تلاش دو وزير كابينه براي دستيابي به روياي ساخت ريل ملي
گروه اقتصادي |روز گذشته محمد نعمت‌زاده، وزير كهنه‌كار صنعتي دولت يازدهم از ديگر وزير كابينه خواسته است تا روال گشايش ال‌سي براي بخش ريلي را تسريع كند تا شايد گره كور ساخت ريل در كشور باز شود.
بحث ساخت ريل در ايران براي نخستين‌بار پس از پيروزي انقلاب اسلامي مطرح شد و در اوايل دهه 70 شمسي كارخانه ذوب آهن اصفهان موفق به توليد ريل U33 شد. اما اين موفقيت حدود 15 سال مورد توجه بهره‌برداران شبكه ريلي كشور قرار نگرفت تا آنكه در سال 87 سرانجام تفاهمنامه‌اي بين مديران وقت راه‌آهن جمهوري اسلامي ايران و ذوب‌آهن براي توليد انبوه ريل U33 امضا شد. به فاصله 40 روز پس از 15 سال بلاتكليفي نخستين محموله ريل توليد داخل تحويل راه‌آهن شد، اما به دليل آنچه كيفيت نامناسب و از رده خارج شدن ريل U33 اعلام شد، راه‌آهن ديگر سفارش جديدي براي توليد ريل به ذوب‌آهن نداد و خواستار توليد ريل UIC60 (مناسب براي سرعت بالاي 160 كيلومتر در ساعت) شد. چهار سال بعد از آن منصور يزدي‌زاده، مدير بازرگاني كارخانه ذوب‌آهن اصفهان آذرماه 91 در خصوص توليد ريل U33 گفت: «با تقاضاي مديران وقت راه‌آهن خط توليد ريل U33را راه‌اندازي كرديم. سال 87 اين مجموعه فقط يك‌بار سفارش خريد ريل U33 را دادند و از آن زمان به بعد اين خط توليد بلااستفاده مانده است. با توجه به مذاكرات انجام شده بين دو طرف، مناقصه‌اي براي ورود فناوري توليد UIC60 با حضور شركت‌هاي مطرح دنيا برگزار شد كه در آن يكي از بهترين سازندگان اين نوع ريل برنده شد.» در آن زمان وي بهترين راه‌حل براي توليد هر چه سريع‌تر ريل پيشرفته را استفاده از مكانيسم «پيش‌پرداخت» گفت و عنوان كرد: «در اين صورت مجموعه راه‌آهن ديگر نمي‌تواند تعهدات خود را زير پا بگذارد.»
با اين حال باز هم در سال گذشته بعد از اينكه ماجراي ساخت ريل ملي وارد6 سالگي خود شده بود مجددا تفاهمنامه توليد ريل UIC60 با حضور وزراي راه و شهرسازي و صنعت به امضاي اردشير سعد محمدي، مديرعامل شركت ذوب‌آهن اصفهان و محسن پورسيد آقايي مديرعامل شركت راه‌آهن جمهوري اسلامي رسيد تا اين كارخانه براي چندمين بار متعهد شود كه مطابق برنامه زمان‌بندي از پيش تعيين شده نسبت به اجراي قرارداد تجهيز و راه‌اندازي خط توليد ريل UIC60 تا شهريورماه 94 اقدام كند؛ موضوعي كه ظاهرا هنوز قطعيتي نيافته و اين‌بار موجب شده تا وزير صنعت با توجه به زمان محدود 4 ماهه براي انجام اين تعهد از وزير راه بخواهد براي عمل به تعهد بر روال گشايس ال‌سي لازم به اين كار سرعت بيشتري بدهد.
نعمت‌زاده كه در نمايشگاه حمل و نقل ريلي صحبت مي‌كرده، تاكيد كرده است: «در حال حاضر توان فني كشور در طراحي و ساخت نياز داخلي پروژه‌هاي مختلف ريلي به وجود آمده و اين موضوع براي پيگيري و نهايي‌شدن تنها به برنامه‌ريزي و روشن‌شدن اهداف احتياج دارد. در صورتي كه اين امكانات داخلي از طريق صندوق توسعه ملي و فاينانس خارجي مورد حمايت قرار گيرد، مي‌توان به توانايي داخل در تامين نيازهاي كشور اتكا كرد. همچنين در صورتي كه وزارت راه و شهرسازي بتواند در حوزه گشايش ال.سي براي فعالان حاضر در اين صنعت نيز شرايط را آسان كنند، قطعا اوضاع بهتر خواهد شد.»
