم براي تأمين اين نيازها تلاش كنيم.»
سفرهاي استاني؛ لمس واقعي زندگي مردم- سفرهاي استاني در اين دولت نه فقط براي افتتاح پروژه بلكه براي گفت‌وگو و برقراري ارتباط مستقيم با مردم طراحي شده است. در استان كردستان تنها در يك روز، رييس‌جمهور جلسه با نخبگان، فعالان اقتصادي، علما و مردم داشت. چيزي حدود ۲۵ هزار ميليارد تومان اعتبار براي طرح‌هاي عمراني، حدود ۱۲ هزار ميليارد تومان سرمايه‌گذاري خصوصي و حدود ۱۲ هزار ميليارد تومان تسهيلات بانكي اختصاص يافت. اين سفرها فرصتي براي شنيدن صداي مردم، شناخت دقيق مشكلات معيشتي و اعمال سياست‌هاي محلي است. رييس‌جمهور گفته است: «اگر اختيارات لازم به مديران محلي داده شود، بسياري از مشكلات در همان سطح استان قابل حل خواهد بود.» اين همان معناي «جاده دوطرفه» است؛ دولت آمده، اما مردم و جناح‌ها نيز بايد همراه شوند تا مسير وفاق واقعي باز شود.
وفاق با تسليم متفاوت است . نكته مهم كه همه بايد آن را بپذيرند اين است كه وفاق واقعي با تسليم شدن فرق دارد. تسليم يعني كوتاه آمدن بي‌چون و چرا، اعلام رضايت از وضع نامطلوب يا چشم‌پوشي بر حقوق. اما وفاق يعني احترام به تفاوت‌ها، پايبندي به اصول مشترك و همكاري فعال. در سياست داخلي، وفاق با جناح‌هاي مخالف به معناي گفت‌وگو، شفافيت، همراهي در امور ملي و حفظ حقوق مردم است، نه چشم‌پوشي از حق و حقوق‌شان. خداوند متعال در قرآن كريم مي‌فرمايد: «ادْفعْ بِالّتِي هِي أحْسنُ فإِذا الّذِي بينك وبينهُ عداوةٌ كأنّهُ ولِي حمِيمٌ» (فصلت، ۳۴) اين نشان مي‌دهد كه راه وفاق، راهي از جنس تعامل و اخلاق است، نه از جنس تسليم محض.
دولت، مردم و جناح‌ها؛ حركت همزمان براي توسعه- وفاق به معناي نشست‌هاي صوري يا شعارزدگي نيست. وفاق يعني: دولت صادقانه بيايد، بايستد مقابل مردم، بشنود و مسووليت بپذيرد؛ مردم و گروه‌ها هم بيايند، تعامل كنند، پيشنهاد بدهند، نقد كنند و در كار بزرگ ملي سهم بگيرند. وقتي مديران محلي‌نشده، تصميم‌ها از مركز صادر شود، بدون مشورت و اطلاع از ظرفيت‌هاي استان، مردم احساس كنار گذاشته شدن مي‌كنند. اين احساس، بستر اختلاف است و اختلاف، مانع وفاق است. به همين دليل، سفرهاي استاني و ديدار مستقيم با مردم، بنيان وفاق را تقويت مي‌كند.
راه آينده؛ همدلي، تعامل و همراهي واقعي- ايران متعلق به همه ايرانيان است و راه رسيدن به كشور آباد و جامعه عادلانه، راهي هموار نيست مگر با همدلي، تعامل و همراهي واقعي همگان. دولت گام برداشته، مردم بايد همراه شوند؛ مردم مشاركت كنند، جناح‌ها همكاري؛ بدون اين مشاركت، هيچ پروژه اقتصادي، هيچ سفر استاني، هيچ شعار وحدتي، به سرانجام نخواهد رسيد.
وفاق واقعي يعني تعامل فعال، احترام به تفاوت‌ها و حركت همزمان تمام طرف‌ها. تا زماني كه دولت، مردم و جناح‌ها همگام نشوند، جاده وفاق نيمه‌كاره مي‌ماند و مشكلات معيشتي و نارضايتي اجتماعي ادامه خواهد داشت.