ترامپ را دست‌كم نگيريد
مرجان يشايايي
دوست و دشمن رييس‌جمهور امريكا را به حرف‌هاي متناقض و پيش‌بيني نشده مي‌شناسند. هر سياستمداري كه قرار است با ترامپ ملاقات كند، خود را براي هر حرف عجيب و غريبي آماده مي‌كند. حتي رسانه‌ها هم حرف‌هاي او را جدي نمي‌گيرند، اما يك موضوع است كه ترامپ يا بهتر بگوييم جناح تندروي تي‌پارتي كه او نماينده شاخص آن است، هرگز از آن كوتاه نيامده و تغيير موضع نداده و آن تحقير و تمسخر خطرات ناشي از تخريب محيط زيست و راه‌هايي است كه كارشناسان براي مقابله با ردپاي كربن، مصرف بيش از حد سوخت‌هاي فسيلي و جلوگيري از گرم شدن كره زمين ارايه كرده‌اند.
يكي از اولين اقدامات او در دوره اول رياست‌جمهوري‌اش، خروج از پيمان پاريس بود. پيماني كه با ايجاد تعهداتي براي دولت‌هاي جهان، راه كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي مانند بنزين و زغال‌سنگ و گازوييل و جايگزين كردن انرژي‌هاي پاك را مهم‌ترين اقدام براي جلوگيري از بيشتر گرم شدن زمين دانسته بود و به عبارتي آن را مهم‌ترين پيمان براي برداشتن قدم‌هاي جدي براي حفظ محيط زيست و جلوگيري از گرم شدن بيشتر زمين مي‌داند. پيمان پاريس الزام‌آور نيست، اما زنگ خطري كه تخريب محيط زيست در همه جهان را به صدا درآورده، دولت‌ها را واداشته به فكر چاره باشند.
ترامپ در نطق اول مهر 1404 در مجمع عمومي سازمان ملل متحد دوباره اين پيمان را به تمسخر گرفت و همين‌طور حملاتي شديد به انرژي‌هاي تجديدپذير كرد و خواست كلا طومار روش‌هاي جديد براي كاهش مصرف سوخت‌هاي فسيلي را ببندد، با اين استدلال كه آنها گران و ضعيفند و اينها قوي و ارزان.
او زيركانه انرژي‌هاي تجديدپذير را محدود به انرژي باد كرد و با كمال رندي انرژي خورشيدي كه مهم‌ترين منبع و اميد براي انرژي‌هاي پاك است را ناديده گرفت و گفت: «باد نمي‌وزد. توربين‌هاي بادي بزرگ بسيار رقت‌انگيز و ضعيف و پرخرج هستند. آنها به سرعت فرسوده و زنگ‌زده مي‌شوند و دايم بايد بازسازي شوند. اين گران‌ترين نوع انرژي است كه تاكنون طراحي شده است. انرژي قرار است موجب درآمد شود، نه زيان. اين انرژي زيانده است.»
اين موضع سرسختانه ضدمحيط‌زيستي را نمي‌توان به خصوصيات فردي نامتوازن يا بي‌اطلاعي ترامپ نسبت داد. آنچه ترامپ گفت مواضع تي‌پارتي جناح تندروي سرمايه‌داري امريكاست كه خواهان بازار آزاد مطلق، كاهش حداكثري نظارت دولتي و توليد حداكثري به هر قيمتي است. اين جناح حتي سلامت و آموزش و پرورش را كالايي مي‌داند كه سوبسيد دولتي نبايد به آن تعلق گيرد و مثل هر كالاي ديگري بايد بر اساس قوانين بازار آزاد مديريت شود.
تي‌پارتي كه امروز در ايالات متحده در مسند قدرت است، كمك‌هاي امريكا به سازمان‌هاي بشردوستانه در مناطق محروم جهان را قطع كرده يا بسيار كاهش داده تا كشورهاي فقير جنوب ناگهان با چالش جدي سلامت و درمان روبه‌رو شوند. موضع‌گيري تندروهاي امريكا در برابر حفظ محيط زيست حتي با كنار رفتن ترامپ از قدرت هم به قوت خود باقي خواهد ماند و منطق بازار آزاد و اهميت نفت در توليد ارزان كالا همواره تهديد جدي براي برنامه‌هاي جهاني حفاظت از محيط زيست خواهد بود.