ممنوعيت تبليغ سايت‌هاي شرط‌بندي باشگاه‌ها را به دردسر انداخت
حفره سيزده هزار ميلياردي در ليگ برتر
باشگاه‌هاي ليگ برتر با حفره ۱۰۰ ميليون پوندي ناشي از خروج اسپانسرهاي مربوط به شرط‌بندي مواجه‌اند. اما چه كسي قرار است اين رقم سنگين را پر كند؟ به گزارش روزنامه اعتماد و به نقل از رسانه‌هاي انگليسي زبان، ليگ برتر انگليس به عنوان جذاب‌ترين و پربيننده‌ترين ليگ دنيا با يك معضل بزرگ مواجه شده است. فصل جديدي كه با برد ۴-۲ ليورپول مقابل بورتموث در روز جمعه كليد خورد، آخرين فصلي خواهد بود كه تبليغات شرط‌بندي روي پيراهن تيم‌ها ديده مي‌شود و پرونده بيش از دو دهه اسپانسري اين شركت‌ها در فوتبال انگليس روي پيراهن باشگاه‌ها بسته خواهد شد. تغييراتي كه در سال ۲۰۲۳ توسط باشگاه‌هاي ليگ برتر به تصويب رسيدند، به زودي اجرا خواهند شد. از آغاز فصل ۲۷- ۲۰۲۶ ديگر هيچ شركت شرط‌بندي روي سينه بازيكنان ليگ برتر حضور نخواهد داشت. بيش از نيمي از ۲۰ باشگاه ليگ برتر در حال حاضر يك شركت شرط‌بندي را به عنوان اسپانسر اصلي خود دارند و حالا بايد به‌دنبال جايگزيني براي جبران كسري تجاري‌اي باشند كه در مجموع حدود ۱۰۰ ميليون پوند معادل ۱۳۵ ميليون دلار (سيزده هزار ميليارد تومان) برآورد مي‌شود. البته همچنان امكان نمايش تبليغات شركت‌هاي شرط‌بندي روي آستين پيراهن، تابلوهاي تبليغاتي و لباس‌هاي تمريني وجود خواهد داشت، اما پيش‌بيني مي‌شود كه ارزش برخي قراردادهاي اسپانسري طي ۱۲ ماه آينده به نصف كاهش پيدا كند. جو ويليامز، مدير شركت WH Sports در لندن مي‌گويد: «احتمالا اين بزرگ‌ترين تغيير در اين صنعت طي ۲۰ سال اخير خواهد بود، زماني كه برندهاي شرط‌بندي براي نخستين‌بار روي پيراهن‌ها ظاهر شدند.» يازده باشگاه از جمله استون ويلا، اورتون، وستهام، ولورهمپتون، ناتينگهام فارست، فولام، كريستال پالاس، برنتفورد، بورتموث، برنلي و ساندرلند- اين فصل آخرين حضورشان با اسپانسرهاي شرط‌بندي خواهد بود.براي باشگاه‌هاي خارج از جمع «شش تيم بزرگ»، اين گزينه معمولا پرسودترين انتخاب بوده و به همين دليل رد كردن آن دشوار است. فولام كه در سال ۲۰۰۲ نخستين باشگاه ليگ برتري بود كه با يك شركت شرط‌بندي (Betfair) قرارداد بست، تاكنون با هفت شركت شرط‌بندي مختلف همكاري كرده است. وستهام هم از سال ۲۰۱۵ تاكنون همواره شريك شركت‌هاي شرط‌بندي آنلاين بوده است. اما اين گزينه آسان در حال از بين رفتن است. در سال ۲۰۲۳ و در جريان بازبيني قوانين شرط‌بندي توسط دولت بريتانيا، ۲۰ باشگاه ليگ برتر تحت فشار پذيرفتند كه به‌طور «داوطلبانه» تبليغات شرط‌بندي روي جلوي پيراهن‌ها را كنار بگذارند. دليل؟ «براي كاهش تبليغات قمار». گروه‌هاي اجتماعي سال‌ها خواستار اين تغيير بودند تا بتوانند با مشكل اعتياد به شرط‌بندي مقابله كنند. با وجود اين، در دوره سه‌ساله مهلت اجراي قانون، تعداد باشگاه‌هاي داراي اسپانسر شرط‌بندي از ۸ به ۱۱ تيم افزايش يافت. حالا چالش جدي براي آنها اين است كه اگر مي‌خواهند درآمد تجاري‌شان حفظ شود، بايد به سرعت راهكارهاي جديدي بيابند. ويليامز اضافه مي‌كند: «مي‌توانم تصور كنم كه در اولين سال پس از ممنوعيت، برخي قراردادها به حداقل ممكن برسند. الان باشگاه‌هاي ميانه جدول سالانه حدود ۸ تا ۱۰ ميليون پوند از جلوي پيراهن مي‌گيرند، اما توجيه چنين مبالغي براي برندهاي غيرشرط‌بندي سخت خواهد بود. شايد ارزش قراردادها به نصف يا حتي يك‌چهارم چيزي برسد كه شركت‌هاي شرط‌بندي مي‌پرداختند.» با اين حال، قوانين جديد كاملا جلوي حضور شرط‌بندي را نمي‌گيرند. اسپانسري روي آستين همچنان مجاز است (ارزش آن براي يك تيم ميانه جدول حدود ۱ تا ۲ ميليون پوند است) و حضور در لباس تمريني هم امكان‌پذير خواهد بود. همانطور كه قبلا هم ديده شد، ورود برندهاي شرط‌بندي احتمالا باعث بالا رفتن ارزش اين بخش‌ها مي‌شود. جورج ايشرود، مدير مشاركت‌هاي جهاني در شركت Sportquake، مي‌گويد: «تعيين عدد دقيق براي تأثير مالي سخت است و احتمالا در كوتاه‌مدت شاهد اصلاحاتي خواهيم بود. اما ليگ برتر همچنان يكي از قوي‌ترين پلتفرم‌هاي بازاريابي جهاني در ورزش است. باشگاه‌ها در حال سازگاري هستند و با گذشت زمان، انتظار مي‌رود تقاضا از صنايع مختلف به شكل سالم ادامه پيدا كند.» در يك دهه گذشته، اين فضا تغييرات بزرگي داشته است. در فصل ۱۴- ۲۰۱۳ فقط دو باشگاه اسپانسر شرط‌بندي داشتند، اما بعد از آن تعداد به سرعت بالا رفت. در دو فصل اخير كه اين نوع قراردادها مجاز بود، بيش از نيمي از تيم‌ها از آن استفاده كردند. معمولا تيم‌هاي تازه صعودي به ليگ برتر به سرعت سراغ قراردادهاي آماده با شركت‌هاي شرط‌بندي مي‌رفتند. ساندرلند بعد از صعود با W88 قرارداد بست؛ شركتي كه پيش‌تر با ويلا، وولوز، فولام، لسترسيتي، پالاس و برنلي همكاري كرده بود. در صورت سقوط دوباره تيم‌ها به چمپيونشيپ، امكان ادامه همكاري با شركت‌هاي شرط‌بندي وجود دارد، چون ليگ دسته پايين‌تر همچنان مجوز تبليغات روي جلوي پيراهن را مي‌دهد اما اين ليگ برتر و شهرت بين‌المللي آن بود كه هميشه براي صنعت شرط‌بندي جذابيت داشت. البته اين مشكل براي باشگاه‌هاي بزرگ ليگ برتر نيست. آنها مي‌توانند تا ۶۰ ميليون پوند در سال از قراردادهاي اسپانسر جلوي پيراهن به دست آورند. ليورپول (استاندارد چارترد)، منچستريونايتد (Snapdragon)، منچسترسيتي (اتحاد) و