سنت بنيان‌گذار در مورد آتش‌بس و خاتمه جنگ (۳)
يك دليلش اين بود كه جنگ ادامه پيدا كند و جنگ را نعمت دانستند؛ {امام} خميني موافق بود در آن مقطع جنگ تمام شود و گفت جنگ را تمام كنيد ولي اسمش را صلح نگذاريد.» سردار حسين علايي در يادداشتي كه در اختيار جماران قرار داد، به اين ادعا پاسخ داده است.
آقاي بني‌صدر در اوايل سال ۱۳۶۰ كه رييس‌جمهور بود چنين مطلبي را نگفته است. او مي‌توانست اين موضوع را در روزنامه انقلاب اسلامي كه خودش آن را منتشر مي‌كرد مطرح كند و به اين ادعا بپردازد و طرح غير متعهدها را براي ختم جنگ بيان كند. از طرفي هيات غيرمتعهدها نيز تاكنون چنين ادعايي را مطرح نكرده است. صدام هميشه فقط خواهان آتش‌بس در جنگ بود ولي هيچگاه در حين جنگ معاهده ۱۹۷۵ را نپذيرفت و از خاك ايران نيز هرگز با اختيار خود عقب‌نشيني نكرد بلكه با عمليات‌هاي انجام شده پس از فرار بني‌صدر از ايران، مجبور به رها كردن اراضي اشغالي ايران شد. او حتي پس از آزادسازي خرمشهر نيز حاضر به پذيرش معاهده ۱۹۷۵ براي ختم جنگ نشد.
در فروردين‌ماه سال ۱۳۶۰، عراق بيش از ۱۵۰۰۰ كيلومتر مربع از خاك ايران را در اشغال داشت و بنابراين در موضع برتر به‌سر مي‌برد. بنابراين بعيد است صدام حسين در چنين شرايطي حاضر به پذيرش معاهده ۱۹۷۵ كه خود وي چهار روز قبل از شروع جنگ آن را ملغي اعلام كرده بود، بشود. به هر حال بني‌صدر فرمانده كل قوا و رييس‌جمهور بود و قدرت بيشتري از سران حزب جمهوري اسلامي داشت. او همانطور كه غائله ۱۴ اسفند سال ۱۳۵۹ را به‌راه انداخت، اگر چنين پيشنهاد صلحي را در اختيار داشت مي‌توانست به اطلاع مردم برساند و سر و صداي زيادي در كشور به راه بيندازد. در هر حال غير از بني‌صدر هيچيك از مسوولان كشور از جمله امام خميني و نخست‌وزير و ديگران تاكنون چنين ادعايي را تأييد نكرده‌اند. منابع خارجي از جمله سران غيرمتعهدها نيز مدعي چنين طرحي براي خاتمه جنگ نشده‌اند. آنچه تاكنون همه بر آن متفقند اين است كه صدام فقط خواهان آتش‌بس و سپس مذاكره براي انعقاد قرارداد جديد مرزي با ايران بوده است. او عقب‌نشيني از خاك ايران و پذيرش معاهده ۱۹۷۵ الجزيره را قبول نداشت تا اينكه دو سال بعد از خاتمه جنگ و پس از حمله به كويت در سال ۱۳۶۹ مجبور به پذيرش آن شد. حسين علايي، شنبه ۱۷ مهرماه ۱۴۰۰
بر اين اساس سندي درباره طرح جنبش عدم تعهد كه مورد تأييد صدام باشد و امام خميني نيز آن را تأييد كرده باشد در دسترس نيست. نگارنده آمادگي دارد در صورت وجود چنين سندي آن را در يادداشت‌هاي بعدي مورد استفاده قرار دهد. اما در ادامه جنگ و سوءاستفاده رژيم بعث از جنبش غيرمتعهدها، امام‌خميني اين جنبش و اعضاي آن را مورد انتقاد قرار دادند و از اعضاي آن خواستند كه تركيب اعضاي اين جنبش را تصفيه كنند.