اعتبار رتبه‌بندي معلمان در لايحه بودجه گنجانده شد، عدد هنوز مشخص نيست
دويدن در پي وعده سوم
زهرا چوپانكاره
«من در آستانه دوره جديد خدمتم در وزارت آموزش و پرورش سه قول جدي را به مردم عزيز و همكاران عزيزم مي‌دهم.» سيدمحمد بطحايي بلافاصله بعد از نخستين جلسه دولت دوازدهم ويديويي از خودش منتشر كرد و به عنوان وزير آموزش و پرورش سه وعده داد. سومين وعده اين بود كه «به عنوان نماينده يك ميليون و 700 هزار معلم شاغل و بازنشسته فرهيخته در هيات دولت همه همت خودم را و همه تلاش خودم را براي ارتقاي معيشت و منزل آنها به‌كار بگيرم.» حالا وزير آموزش و پرورش اعلام كرده است كه اعتبار رتبه‌بندي در لايحه بودجه دولت گنجانده شده اما خبرهاي تكميلي اين ظن را به وجود آورده‌اند كه اين اعتبار شايد حتي از اعتبار مرحله اول رتبه‌بندي معلمان كه در زمان وزارت فاني تصويب شده بود، كمتر باشد. اعتبار ناكافي براي اين طرح نشان از تلاش وزير براي گام‌به‌گام پيش بردن اين طرح دارد و چانه‌زني‌اش با دولت يا نمايشي است براي اينكه نشان دهد به آن وعده‌هايي كه در زمان شروع كارش داده بود، پايبند مي‌ماند؟
«بالاخره بعد از فراز و نشيب زياد و با وجود سختي‌هاي بودجه براي سال ۹۸، با حمايت آقاي رييس‌جمهور و پيگيري‌هاي مجدانه شخص آقاي نوبخت اعتبار رتبه‌بندي در لايحه گنجانده شد. به عنوان عضوي از خانواده آ.پ (آموزش و پرورش) صميمانه سپاسگزارم.» اين توييتي بود كه سيدمحمد بطحايي روز جمعه 16 آذر ماه با انتشار اين توييت رسم هميشگي‌اش را ادامه داد: انتشار اوليه خبرهاي خوش آموزش و پرورش در شبكه‌هاي اجتماعي. اما خبر خوشش فرصت زيادي براي خودنمايي پيدا نكرد. خيلي زود خبرهاي البته تاييد نشده‌اي رسيد كه اعتبار درنظر گرفته شده براي اين طرح 2 هزار ميليارد تومان است در صورتي كه مهدي نويد ادهم، دبيركل شوراي عالي آموزش و پرورش ماه گذشته در گفت‌وگو با تسنيم گفته بود: «در سال 98 براي اجراي رتبه‌بندي معلمان حداقل به 11 تا 15 هزار ميليارد تومان اعتبار نياز است كه بايد اين اعتبار
در اختيار آموزش و پرورش قرار بگيرد.»
اعتبار تاييد نشده 2 هزار ميليارد توماني
صحبت دقيق از ميزان اعتبار اختصاص يافته به طرح رتبه‌بندي كه پس از اولين دوره اجرايش در دوره وزارت علي‌اصغر فاني، معلق مانده بود چندان ممكن نيست چرا‌كه تا پيش از ارايه لايحه بودجه به مجلس نمي‌شود به صورت قطعي در مورد اين عدد اظهارنظر كرد اما صحبت‌هاي اعضاي كميسيون آموزش مجلس هم نشان مي‌دهد كه نمي‌توان انتظار چنداني از لايحه بودجه داشت. ميرحمايت ميرزاده، سخنگوي اين كميسيون به مهر گفته است: «متاسفانه مبلغ درنظر گرفته شده براي رتبه‌بندي معلمان كافي نيست اما تا زمان ارايه لايحه بودجه به مجلس، نمي‌توانم رقم آن را اعلام كنم.»