آرسنال (امارات) قراردادهاي بلندمدت غيرشرط‌بندي دارند. تاتنهام هم از سال ۲۰۱۰ ديگر با شركت‌هاي شرط‌بندي همكاري نكرده و حالا قرارداد طولاني‌مدتي با شركت بيمه AIA دارد. چلسي اما استثناست. اين باشگاه همچنان بدون اسپانسر مانده و سال ۲۰۲۳ هم پس از اعتراض هواداران، قرارداد با Stake (كه اسپانسر اورتون هم هست) را لغو كرد. استون ويلا و اورتون، هر دو، با مشكل بزرگ‌تري روبرو خواهند شد. قرارداد ويلا با Betano و قرارداد اورتون با Stake هر دو ارزش بالايي دارند (۱۴ ميليون پوند در سال براي ويلا و ركورد باشگاه براي اورتون) اما جايگزين كردنشان كار دشواري خواهد بود. سوال اصلي اين است كه فوتبال حالا اسپانسرهاي بزرگ بعدي را از كجا پيدا خواهد كرد؟ فعلا الگوي مشخصي وجود ندارد. برخي باشگاه‌ها از صنعت مالي (مثل ليورپول، تاتنهام و برايتون) يا خطوط هوايي (مثل منچسترسيتي و آرسنال) اسپانسر گرفته‌اند. صنايع قديمي‌تر مثل مشروبات الكلي و شركت‌هاي محلي هم‌زماني فعال بودند. اخيرا شركت‌هاي فروش خودرو دست‌دوم هم وارد شدند (مثل Cazoo و Cinch) اما دوام نياوردند. ايشرود مي‌گويد: «در حالي كه تغيير بزرگي رخ خواهد داد، باشگاه‌ها توان مديريت آن را دارند. بزرگ‌ترين هزينه‌كنندگان اسپانسري در دنيا صنايع خودروسازي، مالي، هواپيمايي و فناوري اطلاعات هستند. بعيد نيست فين‌تك، رمزارز، هوش مصنوعي و گردشگري هم رشد كنند.» ويليامز هم اضافه مي‌كند: «احتمالا يك بخش خاص جايگزين نمي‌شود، بلكه تركيبي خواهد بود. صرافي‌هاي رمزارز يكي از گزينه‌ها هستند، همين‌طور معاملات فاركس. شايد شركت‌هاي داخلي بيشتري وارد ميدان شوند چون قيمت‌ها برايشان قابل‌پرداخت‌تر شده است.» با اين حال، همه از خروج شرط‌بندي خوشحال نيستند. پژوهش دانشگاه بريستول نشان داد كه در اولين هفته فصل گذشته ليگ برتر نزديك به ۳۰ هزار پيام تبليغاتي شرط‌بندي در تلويزيون، راديو و شبكه‌هاي اجتماعي ثبت شده است؛ تقريبا سه برابر سال قبل. اين موضوع نگراني‌ها درباره افزايش اعتياد به قمار را بيشتر كرده است. نيك هاروي از ائتلاف پايان تبليغات شرط‌بندي (CEGA) مي‌گويد: «آسيبي كه به هواداران وارد مي‌شود باعث شد ليگ برتر تحت فشار قرار گيرد، اما حذف تبليغات از جلوي پيراهن‌ها كافي نيست. هنوز ده‌ها هزار تبليغ شرط‌بندي در هر آخر هفته روي آستين‌ها، اطراف ورزشگاه‌ها و در رسانه‌ها ديده خواهد شد. دولت بايد وارد عمل شود و همه تبليغات شرط‌بندي را متوقف كند؛ فوتبال بدون آن هم زنده خواهد ماند.» حضور نيم ميليون تماشاگر در ۱۰ بازي نخست فصل ليگ برتر اين را ثابت مي‌كند، اما ۱۲ ماه آينده چالش‌هاي تجاري بزرگي در پيش خواهد داشت.