شنيدن صداي مردم

خاتمه دادن به فيلترينگ را به «مصلحت ملي» مي‌دانيم

الیاس حضرتی : استرداد لايحه مقابله با محتواي خلاف واقع در فضاي مجازي با دستور رييس‌جمهور  و تصويب هيات دولت

احمد زيدآبادي: بازگشت از تصميم نادرست ارجمندتر از حتي تصميم درست است!

عبدالكريم حسين‌زاده: حرمت افكار و مطالبات عمومي در ذهن‌ و‌ روح

رييس‌جمهوري و دولت زنده است

 جعفر قائم‌پناه: رييس‌جمهور در برابر خواست مردم نمي‌ايستد 

 محسن برهاني: امروز يك روز تاريخي در اتصال دولت با ملت است

رحمت‌الله بيگدلي: اصل اين لايحه ربطي به دولت پزشكيان نداشت  و يك لايحه قضايي بود 

 جلال رشيدي كوچي: دولت با رفع فيلترينگ اقدام زيباي خود را تكميل كند 

مهدي بيك اوغلي

«در راستاي حفظ انسجام ملي و تاكيد رييس‌جمهور استرداد لايحه فضاي مجازي در جلسه امروز ‌دولت مصوب شد.» اين عبارات متن توييتي است كه فاطمه مهاجراني سخنگوي دولت ساعت 8 و 25 دقيقه ديروز منتشر كرده است. توييتي كه نشان‌دهنده شنيدن صداي مردم و نخبگان، توسط دولت و شخص رييس‌جمهور پزشكيان است و ارتباط دولت-ملت را در وضعيتي متفاوت از دولت‌هاي قبل قرار مي‌دهد.

 3 روز پيش 6 مرداد ماه 1404، روزنامه اعتماد براي نخستين‌بار از احتمال بازپس‌گيري لايحه مقابله با انتشار محتواي خلاف واقع در فضاي مجازي خبر داد. برخي افراد و گروه‌ها از جمله روزنامه كيهان در زمان انتشار اين گزارش، نسبت به اين رويكرد واكنش نشان داده و آن را غيرممكن ارزيابي كردند. اما گذشت زمان نشان داد كه با حضور دولتي كه صداي افكار عمومي و نخبگان را شنيده و براي آن ارزش قائل است هر اقدام ناممكني محتمل خواهد شد. 
واكنش حقوقدانان، فعالان سياسي، نخبگان، استادان دانشگاهي به اين استرداد قابل توجه بود. ابتدا گروهي از استادان روزنامه‌نگاري و ارتباطات با انتشار نامه‌اي از رييس‌جمهور خواستند اولا از تصويب يك چنين لوايحي خودداري كند و در وهله بعد اين نگاه را درخصوص موضوعاتي چون رفع فيلترينگ، افزايش پهناي باند و به رسميت شناختن سبك زندگي مردم به كار بندد. مطابق معمول در برابر اكثريت مردم و نخبگان، طيف‌هاي تندرو نسبت به اين استرداد واكنش نشان داده و ابراز نگراني كردند. حجت‌الله عبدالملكي، وزير كار و علي بهادر جهرمي سخنگوي دولت سيزدهم ازجمله منتقداني هستند كه استرداد لايحه را تاب نياورده و نسبت به آن انتقاد مي‌كنند. «اعتماد» در اين گزارش ضمن گفت‌وگو با محسن برهاني حقوقدان، تصويري از واكنش‌هاي فعالان سياسي، استادان دانشگاهي و نخبگان را بازتاب داده است.

