زلزله ۳،۴ ريشتري فشم برخي نقاط تهران را هم لرزاند

گروه حوادث 

بامداد جمعه ۳۱ مرداد ماه سال جاري، زلزله‌اي به قدرت ۳.۴ ريشتر فشم در استان تهران را لرزاند. براساس گزارش‌ها در برخي از نقاط شهر تهران زلزله خفيفي احساس شده است. 

«علي بيت‌اللهي» رييس بخش زلزله‌شناسي و خطرپذيري زمين در مورد زلزله ۳.۴ ريشتري فشم به «اعتماد» مي‌گويد: «به گزارش مركز لرزه‌نگاري موسسه ژئوفيزيك دانشگاه تهران (IRSC) زلزله‌اي به بزرگاي 3.4 در ۳۱ مرداد ماه ساعت00:50 در عمق 5.0 كيلومتري و به فاصله 8 كيلومتري شمشك، 9 كيلومتري فشم و 21 كيلومتري شمال لواسان و در فاصله مستقيم 35 كيلومتري از محدوده مركزي شهر تهران (20 كيلومتري مرز شمالي شهر تهران) و در مجاورت روستاي لالان رخ داد كه باتوجه به بزرگاي اين رخداد، خسارت و آسيبي براي زلزله 3.4 فشم استان تهران برآورد نمي‌شود. براساس نقشه‌هاي رقومي گسل‌هاي محدوده تهران، رومركز زلزله در مجاورت 1.5 كيلومتري جنوب شاخه شرقي گسل طالقان و 7 كيلومتري شمال گسل مشاء واقع شده است كه موقعيت رومركز و گسله‌هاي اطراف در شكل نشان داده شده است. با درنظر گرفتن خطاهاي طبيعي موجود در مكان‌يابي زلزله‌ها و باتوجه به سازوكار گسله‌هاي شناخته شده محدوده شمالي تهران، احتمالا شاخه شرقي گسل طالقان، مي‌تواند به عنوان گسل مسبب اين زمين لرزه معرفي شود.»  او در ادامه مي‌گويد: «از ديدگاه لرزه‌خيزي بزرگ مقياس محدوده، نكته حائزاهميت اين است كه براساس داده‌هاي مركز لرزه نگاري در مدت 20 سال اخير محدوده رومركزي شرق شمشك، غرب گرمابده و كانون اين زلزله در مجاورت روستاي لالان، محدوده تنك لرزه‌اي و با نرخ لرزه خيزي پايين بوده است كه رخداد اين زمين لرزه تاكيدي بر فعال بودن گسله‌هاي شمالي تهران و تكتونيسم پوياي اين گستره است. هر چند محدوده مجاور اطراف زلزله فشم، تعداد رخداد ثبت شده كمتري را داراست، ولي با اين وصف در شعاع حدود 100 كيلومتري اطراف زلزله، تعداد 781زلزله با بزرگي 2.5 و بالاتر در گستره اطراف رومركز از سال 2006 ميلادي تا زمان وقوع زلزله 3.4 فشم استان تهران ثبت شده است. از اين تعداد 2 زمين‌لرزه با بزرگي 5 و بالاتر و 20 زلزله با بزرگي 4 تا 5 و بقيه زمين‌لرزه‌ها كوچك‌تر از بزرگي 4 در اطراف رومركز گسترده شده‌اند كه معرف لرزه‌خيز بودن كلي منطقه است.» 

 مراكز جمعيتي شهري اطراف  رومركز زلزله 3.4 فشم استان تهران
بيت‌اللهي مي‌گويد: «تعداد 18 شهر تا شعاع حدود 55 كيلومتري اطراف رومركز زلزله 3.4 فشم قرار گرفته‌اند كه نزديك‌ترين شهرها عبارت است از: شمشك با جمعيت 3423 نفر و با تعداد 1183 واحد مسكوني (331 واحد مسكوني فاقد اسكلت) در فاصله 8 كيلومتري از رومركز زلزله. فشم با جمعيت 6945 نفر و با تعداد 2258 واحد مسكوني (171 واحد مسكوني فاقد اسكلت) در فاصله 9 كيلومتري از رومركز زلزله.  لواسان با جمعيت 18146 نفر و با تعداد 5994 واحد مسكوني (1006 واحد فاقد اسكلت) در فاصله 21 كيلومتري از رومركز زلزله. تعداد كل جمعيت مراكز جمعيتي شهري واقع در شعاع نيم درجه (حدود 55 كيلومتري)، 9423569 نفر، تعداد كل واحدهاي مسكوني 3092946 واحد، تعداد كل واحدهاي مسكوني فاقد اسكلت 289334 واحد است. پرجمعيت‌ترين شهر در اين محدوده تهران با جمعيت 8693706 نفر است (آمار 1395 مركز آمار ايران).»

