«توقيف» توسط برادران به ظاهر دلسوز

الهام نداف

«ما دوست داريم فيلم بسازيم اما اين بچه‌اي كه بزرگ كرديم مثل يوسفي است كه در چاه گرفتار شده است آن هم به دست برادران به ظاهر دلسوز خود. با اين وجود من از هيچ كس گله و طلبي ندارم، زيرا ساختن «رستاخيز» شانس بزرگ زندگي من بوده و همين كه اين فيلم عاشورايي در كارنامه كاري‌ام است، برايم كافي و باعث افتخار است.» اين تنها بخشي از دردل‌هاي احمدرضا درويش است. كارگرداني كه براي اكران آخرين اثر خود، همه راه‌ها را امتحان كرده؛ گاهي به سكوت متوسل شده و گاهي هم روي آنتن تلويزيون، غمِ اكران نشدن «رستاخيز» را با مخاطب به اشتراك گذاشته است. با اين همه او در تازه‌ترين اظهارات خود به مهر گفته باز هم سكوت مي‌كند، تا زمان اكران نشدن اين فيلم، اثر ديگري نمي‌سازد و قضاوت ميان خود و ديگران، همان‌هايي را كه مسبب پايين آمدن اين فيلم عاشورايي از روي پرده سينماها شدند، به خدا مي‌سپارد. اما قرار دادن صحبت‌هاي درويش در كنار نخستين اظهارات رسمي سيدعباس صالحي وزير ارشاد، تركيب نااميدكننده‌اي است كه گره اكران «رستاخيز» را كورتر از هميشه مي‌كند: «فعلا قرار نيست «رستاخيز» رفع توقيف و اكران داخلي شود. » حالا روشن نيست مسووليت اكران اين فيلم بر عهده كدام نهاد قانوني است چرا كه چندي پيش ابراهيم داروغه‌زاده، معاون ارزشيابي سازمان سينمايي صراحتا اعلام كرد وزارت ارشاد نمي‌تواند تصميمي براي نمايش عمومي اين فيلم بگيرد. با اين همه آيا اكران بزرگ‌ترين اثر عاشورايي سينماي ايران مي‌تواند دردهاي درويش را التيام دهد؟ درويش پيش از اين درباره «رستاخيز» گفته بود: «اين اثر به يك زخم ملي تبديل شده و حتي اگر مشكل آن حل شود، تبعات اجتماعي و زخمي كه بر ارواح اجتماعي و هنري وارد شده، برطرف نمي‌شود.» اين كارگردان از دو سال پيش تا امروز مجموعه‌اي از احساسات متناقض را تجربه كرده و گاهي آنقدر اميدوار شده كه تنها دلخوشي‌اش تدبير دولت روحاني بود: «منتظرم ببينم دولت تدبير و اميد براي اين فيلم چه تدبيري مي‌كند. صداي من به رييس‌جمهوري نمي‌رسد؛ پيام مرا به رييس‌جمهوري برسانيد تا تمهيدي انديشيده شود و اين فيلم نمايش داده شود؛ تنها خواسته‌ من اين است. » درويش «رستاخيز» را با اتكا به فتاواي مراجع عاليقدر و حجت شرعي ساخته است: «مبناي حركت فيلم فتواي مقام معظم رهبري بوده و تهيه‌كننده‌ فيلم به دليل اهميتي كه به مسائل شرعي قايل است خودش اين فتوا را از رهبري اخذ كرده است. » او روزهايي كه تصميم به ساخت اين اثر فاخر گرفت، مي‌دانست در چه راهي پا مي‌گذارد اما به واسطه نام امام حسين(ع) و عنوان جمهوري اسلامي، بر خود واجب ديد اثري را مقابل دوربين ببرد تا با اكران در ايران و ساير كشورها، حرفي براي گفتن داشته باشد. اين كارگردان كهنه‌كار نمي‌دانست با وجود سپري كردن تمام مراحل قانوني و دريافت مجوزهاي ساخت و اكران، باز هم عده‌اي مانع از اكران «رستاخيز» در ايران مي‌شوند؛ كساني كه زماني او را تشويق به ساخت اين فيلم كردند حالا اكران آن را باعث ضربه زدن به واقعه عاشورا مي‌دانند. 
«فيلم «رستاخيز» از زوايايي بهانه‌اي بود براي عده‌اي كه تابلوي خود را بالا بياورند. بي‌شك اخلاق مهم‌ترين دستاورد و درس عاشوراست، ولي متاسفانه اين فضا آميخته شد با مسائل غير اخلاقي و رفتارهاي غيرقانوني. آن‌هم در مورد فيلمي كه مضمون‌اش درباره اخلاق حسيني است.» به گفته درويش حبس اين اثر فرهنگي و معلق كردن آن، مانعي بر سر راه ترويج فرهنگ عاشورا به نسل جديد است. نسلي كه «سينما» را به عنوان رسانه‌اي مطلوب انتخاب كرده و به واسطه تصاوير روي پرده مي‌تواند تاريخ را به امانت در روح و جان خود زنده نگه دارد. با اين تفاسير يك اثر فرهنگي تا ابد در حبس نمي‌ماند چرا كه حالا ديگر فرهنگ مرز نمي‌شناسد.