محسن برهاني: امروز يك روز تاريخي در اتصال دولت با ملت است
محسن برهاني، عضو هيات علمي دانشكده حقوق و علوم سياسي دانشگاه تهران در گفت‌وگو با «اعتماد» درخصوص تصميم هيات دولت در بازپس‌گيري لايحه مقابله با انتشار محتواي خلاف واقع در فضاي مجازي مي‌گويد: «استرداد لايحه مقابله با محتواي خلاف واقع در فضاي مجازي توسط دولت تنها 8 روز پس از ارسال آن به مجلس، نشان‌دهنده يك اتفاق بسيار ميمون و مبارك است. از جهت جامعه مدني و فعالان فضاي رسانه‌اي اين استرداد اين پيام روشن را به جامعه داد، اينكه اين‌گونه نيست كه فعاليت‌هاي رسانه‌اي، مجازي و تخصصي ديده و شنيده نشود. برخي افراد با انتشار بذر نااميدي به بسياري از نخبگان اجتماعي، اساتيد دانشگاه و فعالان رسانه‌اي اين پيام را منتقل مي‌كنند كه اين نوع فعاليت‌ها اثري ندارد و گوش شنوايي براي آن نيست.» برهاني ادامه مي‌دهد: «فعال شدن نخبگان و شهروندان عليه اين لايحه و يك‌صدايي جامعه در اين خصوص نشان داد كه مي‌توان با يك اعتراض مدني آرام، تخصصي و نخبگاني، اثرگذاري‌هاي شگرفي ايجاد كرد. پيامي كه اين استرداد به جامعه مي‌دهد آن است كه نوشتن، گفتن و نقد كردن اثرگذار است. پيام دوم استرداد لايحه، آن است كه در اين دوران با رييس‌جمهور و دولتي مواجه هستيم كه هم‌صداي مردم و نخبگان را مي‌شنوند و هم شهامت اقدام را دارند. مي‌شنوند، كما اينكه صداي اعتراض و نقد درخصوص اين لايحه را شنيدند. دولتي كه دخالت چنداني در تدوين اين لايحه نداشت و تلاش كرده بود لايحه ارسالي از دستگاه قضايي را اصلاح و سپس تقديم مجلس كند، كما اينكه اگر دولت ارسال نمي‌كرد، قوه قضاييه براساس قانون 3 ماه بعد مي‌توانست اقدام به ارسال اين لايحه كند. اما دولت پس از ارسال لايحه، زماني كه صداي نقد و اعتراض جامعه بلند شد شهامت استرداد لايحه را داشت. يعني دولت هم مي‌شنود و هم شهامت عدول از تصميمات خود را دارد.» اين حقوقدان با اشاره به اينكه اين اقدام يك تصميم بي‌سابقه در تاريخ معاصر ايران است، مي‌گويد: «اينكه دولتي به اين سرعت زماني كه متوجه شد كاري اشتباه صورت گرفته است با مسووليت‌پذيري جبران مافات كرد و اجازه تداوم يك پروسه خطرناك را نداد، كم نيز هست اگر نگوييم بي‌نظير است. اين اقدام يك پيام به جامعه و يك پيام به دولت داشت. اين رويكرد دولت، منشا يك توافق نانوشته و بنيادين ميان ملت و دولت خواهد شد. هم‌افزايي ميان جامعه و دولت در اين پرونده قابل مشاهده است. اگر اين هم‌افزايي در ساير حوزه‌ها هم رخ دهد از ظرفيت جامعه، شهروندان و نخبگان استفاده شده و در نقاط مشترك و حياتي، به سمت رشد و پيشرفت گام برداشته مي‌شود.»
برهاني در پاسخ به پرسش «اعتماد» كه گام بعدي ايجاد اين حس مشترك ميان دولت و ملت و نخبگان چه خواهد بود؟ مي‌گويد: «همين اتفاق قطعا درخصوص رفع فيلترينگ و برخي ديگر از محدوديت‌هاي غيرمتعارف و غيرقانوني عليه مردم مي‌تواند تكرار شود. من قبول دارم، دولت آقاي پزشكيان امروز با نهادسازي‌هاي پيچيده و افراد غيرهمسو با دولت (كه داراي اختيارات قانوني و فراقانوني هستند) مواجه است. لذا همگي بايد قبول كنيم كه دولت نمي‌تواند هر اراده را در هر زمان و هر بخشي اجرايي كند. 
در مسير خواسته‌هاي دولت، چالش‌ها و موانع فراواني وجود دارد. اما در عين حال بايد بر اين مطالب تاكيد كنيم كه هم‌افزايي ميان مردم و دولت مي‌تواند اين موانع را برطرف كند. يكي از اصلي‌ترين خروجي‌هاي اين استرداد اين مي‌تواند باشد جايي كه مردم و دولت در نقطه‌اي به توافق رسيده و به سمت هم‌افزايي حركت كرده‌اند، موانع پيش روي اراده ملت و دولت به جامعه معرفي شود.» او ادامه مي‌دهد: «نبايد اين‌گونه باشد كه همه فشارها به گرده دولت بيفتد و دولت در جلسات مختلف فشارها را تحمل كند و نهايتا نتواند به مطالبات مردم پاسخ در خور دهد، بعد افكار عمومي رييس‌جمهور و دولت را مقصر بدانند. به نظرم دولت از اين پس بايد در تصميمات ملي كه مورد مطالبه جامعه است (فيلترينگ، سرعت پهناي باند، برخي آزادي‌هاي سياسي و اجتماعي و...) وقتي با موانع و چالش‌هاي قانوني و فراقانوني مواجه شد و به هر دليلي نتوانست در جلسات، حضرات غيرهمسو را قانع كند، بهترين راه آن است كه از اين ظرفيت افكار عمومي استفاده كند. در واقع افكار عمومي به صورت مسالمت‌آميز و كاملا مدني كمك كند براي رفع موانع. 
نقطه‌اي كه امروز در آن قرار گرفته‌ايم و اميدي كه در جامعه ايجاد شده، بايد پاس داشته شده و تداوم پيدا كند.» برهاني در پايان يادآور مي‌شود: «امروز به نظرم در يك نقطه تاريخي در اتصال بين ملت و راي‌دهندگان و دولت قرار گرفته‌ايم. نبايد اجازه داده شود اين اتفاق مبارك تنها يك مسكن مقطعي و كوتاه‌مدت باشد. دومينوي زيباي همراهي دولت و ملت در مسير خواست اكثريت جان تازه‌اي گرفته و ان‌شاءالله شاهد اتفاقات شيرين‌تر در روزهاي آتي باشيم.»

