«نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» با نمايش آثار هنرمندان خارجي و ايراني در شهر تهران
تهران براي دومين بار
نگارخانه مي‌شود
علي مطلب‌زاده
در اين يكي دو روز باز هم بيلبوردهايي در سطح شهر تهران خودنمايي مي‌كنند كه روي آنها يك اثر نقاشي به همراه اطلاعات مختصري در مورد آن اثر به چشم مي‌خورد؛ بيلبوردهايي كه يادآور رويداد مشابهي در سال پيش هستند كه سازمان زيباسازي شهرداري تهران همزمان با اعلام شروع طرح «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» در روزهاي پاياني ارديبهشت‌ماه سال گذشته در سطح تهران اجرا كرد. اما آغاز اين طرح و پيشنهاد برگزاري چنين رويدادي به بيست‌وپنج سال پيش برمي‌گردد كه كامران كاتوزيان نخستين بيلبوردهاي شهري را در تهران نصب مي‌كند. آن زمان ابراهيم حقيقي به همراه عده‌اي ديگر به سازمان زيباسازي شهرداري تهران پيشنهاد مي‌دهند تا بخشي از درآمد حاصل از فروش و اجاره بيلبوردها را صرف نمايش آثار هنري كنند. اين اتفاق تا ارديبهشت‌ماه سال 1394 هرگز رخ نداد. سازمان زيباسازي شهرداري تهران موظف است در طول سال حدود دو تا سه درصد از زمان تبليغات بيلبورد‌هايش را به كار فرهنگي و تبليغ محصولات فرهنگي اختصاص دهد و حالا اين سازمان با چنين ايده‌اي دو سال است كه ترجيح داده تا اين پراكندگي تبليغات فرهنگي را در قالب طرحي با عنوان «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» به صورت يك رويداد فرهنگي- هنري برگزار كند. در سال گذشته سازمان زيباسازي شهرداري تهران تصميم گرفت براي نخستين‌بار اين طرح را عملي كند و بنابراين چند هفته‌اي تعدادي از بيلبوردهاي شهر تهران را به نمايش آثاري از نقاشان معروف خارجي و تعدادي از نقاشي‌هاي ايراني اختصاص داد. نخستين دوره «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» در روزهاي برگزاري‌اش از دهم تا بيستم ارديبهشت‌ماه سال گذشته با واكنش‌هاي متفاوتي روبه‌رو شد و كار تا جايي پيش رفت كه انتقادهاي زيادي از شيوه انتخاب آثار چاپ شده يا كيفيت چاپ اين آثار و البته عدم كارشناسي در انتخاب مكان اين بيلبوردها كه عمدتا در اتوبان‌هاي شهر تهران نصب شده بود و حتي اعتراض به شتابزدگي بي‌مورد در اجراي اين طرح را به همراه داشت. همين موارد موجب شد تا سازمان زيباسازي تصميم بگيرد براي برگزاري دومين دوره اين طرح وقت بيشتري بگذارد و صحبت از برگزاري دومين دوره آن را به بعد از جلسات كارشناسي و آسيب‌شناسي نخستين دوره «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» موكول كند كه در بهمن و اسفند سال گذشته به همين منظور برگزار شد. حالا در خبرها اعلام شده كه قرار است دومين دوره اين طرح در سطح شهر تهران برگزار شود. رويدادي كه به گفته عيسي عليزاده، مديرعامل سازمان زيباسازي شهر تهران به خاطر همزماني‌اش با برگزاري مسابقات بين‌المللي قرآن كريم و نمايشگاه بين‌المللي كتاب تهران با كمي تاخير از يكم تا دهم خردادماه امسال برگزار مي‌شود. عليزاده با اشاره به اينكه آثار هنري شاخص ايراني و خارجي كه عموما در موزه‌ها نگهداري مي‌شوند براي استفاده در دومين دوره «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» انتخاب شده‌اند در مورد آثار ايراني اين دوره هم توضيح داده است: «در اين دوره آثار هنرمندان شاخص مدرن از كمال‌الملك به بعد را انتخاب كرديم و بيشتر آثار هنرمنداني به نمايش درخواهد آمد كه در قيد حيات نيستند.» او مجموعه آثار انتخاب ايراني و خارجي در اين رويداد هنري را حدود 8۰۰ اثر عنوان كرده و درباره تعداد سازه‌هاي تبليغاتي كه در سطح شهر اين رويداد را پوشش خواهند داد هم از اختصاص ۲ هزار سازه تبليغاتي اعم از عرشه پل، بيلبورد و ديگر سازه‌هاي تبليغاتي براي «نگارخانه‌اي به وسعت شهر» خبر داده است. مديرعامل سازمان زيباسازي شهر تهران همچنين درباره تفاوت اين دوره با دوره نخست هم توضيحاتي ارايه كرده است: «در اين دوره زمان بيشتري براي طراحي، چاپ و نصب در اختيار داشتيم در حالي كه در دوره قبل در يك زمان ۲۰ روزه اين رويداد را برپا كرديم. اين زمان اين امكان را در اختيار ما قرار داد تا ضعف‌هاي دوره قبل را برطرف كنيم. در گروه مشاورين ما نمايندگاني از موزه هنرهاي معاصر تهران و موزه ملك حضور داشتند و در نهايت اين نويد را مي‌دهيم كه به لحاظ انتخاب آثار و اجراي آن شاهد يك اتفاق خوب در سطح شهر باشيم.» همچنين قرار است در بخشي از اين رويداد در كنار آثار هنرمندان بزرگ داخلي و خارجي با توجه به همزماني با اعياد شعبانيه و هفته فرهنگي خرمشهر تعدادي از آثار مرتبط با اعياد شعبانيه و آزادسازي خرمشهر هم به نمايش درآيند. طرح «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» يكي از برنامه‌هايي است كه سازمان زيباسازي شهرداري تهران در طول يكي دو سال گذشته آنها را براي افزايش سواد بصري شهروندان تهراني در كنار برنامه‌هاي ديگري همچون دوسالانه مجسمه‌هاي شهري يا رويداد هنري بهارستان كه نخستين دوره آن نوروز امسال برگزار شد در نظر گرفته است. اين اتفاقات در حالي است كه رويكردهاي مشابه اين سازمان در تبليغات شهري‌اش همواره با واكنش‌هاي مختلف و بعضا اعتراضاتي در فضاي مجازي روبه‌رو شده است. تازه‌ترين نمونه اين تبليغات شهري كه در طول اين يكي دو هفته با اعتراض شهروندان تهراني روبه‌رو شده بيلبوردهايي است كه همزمان با تشكيل كمپين شهروند كوشا در سطح تهران نصب شده؛ اعتراضاتي كه به نظر مي‌رسد از طرف مسوولان سياستگذاري و اجرايي چنين طرح‌هايي زياد مورد توجه قرار نمي‌گيرد. طرح «نگارخانه‌اي به وسعت يك شهر» هم يكي از اين نمونه‌هاست. اين‌بار سازمان زيباسازي تهران ترجيح داده دست‌كم چندروزي زودتر از موعد مقرر به استقبال برگزاري دومين دوره آن برود و با نصب بيلبوردهايي از آثار هنرمندان ايراني واكنش‌هاي شهروندان و هنرمندان تهراني را به اجراي دومين دوره اين طرح هم بسنجد.