آبادي‌هاي اطراف  رومركز زلزله 3.4 فشم استان تهران
رييس بخش زلزله‌شناسي و خطرپذيري زمين مي‌گويد: «تعداد 400 آبادي تا شعاع نيم درجه (حدود 55 كيلومتري) اطراف رومركز زلزله قرار گرفته‌اند كه نزديك‌ترين آبادي‌ها عبارت است از: لالان با جمعيت 1135 نفر و با تعداد 361 واحد مسكوني (200 واحد مسكوني فاقد اسكلت) در فاصله يك كيلومتري از رومركز زلزله. زايگان با جمعيت 505 نفر و با تعداد 215 واحد مسكوني (4 واحد مسكوني فاقد اسكلت) در فاصله 3 كيلومتري از رومركز زلزله. روته با جمعيت 458 نفر و با تعداد 179واحد مسكوني (31واحد فاقد اسكلت) در فاصله 5 كيلومتري از رومركز زلزله. تعداد كل جمعيت مراكز جمعيتي روستايي واقع در شعاع نيم درجه (شعاع 50 تا 60 كيلومتري)، 347892 نفر، تعداد كل واحدهاي مسكوني 101913 واحد، تعداد كل واحدهاي مسكوني فاقد اسكلت 32952 واحد است. پرجمعيت‌ترين آبادي در اين محدوده قيام دشت با جمعيت 36446 نفر است (آمار 1395 مركز آمار ايران).»  بيت‌اللهي همچنين مي‌گويد: «نكته مهم درخصوص زلزله 3.4 فشم، تاكيد بر فعال بودن گسله‌هاي محدوده شمالي تهران و سكونتگاه‌هاي اطراف و ديناميسم و پويايي تكتونيك منطقه است. هر چند كه ساليان سال است كه رخدادهاي سترگ لرزه‌اي تجربه نشده است و اين سكون لرزه‌اي نبايد موجب غفلت باشد! نزديك به 10 ميليون نفر در شعاع 50 كيلومتري اطراف رومركز زلزله 3.4 ساكن هستند، واضح است كه ريسك لرزه‌اي به ‌طور بالقوه در منطقه بالاست كه با توجه به وجود ساختمان‌هاي با كيفيت پايين و بيش از 300 هزار واحد مسكوني فاقد اسكلت روستايي و شهري، در صورت رخدادهاي بزرگ‌تر و شديدتر، انتظار خسارت و تلفات بالاست. مهم‌ترين رويكرد براي كاهش ريسك لرزه‌اي، ساخت و ساز مقاوم در برابر زلزله و رعايت جدي استانداردها و مقررات ساخت و ساز است. اجتناب جدي از هرگونه ساخت و ساز در حريم گسل‌ها با هدف كاهش ريسك، مقاوم‌سازي ساختمان‌هاي با درجه اهميت بالا و بسيار بالاي موجود در تهران و محدوده‌هاي اطراف نكات كليدي در كاهش ريسك لرزه‌اي تهران است. به عنوان يك راهبرد كلان نيز، برنامه‌ريزي براي توقف جمعيت‌پذيري و مهاجرت معكوس جمعيتي تهران و اطراف آن نيز به‌طور جدي بايد مورد توجه مسوولان قرار گيرد. از ديدگاه لرزه‌اي نيز، پايش جنبايي گسله‌هاي تهران و شاخص‌هاي پيش نشانگر لرزه‌اي، نصب تجهيزات، توسعه ايستگاه‌هاي لرزه‌نگاري، شتاب‌نگاري و GPS براي تهران و اطراف آن بسيار ضرورت دارد.»