رحمت‌الله بيگدلي: اصل اين لايحه ربطي به دولت پزشكيان نداشت و يك لايحه قضايي بود 
رحمت‌الله بيگدلي، فعال سياسي با تكريم اقدام دولت يادآور مي‌شود: «اين اقدام پزشكيان نشان داد كه او براي خدمت به مردم و تامين مطالبات ملت آمده است. 
باعث شرمندگي كساني كه با يك غوره دچار سردي و با يك مويز دچار گرمي مي‌شوند و از پس گرفتن راي خود مي‌گويند! گفتني است كه اصل اين لايحه ربطي به دولت پزشكيان نداشت و يك لايحه قضايي بود كه توسط قوه قضاييه به دولت ارسال شده بود و ارسال آن توسط دولت به مجلس ناشي از يك الزام قانوني بود كه دكتر پزشكيان با استرداد اين لايحه قضايي رسما مخالفت خود را با آن اعلام كرده است.»
احمد زيدآبادي: بازگشت از تصميم نادرست ارجمندتر از حتي تصميم درست است!
احمد زيدآبادي، فعال سياسي و روزنامه‌نگار در واكنش به اين تصميم دولت مي‌نويسد: «تصميم ارجمند دولت؛ آنكه به اشتباه خود اعتراف مي‌كند و از آن بازمي‌گردد، در ادبيات ديني ما يعني اهلِ انابه و توبه است. خداوند بازگشت‌كنندگان را دوست دارد. اما آنكه بر كار اشتباه اصرار ورزد، دلش سنگ و از رحمت خدا محروم مي‌شود. از اين جهت، استرداد لايحه مقابله با محتواي خلاف واقع در فضاي مجازي ازسوي دولت را بايد به آقاي دكتر پزشكيان و همكارانش تبريك گفت. باشد كه مورد رحمت خداوند قرار گيرد و بر مشكلات غلبه كند. به نظر من، بازگشت از تصميم نادرست بسيار ارجمندتر از حتي تصميم درست است! تصميم درست را حتي مستبدان هم ممكن است بگيرند، اما فرق آنان با اهل انابه و مشورت اين است كه نمي‌توانند از تصميم نادرست خود بازگردند. از اين رو تفاوت آدم مستبد و آزادمنش در اين نيست كه اولي هميشه تصميمات غلط و دومي همواره تصميمات درست مي‌گيرد چون هر دو خواه ناخواه مخلوطي از تصميمات غلط و درست مي‌گيرند. فرق‌شان به واقع در اين است كه مستبد در تصميم نادرست خود ترديد نمي‌كند و راه بازگشت از آن را سد مي‌كند، اما آزادمنش بر احتمال نادرستي تصميم خود واقف است و به محض فهم و مشاهده آثار آن، تصميمش را اصلاح مي‌كند.»