يك منبع آگاه در حوزه مالي آموزش و پرورش مي‌گويد كه اصولا يكي از بحث‌هاي موجود در طرح رتبه‌بندي معلمان اين است كه جدا از عدد و رقم‌هاي مطرح شده، چه گروه‌هايي از معلمان به چه ميزاني افزايش حقوق داشته باشند هم هنوز مشخص نيست و البته بايد منتظر ماند تا آمار دقيق‌تري از اعتبار اختصاص يافته از راه برسد. او به «اعتماد» مي‌گويد: «به نظرم همين كه دولت پذيرفته كه رتبه‌بندي را با يك عددي انجام دهد جاي خوشحالي دارد. اما خود ستاد از عددهايي كه تعيين شده، راضي نيست. مثلا براي مدارس خارج از كشور باتوجه به نوسانات ارزي، مبلغ درنظر گرفته شده از سوي سازمان برنامه راضي‌كننده نيست. صحبت‌هايي كه مطرح مي‌شود حاكي از اين است كه در برخي رديف‌هاي بودجه‌اي رشد منفي داشته‌ايم و در برخي هم تا 28درصد افزايش كه بيشتر شامل رديف‌هاي استاني است. در رديف‌هاي ملي رشد‌ها چندان قابل توجه نبوده‌اند و در مواردي هم منفي هستند. آنچه من هم شنيده‌ام اين است كه بودجه درنظر گرفته شده براي طرح رتبه‌بندي 2 هزار ميليارد تومان است و اگر اين‌گونه باشد عددي كه به حقوق معلم‌ها اضافه مي‌شود چيزي بين 150 تا 250 هزار تومان است.»
دولت رتبه‌بندي معلمان را بار مالي مي‌بيند
محمدرضا نيك‌نژاد، معلم و فعال صنفي مي‌گويد نكته قابل‌توجه در مورد خبرها و شايعاتي كه در مورد طرح رتبه‌بندي معلمان و اعتبار درنظر گرفته شده، اختلافي است كه ميان دولت و وزارت آموزش و پرورش وجود دارد. نيك‌نژاد به «اعتماد» مي‌گويد: «بطحايي ابتداي كار سه وعده داد. مي‌توانست مثل خيلي‌هاي ديگر كه قول مي‌دهند و عمل نمي‌كنند اين كار را نكند اما به هر حال به نظر مي‌رسد كه با فشاري كه به دولت آورده، قول‌هايي به او داده‌اند كه موضوع رتبه‌بندي اجرا شود اما مشكلي كه وجود دارد اين است كه اين آشفته‌گويي‌هايي كه در اين حوزه وجود دارد، اما و اگرهاي زيادي را به ميان مي‌آورد. يكي‌اش اينكه اصلا طرح اجرا مي‌شود يا نه. دو، سه روز پيش آقاي نوبخت گفته بود كه چنين مصوبه‌اي در دولت نداشتيم و در نيمه دوم سال بعد قرار است منابعش را تامين و آن را اجرا كنيم اما رقمي اعلام نكرد. اين نشان‌دهنده اختلاف است.» او معتقد است كه بطحايي تلاشش را كرده و به اندازه زورش و ارتباطاتي كه با سازمان برنامه و بودجه و نوبخت داشته موضوع احياي طرح رتبه‌بندي معلمان را دنبال كرده اما نمي‌شود فراموش كرد كه دولت به چشم بار مالي به اين طرح نگاه مي‌كند: «در مراسم توديع آقاي دانش‌آشتياني، آقاي جهانگيري گفت كه رتبه‌بندي را در مرحله اول اجرا كرديم اما رضايت چنداني در فرهنگيان ايجاد نكرد و تنها بار مالي براي دولت داشت. به نظر خودشان اجراي اين طرح اشتباه بوده است. در دوره قبل با آن 3 هزار ميليارد تومان اعتباري كه اختصاص يافت ميانگين بين 200 تا 300 هزار تومان