در بستر پرفراز و نشيب هنر معاصر ايران، اندك هنرمنداني هستند كه همچون رضا لواساني توانسته‌اند مرزهاي هنر را درنوردند و همزمان ريشه در فرهنگ و تاريخ اين مرز و بوم داشته باشند. هنرمندي كه نه‌تنها در نقاشي، بلكه در مجسمه‌سازي و طراحي صحنه به تبلور انديشه‌اي ژرف و جهان‌بيني فلسفي دست يافته است. كارنامه لواساني، پلي است ميان سنت و نوگرايي، اسطوره و واقعيت، خيال و تفكر.
تولدي در بطن فرهنگ و هنر ايران
رضا لواساني، متولد ۱۳۴۰ تهران از دوران تحصيل در دانشگاه تهران، راهي متفاوت از ديگر هنرمندان معاصر برگزيد. او هرگز در تكرار سبك‌هاي رايج و روزمره محصور نماند و همواره در جست‌وجوي زباني جديد براي بيان پرسش‌هاي بنيادين انسان بود. علاقه‌مندي او به ادبيات كلاسيك و فلسفه عرفاني، به‌ويژه آثار حافظ، مولانا و ابن‌عربي، نه‌تنها منبع الهام كه به پشتيبان اصلي نگاه هنري او بدل شد.
زبان نمادين و خيال‌انگيز
نقاشي‌هاي لواساني مملو از سمبل‌هاي ايراني و اسلامي‌اند؛ از اسب و پرنده تا خورشيد و درخت كه هر كدام سرشار از معنا و تداعي‌هاي چندلايه‌اند. اما او از تكرار صرف اين نشانه‌ها پرهيز كرده و به بازآفريني و نوسازي آنها پرداخته است. آثارش با رنگ‌هايي درخشان و صيقلي، فضايي شاعرانه و گاه اسطوره‌اي مي‌آفرينند كه مخاطب را به دنيايي فراتر از محسوسات مي‌كشاند. در اين جهان خيال، هر فرم و هر رنگ، نشانه‌اي از جست‌وجوي معنوي و انساني است.
پاپيه ماشه؛ بازخواني سنت در قالبي نو
از دهه ۷۰ شمسي، لواساني به مجسمه‌سازي روي آورد و با استفاده از تكنيك پاپيه‌ماشه - كه خمير كاغذ و هنر سنتي ايران را يادآور است - فرم‌هايي خلق كرد كه زبان نويني براي بيان مفاهيم فلسفي و عرفاني به شمار مي‌آيند. آثار برجسته‌اي چون «شيران علم» و مجموعه «حيرت» نمادي از رهايي و جست‌وجوي دروني‌اند كه در بستر تاريخ و اسطوره جاري شده‌اند.
حضور در ميدان جهاني بي‌ينال ونيز به مثابه سكوي پرتاب
يكي از نقاط عطف كارنامه رضا لواساني، حضور چشمگير و تاثيرگذار او در بي‌ينال ونيز، معتبرترين رويداد هنري جهان است. بي‌ينال ونيز نه صرفا يك نمايشگاه، بلكه ميداني براي گفت‌وگوي فرهنگ‌ها و تبادل انديشه‌هاي هنري در سطحي فراتر از جغرافيا و زبان است. لواساني در اين رويداد، صداي هنري ايران را به جهانيان رساند؛ صدايي كه ريشه در فرهنگ كهن دارد اما با زباني نو و امروزين سخن مي‌گويد.
آثار او در ونيز، جلوه‌اي از پيوند فلسفه و هنر، اسطوره و نوآوري است كه با زبان جهاني تصوير، مفاهيم انساني را به چالش مي‌كشد و مخاطب را به تفكري ژرف درباره هويت و معنويت دعوت مي‌كند. حضور او در اين عرصه، نه فقط به منزله موفقيت شخصي، بلكه به عنوان نمادي از توانمندي هنر ايراني در جهان مدرن اهميت دارد و راه را براي هنرمندان ديگر مي‌گشايد.
نمايشگاه‌هاي مهم؛ پلي ميان مخاطب و هنر
در داخل كشور نيز لواساني نمايشگاه‌هاي متعددي برگزار كرده كه هر كدام گامي در روند تحول هنري او بوده‌اند. نمايشگاه اختصاصي پاپيه‌ماشه در تهران، يكي از نقاط عطف اين مسير است؛ جايي كه فرم‌هاي ساخته شده از خمير كاغذ با قدرت انتقال مفاهيم عرفاني و فلسفي، تحسين مخاطبان و منتقدان را برانگيخت.
نمايشگاه «قاف» در گالري دستان +۲ نمونه‌اي ديگر از خلاقيت و توانايي او در تركيب نقاشي و حجم است كه فلسفه‌اي ژرف را در قالب فرم و رنگ بيان مي‌كند. اين آثار، سفري هستند به اعماق «قاف»؛ قله‌اي نمادين در فرهنگ ايراني كه به معناي جست‌وجوي كمال و حقيقت است.
معناي عميق در لايه‌هاي اثر
آثار رضا لواساني فراتر از زيبايي‌شناسي صرف‌اند. او با زباني تصويري ما را به دنياي درون خود فرا مي‌خواند؛ دنيايي سرشار از سكوت، تأمل و جست‌وجوي معنويت. رنگ‌ها و فرم‌ها در كارهاي او گاهي حالتي سبكبال و آزاد دارند و گاهي نشانه‌اي از درون‌نگري عميق و سكون ذهني‌اند.
جايگاه برجسته در هنر ايران معاصر
در دوران پرتنش و متغير هنر معاصر ايران، كه ميان سنت و نوگرايي دست‌وپنجه نرم مي‌كند، رضا لواساني نمونه‌اي از هنرمندي است كه اين دو قطب را به گونه‌اي هنرمندانه در هم مي‌آميزد. او نه اسير سنت است و نه در دام نوگرايي صرف. بلكه با تلفيق اين دو، جهان خاص و پرمعنايي خلق كرده كه صداي مستقلي در هنر امروز ايران است.
واكنش‌ها و تأثيرات اجتماعي
آثار او نه‌تنها در ميان هنرمندان و منتقدان، بلكه در ميان مخاطبان عام نيز بازتاب قابل توجهي داشته است. در ميانه بازار هنر كه اغلب بر سرعت و مصرف‌گرايي تأكيد دارد، آثار لواساني به‌مثابه نقطه‌اي از آرامش و تفكر ديده مي‌شوند كه مخاطب را به تأمل و مكث وامي‌دارند. تركيب رنگ و حجم و زبان نمادين، ويژگي‌هايي هستند كه آثار او را برجسته و ماندگار كرده‌اند.
سخن پاياني
رضا لواساني هنرمندي است كه راه خود را در عرصه هنر با اتكا به ريشه‌ها، انديشه و جهان‌بيني شخصي پيموده است. آثار او دعوتي است به بازنگري در معناي هنر، زيبايي و وجود. نمايشگاه‌ها و حضورهاي بين‌المللي او به ويژه در بي‌ينال ونيز، گواهي است بر جايگاه والاي او در هنر معاصر ايران و جهان.
«قاف» نماد جست‌وجويي پايان‌ناپذير است؛ جست‌وجويي كه لواساني در هر اثر خود به تصوير مي‌كشد و مخاطب را به سفري شاعرانه و عميق فرامي‌خواند. اين سفر، داستاني است از پيوند خيال و واقعيت، سنت و مدرنيته و انساني كه همواره در جست‌وجوي نوري در تاريكي است.