عبدالكريم حسين‌زاده: حرمت افكار و مطالبات عمومي در ذهن‌ و‌ روح رييس‌جمهوري و دولت زنده است
 عبدالكريم حسين‌زاده، معاون رييس‌جمهور در امور توسعه روستايي و محروميت‌زدايي نيز به استقبال اين تصميم دولت رفته و با توصيه‌سازي درخصوص نشست روزگذشته هيات وزيران يادآور مي‌شود: «‌رييس‌جمهوري در ابتداي جلسه امروز هيات دولت و قبل از شروع مذاكرات شخصا دستور استرداد لايحه مقابله با محتواي خلاف واقع را صادر كردند. حرمت افكار و مطالبات عمومي در ذهن‌ و‌ روح رييس‌جمهوري و دولت زنده است. تفاوت‌هاي سياسي در شنيدن صداي جامعه و اصلاح تصميمات به نفع ملت متبلور مي‌شود. 

جعفر قائم‌پناه: رييس‌جمهور در برابر خواست مردم نمي‌ايستد 
 از سوي ديگر محمدجعفر قائم‌پناه، معاون اجرايي پزشكيان نيز در واكنش به استرداد لايحه مي‌نويسد: «‌امروز، هيات وزيران با اكثريتي قاطع به استرداد لايحه «مقابله با انتشار محتواي خبري خلاف واقع در فضاي مجازي» راي داد. دولت وفاق ملي و رييس‌جمهور ‎پزشكيان، شنونده صداي مردم هستند و در برابر خواست ملت نخواهند ايستاد.»

جلال رشيدي كوچي: دولت با رفع فيلترينگ اقدام زيباي خود را تكميل كند 
جلال رشيدي كوچي، نماينده سابق مجلس هم از رييس‌جمهور مي‌خواهد كه با همين دست فرمان حركت كرده و درخصوص پايان دادن به معضلاتي چون فيلترينگ هم از همين روش استفاده كنند. رشيدي كوچي تاكيد مي‌كند: «‌آقاي دكتر پزشكيان، از اينكه براي اولين‌بار در بين روساي جمهور چند دوره اخير، شجاعت پذيرش اشتباه را داشتيد و صداي مردم را شنيديد و لايحه نامناسب و نگران‌كننده مربوط به فضاي مجازي را پس گرفتند، تشكر مي‌كنم. لطفا با رفع فيلترينگ اقدام زيباي خود را تكميل كنيد. من‌الله التوفيق.»

 گروهي از اساتيد علوم روزنامه‌نگاري و ارتباطات در نامه‌اي به رييس‌جمهور

خاتمه دادن به فيلترينگ را به «مصلحت ملي» مي‌دانيم

گروهي از اساتيد علوم رسانه و ارتباطات و چهره‌هاي رسانه‌ای  در نامه‌اي به رييس‌جمهور ضمن ارج نهادن به استرداد و بازپس‌گيري لايحه مقابله با انتشار محتواي خلاف واقع در فضاي مجازي توسط دولت خواستار تداوم اين نگاه در پيگيري به مطالبات مردم در خصوص موضوعاتي چون فيلترينگ و‌... شدند. اين جمع رسانه‌اي و دانشگاهي در نامه آورده‌اند: 
«جناب آقاي مسعود پزشكيان، رييس محترم جمهور، با سلام؛ مادام كه پذيرش «انديشه ديگري» به عنوان مبناي «ارتباطات و مفاهمه» از يك سوي و «حق اظهارنظر و آزادي بيان براي شهروندان» از ديگر سوي، پذيرفته نشود؛ بديهي‌ترين اصل بقا و زيست اجتماعي با چالش جدي مواجه خواهد شد. به ويژه آنكه در قالب تصويب قوانين غيركارشناسي و اتفاقا خلاف واقع، تشكل‌هاي حرفه‌اي و ديدگاه‌هاي صاحب‌نظران ناديده انگاشته شود. اينك كه لايحه «مقابله با انتشار محتواي خبري خلاف واقع» را پس گرفته‌ايد؛ ما معلم‌هاي ارتباطات و روزنامه‌نگاري، انتظار داريم كه هر چه سريع‌تر، از پشت ديوار فيلترينگ-آن هم در عصر جهان پر تحول ارتباطي- به در آييم. تصديق خواهيد كرد كه البته ما از اساس، انتطار ارسال چنين لايحه‌اي را نداشتيم. با اين وجود، در اين هنگامه پر تلاطم، خاتمه دادن به فيلترينگ را به «مصلحت ملي» و گشودن «راه آزادي بيان و حقوق اساسي شهروندان» مي‌دانيم.
هادي خانيكي- بيژن نفيسي- علي‌اكبر قاضي‌زاده- بهروز بهزادي- مهدي فرقاني
 حسن نمكدوست- فريدون صديقي- يونس شكرخواه- مجيد رضاييان
 سيدفريد قاسمي- محمود مختاريان