به حقوق فرهنگيان اضافه شد و آقاي جهانگيري هم درست مي‌گفت كه اين رقم چندان رضايتي هم ايجاد نكرد. چون به هر حال اختلاف ميانگين حقوقي فرهنگيان با خط فقر در حد 2، 3 ميليون تومان است و اين رقم‌ها چندان تفاوتي ايجاد نمي‌كند. اما همان موقع هم كارشناسان گفتند كه اين طرح تبديل شود به مبنا و سال به سال آن را ذره‌ذره جلو ببرند تا اختلاف حقوقي فرهنگيان با ساير كارمندان دولت كاهش پيدا كند چون هيچ‌كس انتظار ندارد در ظرف يك سال دو ميليون تومان به حقوق معلمان اضافه شود اما متاسفانه به هر دليلي اين روند ادامه پيدا نكرد.» اين معلم معتقد است كه اگر هدف از طرح رتبه‌بندي معلمان ايجاد انگيزه در معلمان و سر و سامان دادن به دريافت‌ها و تغيير نظام ارتقاي آنهاست، به بودجه‌اي قابل‌توجه نياز است: «اگر قرار است ساختار جديدي براي ارتقا اجرا شود با اين مبالغ نمي‌شود. ببينيد در امتحان نهايي يك‌سري از معلمان بايد به عنوان مراقب حضور داشته باشند. اگر دو مراقب سر امتحان مشغول حرف زدن با هم باشند مدير نمي‌تواند برود و بگويد چرا نظارت نمي‌كنيد! چون همان ايستادنش در جلسه امتحان به خاطر دوستي‌اش با مدير و در واقع از سر لطف است و مي‌تواند به راحتي بگويد كه قرار است مبلغي ناچيز بگيرد كه آن هم معلوم نيست دو سال يا سه سال بعد باشد. معلم اگر فكر كند كه اين ساختار جديد ارتقا در زندگي‌اش تفاوتي خواهد داشت براي منطبق شدن با آن تلاش مي‌كند وگرنه اگر بخواهد 200 هزار تومان به حقوقش اضافه شود، اين طرح هم به هدفش نمي‌رسد. در نظر گرفتن 2 هزار ميليارد تومان اگر واقعا درست باشد شايد فقط شروع باشد تا گام به گام وضعيت معلمان بهبود پيدا كند، به اين شرط كه باز مثل دوره قبل كه سه سال از آن گذشته، فراموش نشود.»
توبيخ وزير به خاطر پخش فوتبال
روز گذشته خبرگزاري ايسنا ويدئويي از صحبت‌هاي محمد بطحايي منتشر كرد كه در آن وزير از توبيخش پس از موضوع پخش فوتبال در مدارس صحبت مي‌كرد: «مسابقه فوتبال پرسپوليس با تيم ژاپني كه برگزار شد، گفتم مدارس مي‌توانند اگر امكان دارند بازي را پخش كنند. چه موجي در مدارس ايجاد شد! پيش‌بيني خود من هم اين نبود. ديديد حتي در برخي مدارس معلم و همكار عزيز من جايي كه حتي برق نبود موبايلش را گذاشته بود كه بچه‌ها بازي را تماشا كنند. باورتان مي‌شود براي همين كار من را توبيخ كردند؟ من را توبيخ رسمي كردند و گفتند شما چه‌كاره‌اي كه گفتي در مدرسه تلويزيون بگذارند و فوتبال پخش كنند؟» وزيري كه كارش را با سه وعده به مردم و معلمان آغاز كرد شايد پيش‌بيني نمي‌كرد كه تحقق وعده‌ها حتي در حد ايجاد شور در مدارس هم به مشكلات جدي برخورد كند. حالا بايد به دنبال اين باشد كه به وعده سومش هم جامه عمل بپوشاند، وعده‌اي كه بار مالي قابل توجهي هم قرار است براي دولت داشته باشد.