وي در قالب درخواستي از وزارت راه و شهرسازي خواست تمام نيازهاي صنعتي در حوزه ريل را در پنج سال آينده تجميع و ارايه كند تا از اين طريق امكان برنامه‌ريزي براي توليد و پيگيري طرح‌هاي ريلي به وجود آيد.
وزير صنعت، معدن و تجارت با اشاره به اهميت حركت كشور در راستاي اهداف چشم‌انداز گفته است: «با وجود اينكه در طول سال‌هاي گذشته به دليل برخي مشكلات از بعضي اهداف جامانده‌ايم، اما قطعا بايد برنامه‌ريزي‌هاي آينده خود را در راستاي رسيدن به چشم‌انداز اجرايي كنيم. حوزه صنعت براي تامين اهداف راه‌آهن نزديك به هشت ميليارد دلار سرمايه احتياج دارد، اين سرمايه‌گذاري 5/1 ميليارد دلاري براي هر سال قطعا اجرايي خواهد بود و با توجه به اهميتي كه توسعه راه‌آهن به دليل هزينه پايين و امنيت بالا دارد مي‌توان روي آن حساب ويژه‌اي باز كرد.»
5/3ميليارد دلار سرمايه مي‌خواهيم
عباس آخوندي وزير راه و شهرسازي نيز با بيان اينكه براي بهبود شرايط ريلي كشور در سه حوزه اصلي بار، مسافر و قطارهاي حومه‌اي نياز به يك بازسازي ساختاري وجود دارد، اعلام كرده است: «راه‌آهن ايران سالانه 5/3 ميليارد دلار بودجه مي‌خواهد. در طول دو سال گذشته ما در دولت يازدهم تمام تلاش خود را به كار بسته‌ايم تا بيشترين امكانات كشور براي بهبود و بهسازي شرايط راه‌آهن فراهم شود. در اين عرصه به تمام امكانات دانشگاه، حرفه، سياست و سرمايه احتياج داريم.»
وي با بيان اينكه بر مبناي برنامه‌ريزي صورت گرفته تا سال 1400 راه‌آهن به بيش از 25 ميليارد دلار بودجه احتياج دارد، افزوده است: «اين بودجه كه سالانه چيزي حدود 5/3 ميليارد دلار تخمين زده مي‌شود به هيچ عنوان غيرقابل دسترسي نيست، فقط به اين شرط كه تمامي امكانات لازم فراهم شده و نگاه يكپارچه در اين حوزه به وجود آيد. اين سرمايه‌گذاري كه شامل تمام بخش‌ها از جمله زيرسازي، روسازي، ناوگان و حوزه‌هاي خدماتي مي‌شود فارغ از صحبت‌هايي است كه وزير صنعت تنها در رابطه با ناوگان مطرح مي‌كند در شرايطي كه ما براي برطرف كردن مشكلات راه‌آهن نياز به يك نگاه يكپارچه براي برطرف‌كردن انقطاع‌هاي موجود در حوزه حمل‌و‌نقل داريم. متاسفانه با وجود تمام تلاش‌هاي صورت گرفته همچنان راه‌آهن ايران از انقطاع‌هاي بسياري رنج مي‌برد و طرح اتصال در تا در مسافر و مبدا تا مقصد بار هنوز در بسياري از محورها قابل اجرا نيست.»
وزير راه و شهرسازي با ابراز خوش‌بيني از آغاز روند توليد ريل در ايران اعلام كرد: «نخستين توليدات اين خط جديد كه احتمالا از پاييز امسال در اختيار راه‌آهن قرار مي‌گيرد مي‌تواند اتفاق بسيار خوبي در اين زمينه باشد كه بخش عمده‌اي از نياز داخلي كشور در اين حوزه را مرتفع كند. البته سرمايه‌گذاران داخلي بايد بدانند كه وزارت راه و شهرسازي بين حمايت و رقابت يك تعادل مناسب برقرار مي‌كند و قطعا در شرايطي كه امكان رقابت داخلي وجود داشته باشد حمايت‌ها محدود خواهد شد تا امكان افزايش كيفيت كالاها به وجود آيد.»