داوري زودهنگام چه دليلي دارد؟
نگراني براي اعتبار يك جشنواره
گروه هنر و ادبيات
يكي از مواردي كه درجشنواره سينمايي فجر امسال بيشتر از سال‌هاي ديگر پررنگ‌شده و بسياري از منتقدان در اين زمينه را شگفت‌زده كرده، نگاه مميزي‌مآبانه داوران در بررسي تعدادي از فيلم‌هاست. منتقدان مي‌گويند اين شيوه از داوري در هيچ يك از دوره‌هاي پيشين جشنواره سابقه نداشته است. در هر جشنواره سينمايي معمولا رسم بر اين است كه هيات‌داوران در طول برگزاري جشنواره، همراه و همگام با تماشاگران ديگر به تماشاي فيلم مي‌نشينند و در آراي خود اغلب نظر مخاطبان عادي را هم در نظر مي‌گيرند. اتفاقي كه امسال افتاده نه‌تنها نشاني از نوعي خودبزرگ‌بيني دارد بلكه نشان‌دهنده اين موضوع مهم هم هست كه داوران قرار نيست اعتمادي به يك گروه فيلمسازي داشته باشند. از سوي ديگر برگزاري جشنواره‌اي كه زودتر از موعد مقرر به جمع‌بندي در داوري رسيده‌باشد و آثار پيش از آغاز جشنواره انتخاب يا رد شده باشند نمي‌تواند آن گونه كه بايد و شايد جوابگوي شور و اشتياق علاقه‌مندان به اين حوزه باشد و چه بسا كه در آينده دلزدگي‌هايي نيز ايجاد كند. آغاز زودهنگام مرحله داوري آثار، يك پيام بيشتر ندارد و آن پيام همانا حذف بي‌مورد نگاه‌هاي مستقل پيرامون فيلم‌هاي به نمايش درآمده است. يكي از اهداف جشنواره‌اي چون جشنواره فيلم‌فجر، پيوند نگاه‌هاي عام با نگاه‌هاي تخصصي در حوزه سينماست. تماشاگران با سطح سليقه‌هاي گوناگون در اين جشنواره به دنبال آن هستند كه ديدگاه‌هاي سينمايي خود را با استفاده از نظريات منتقدان و داوران همسو كنند و دور نگه داشتن مردم و غريبه‌پنداشتن آنها نه تنها مغاير با شعار اصلي برگزاري جشنواره است بلكه پا را به مرزي از توهين به شعور ديگري هم مي‌گذارد. با بررسي اجمالي بسياري از جشنواره‌هاي معتبر در حوزه سينما درمي‌يابيم كه اتخاذ چنين رويكردي نه‌تنها سابقه ندارد بلكه فكر كردن به آن هم در مخيله هيچ برگزار‌كننده‌اي نمي‌گنجد. منتقدان داوري پيش از موعد فيلم‌ها در جشنواره فجر تاكنون انتقاداتي بر اين موضوع مطرح كرده‌اند؛ موضوعي كه دغدغه بسياري از اهالي رسانه و علاقه‌مندان به سينما هم هست. نكته قابل توجه در اين ميان سكوت است كه طراحان اين پروژه در پيش گرفته‌اند. آنها ظاهرا قصد ندارند به اين شبهه پاسخي روشن بدهند. همان‌گونه كه منتقدان چنين رويكردي عجيب مي‌گويند، برگزاري جشنواره‌هاي فجر به خصوص جشنواره فيلم، بايد با هدف پيوند بيشتر ميان مردم و سينما برگزار شود چون اين جشنواره‌ها شركت دادن مردم در يك سور ملي است. داوران در اين دوره از جشنواره هم اي كاش نگاه از بالا را كنار بگذارند و همراه و هم راي با مردم باعث نشاط هرچه بيشتر در اين جشن‌سالانه شوند. خوشبختانه جشنواره فيلم فجر تاكنون به عنوان جشنواره‌اي خوش‌نام مطرح بوده و هم مردم و هم مسوولان توانسته‌اند از قابليت‌هاي اين رويداد فرهنگي كمال بهره و لذت را ببرند و روا نيست كه سابقه‌اي در اين حد درخشان با برنامه‌ريزي‌هاي نسنجيده مورد تهديد قرار گيرد و اعتبارش را كاهش دهد.