نزدیک به صد سال است که اقتصاددانان مثل سیمون کوزنتس(1) (۱۹۳۴) بر اهمیت گنجاندن تولید غیرتجاری بخش خانه‌داری نظیر پخت و پز، تمیزکاری، نگهداری از کودکان و خرید و ایاب و ذهاب‌های مربوطه در گزارش‌های مالی کشورها تاکید کرده‌اند. زیرا به نظر آنها بسیاری مسائل از تحلیل هزینه‌های مصرف‌کننده و اشاعه فقر گرفته تا نرخ رشد تولید در گروی داشتن فهمی جامع از وقت صرف شده در فعالیت‌های تولیدی است. اما به علت دشواری تهیه گزارش‌های دقیق در این حوزه که به کار سیاستگذاران اقتصاد عمومی و بنگاه‌های اقتصادی بیاید اغلب توصیه پیگو (2) (۱۹۳۲) را دنبال کرده و درآمد ملی را از طریق کالاها و خدماتی محاسبه کردند که به طور مستقیم یا غیرمستقیم با دریافت و پرداخت‌های پولی همراه بوده است. بنابراین تولید بخش خانه‌داری در تولید ناخالص ملی (GDP) محاسبه نمی‌شد. با انتشار مطالعه شورای پژوهش ملی امریکا (NRC) تحت عنوان فراتر از بازار: طراحی حساب‌های غیر تجاری برای ایالات متحده (Abraham and Mackie, 2005)، تولید بخش خانه‌داری هم با استفاده از روش‌های پیشرفته اندازه‌گیری جدید، قیمت‌گذاری پولی شد و تاثیر آن در GDP کشور اندازه‌گیری شد. نوشتاری که در زیر می‌آید تاثیر تولید بخش خانه‌داری در بازه زمانی درگیری جهانی کووید- ۱۹ را نشان می‌دهد. همان‌طور که می‌دانیم در نخستین مراحل بروز بیماری کووید- ۱۹ همه کشورهای جهان با ریزش شدید فعالیت‌های بازار و بالا رفتن نرخ بیکاری مواجه شدند. در ایالات متحده تخمین زده می‌شد که در ۲۰۲۰ نرخ رشد GDP تا بیشتر از دو درجه به زیر صفر نزول کند اما این طور نشد! زیرا تولید در بخش خانه‌داری به عنوان یک تنظیم‌کننده بازار وارد عمل شد و همان‌طور که در نمودار زیر (شماره ۱) نشان می‌دهد از سقوط پیش‌بینی شده پیشگیری کرد. شاید برای بعضی تولید بخش خانه‌داری مفهوم نباشد از این رو به طور خلاصه به توضیح آن می‌پردازیم. دفتر تحلیل اقتصادی وابسته به وزارت تجارت در امریکا هر ساله با استفاده از مزد کارگران عمومی برای تخمین ارزش فعالیت‌هایی که مردم به طور رایگان در خانه انجام می‌دهند، می‌پردازد. خانه‌داری شامل پخت و پز، نگهداری از کودکان، خرید، باغبانی و کارهای متفرقه در خانه و حتی وقت مورد نیاز برای ایاب و ذهاب مربوط به این فعالیت‌ها را در بر می‌گیرد. معیار جالب این دفتر برای تشخیص اینکه چه کاری را خانه‌داری بنامیم این است که امکان برون‌سپاری و هزینه کردن برای آن کار یا خدمت وجود داشته باشد. مثلا می‌توان با پرداخت هزینه‌ای به جای پخت غذا در منزل، آن را از رستوران سفارش داد و یا نگهداری از کودکان را به پرستار سپرد. بنابراین چنین فعالیت‌هایی را تولید بخش خانه‌داری می‌نامند.
نمودار۱- تولید ناخالص داخلی و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی تعدیل شده
منبع: The Journal of the U.S. Bureau of Economic Analysis
نمودار ۲- تولید ناخالص داخلی واقعی و نرخ رشد تولید ناخالص داخلی تعدیل شده ۲۰20- ۲۰04
منبع: The Journal of the U.S. Bureau of Economic Analysis
برای درک سازوکار و نقش تولید خانه‌داری درتنظیم رشد جی‌دی‌پی در سال‌های مذکور پژوهش‌هایی انجام شده است که نشان می‌دهد در طول همه‌گیری کووید تعداد ساعاتی که به کار خانه‌داری اختصاص یافته از ۳۰۰ بیلیون ساعت در ۲۰۱۹ به ۳۰۸ بیلیون ساعت در ۲۰۲۰ رسیده است. همچنین دستمزد کارگران بخش خانه‌داری هم از ساعتی 10 دلار و ۹۳ سنت در ۲۰۱۹ به ۱۲ دلار و ۷۱ سنت در ۲۰۲۰ افزایش یافته است. جالب‌تر این است که افزایش ساعات کار اشتغال به خانه‌داری در حالی اتفاق افتاده است که ساعت کار هفتگی در سال‌های مذکور در میان همه گروه‌ها اعم از شاغل و غیر شاغل و زن و مرد تغییر فاحشی نداشته است! (جدول ۳)
نمودار ۳- کل ساعات اختصاص یافته هفتگی برای بخش تولید خانه‌داری
منبع: The Journal of the U.S. Bureau of Economic Analysis
بنابراین تجزیه و تحلیل دفتر تحلیل اقتصادی ایالات متحده نشان می‌دهد که افزایش ساعات فعالیت خانه‌داری عمدتا به دلیل این است که مردم بخشی از اوقاتی را که قبلا برای تولید در بازار صرف می‌کردند برای بخش تولید خانه‌داری گذرانده‌اند. علاوه بر آن همان گونه که در جدول شماره ۴ دیده می‌شود ساعات هفتگی که زنان به خصوص زنان غیرشاغل صرف فعالیت خانه‌داری می‌کنند بسیار بیشتر از مردان است و افزون بر آن، آمار اشتغال در دوران کووید بیانگر این است که زنان شاغل هم در این دوره ۲ درصد بیشتر از مردان شغل خود را ازدست داده و به تولید در بخش خانه‌داری پرداخته‌اند.
نمودار ۴- کل ساعاتی که زنان و مردان اعم از شاغل و غیرشاغل درهفته صرف امور خانه‌داری می‌کنند.
منبع : The Journal of the U.S. Bureau of Economic Analysis
از این رو تحلیل محققان این عرصه نشان می‌دهد که زنان بیشترین سهم را در صرف وقت برای تولید خانه‌داری در دوران کرونا داشته‌اند و نتیجه کارشان تعدیل روند نزولی افت رشد GDP کشور بوده است. علاوه برآن همان‌طور که در مقاله حسابرسی تولید بخش خانه‌داری (Landefeld, J. S. et al, 2009) آمده، امروز بسیاری از کشورها در تدقیق حسابرسی تولید در بخش خانه‌داری تلاش می‌کنند و این امر مقایسه عملکرد اقتصادی کشورها به خصوص کشورهای در حال توسعه که تولید غیرتجاری در آنها غالب است را تسهیل می‌کند.(3)
1- https://www.bea.gov/help/faq/1294
2- چاپ شده در ۱۶ آوریل ۲۰۱۸
3- Landefeld S, J, Barbara M. Fraumeni and Cindy M. Vojtech (June, 2009), Accounting for Household production: A prototype satellite Account Using the American Time use Survey , Review of Income and Wealth, Series 55, Number2.