روزبه دلاور
ايجنتي يا به عبارت عاميانه دلالي در فوتبال ايران، امروزه به بنگاهي پرسود و بدون نظارت تبديل شده است. افرادي در سايه نبود قوانين شفاف و ضعف نهادهاي نظارتي هر سال مبالغ هنگفتي را تحت عنوان «پول زير ميزي» به جيب مي‌زنند. در همين هفته گذشته دو خبرگزاري تسنيم و مهر از درآمدهاي ده‌ها ميلياردي ايجنت‌ها در جابه‌جايي بازيكنان نوشتند. اين پرداخت‌هاي غيررسمي از نقل و انتقالات بازيكنان گرفته تا تمديد قراردادها، بخشي جدايي‌ناپذير از چرخه مالي پنهان فوتبال ايران شده و هيچ حساب و كتابي براي آن وجود ندارد! فراتر از سودجويي مالي، برخي از اين دلالان پا را فراتر گذاشته و با بازيكنان تحت قرارداد خود، رفتاري شبيه «برده‌داري مدرن» در پيش گرفته‌اند. آنها با سوءاستفاده از نياز بازيكنان به پيشرفت يا مشكلات مالي، كنترل كامل بر سرنوشت ورزشي و حتي بخش عمده‌اي از درآمد آنها را در دست مي‌گيرند. بازيكن ناچار است بدون چون و چرا، تصميمات ايجنت را بپذيرد، حتي اگر به ضرر آينده ورزشي يا مالي او باشد. اين وضعيت نه تنها به فساد سيستماتيك در فوتبال دامن مي‌زند، بلكه استعدادهاي جوان را قرباني سودجويي كرده و مانع رشد سالم اين ورزش مي‌شود. براي بررسي بيشتر با زهرا مجتهدزاده، ايجنت ايراني ساكن تركيه كه قبل‌تر يورگن لوكاديا را به پرسپوليس آورد و معرف اسماعيل كارتال به اين باشگاه بود گپ و گفتي ترتيب داديم كه حاصل را در ادامه مي‌خوانيد.
چه مدركي داريد كه به عنوان يك ايجنت در فوتبال فعاليت مي‌كنيد؟
«فيفا مچ ايجنت لايسنس» يعني ليسانسی كه به افرادي كه به لحاظ سابقه و مسائل مالي كه فيفا اعلام مي‌كند در شرايط مساعدي باشند، داده مي‌شود. البته اين بايد توسط فدراسيون هر كشوري كه اقامت داريد مورد تاييد باشد. يك پروسه سخت و سنگيني است و چند ماه طول مي‌كشد. مثلا در شهر چطور زندگي مي‌كردم و سوءسابقه دارم يا نه و خيلي تحقيقات ديگر. اگر فدراسيون تاييد كند به فيفا اعلام مي‌كند و بعد امتحان از قانون فيفا و فوتبال داخلي آن كشور مي‌گيرند. بعد از تاييد كارهاي بانكي انجام مي‌شود و بعد مدرك مي‌دهند و در جهان فكر مي‌كنم ۱۶۷ نفر و در خاورميانه و تركيه و ايران به عنوان اولين خانم اين لاينسس را گرفتم.
شما يورگن لوكاديا را به طور قانوني (مدرك رسمي داشتيد) كه به فوتبال ايران معرفي كرديد يا غيرقانوني؟
در آن زمان كه يورگن را آوردم قانوني بود، چون آن زمان نياز به كسب لاينسس ايجنتي نبود. همين الان هم كه اين مدرك ضروري شده خيلي از كشورها مثل آلمان عليه فيفا شدند و اولين حكم هم در دادگاه اين كشور صادر شده چرا فقط به افرادي كه اين لايسنس را دارند اجازه فعاليت داده شده است؟ از دو سال پيش اين كار غيرقانوني شده و فقط به افرادي كه لايسنس فيفا دارند اجازه فعاليت رسمي مي‌دهند.
رقم قرارداد لوكاديا چقدر بود؟
يك ميليون و 80 هزار دلار بود.
چقدر سهم شما بود؟
ما يك گروه چهار نفره بوديم كه سه عضو ديگر اروپايي بودند. ما در آن زمان تا 10 درصد مي‌توانستيم بگيريم اما 5 درصد با يورگن بستيم چون با قيمت خيلي پاييني به ايران آمده بود و اين 5 در صد بين ماها تقسيم شد. از باشگاه هم در ايران چيزي نگرفتيم اما قانون مي‌گويد آن كسي كه بيشتر پول مي‌گيرد بايد هزينه‌ها را بدهد اما در قانون داخلي ايران اين منع قانوني دارد و براي همين وارد آن چالش نشديم!
اسماعيل كارتال را هم شما به پرسپوليس معرفي كرديد؟
تمام كارهايش را من و اميد، برادرم انجام داديم. از 28 دسامبر رزومه‌اش را به باشگاه رساندم و آقاي درويش هم ديدند اما آن زمان مي‌گفتند مربي ترك نمي‌خواهم بعد ديدند كه كارتال مربي خوبي است، تفكرش تغيير كرد. بعدش با آقاي خانبان صحبت كردم اما گزينه‌هاي زيادي به ايشان معرفي كرده بودند و بالاخره توانستم توجه‌شان را به كارتال جلب كنم و تا رزومه او را ديدند خوش‌شان آمد. بعد كه باشگاه از طرف يك ايجنت ديگر با كارتال ارتباط مستقيم گرفتند، با اينكه نامه نمايندگي از دو طرف داشتيم. به لحاظ قانون فيفا، مي‌توانيم شكايت كنيم اما نمي‌خواهيم براي ايران پرونده بسازيم و هواداران ناراحت شوند. حالا شايد بعدها اين كار را كرديم!
باشگاه دورتان زد يا كارتال؟
نمي‌شود گفت يك طرفه بود، در دور زدن هر دوطرفه است!
حق ايجنتي كارتال به چه كسي رسيد؟
كسي كه در ايران به اينجت ترك خط داده بود، مطمئنا به همان رسيده است! اين شخص عادت دارد اين كار را مي‌كند !
در ايران درآمدهاي ايجنت‌ها 60 - 50 ميلياردي است؟
مي‌بينيم در ايران چنين چيزهايي هست. تا جلوي يك خارجي اسم فوتبال ايران را مي‌بريد، ايجنت ديگر مي‌آيد و مي‌گويد تو با مثلا مجتهدزاده كار نكن من براي تو 200 تا 300 هزار دلار بيشتر مي‌گيرم! رقم‌هاي عجب و غريبي به اين بازيكنان مي‌گويند كه ارزش واقعي آن بازيكنان نيست. من ناراحت مي‌شوم چون دوست دارم بازيكن باكيفيت به ايران بياورم تا جوان‌هاي ما چيزي از آنها ياد بگيرند و كمي فوتبال‌شان بهتر شود.
از طرف نهادي اين ايجنت‌ها كنترل يا بازخواست مي‌شوند؟
با من اين كار را نكردند و تا حالا تماسي نداشتم چون كار من شفاف و قانوني است اما درباره بقيه اين را نمي‌دانم و فقط اميدوارم اين اتفاق رخ بدهد. چون اگر نظارت باشد و قوانين فيفا و برخوردها را بدانند، مي‌توانند به اوضاع سر و ساماني بدهند.
صحبت از يك ايجنت معروف است كه مي‌گويند بازيكن پكيجي جابه‌جا مي‌كند و سالانه ده‌ها ميليارد درآمد دارد! اين فرد را مي‌شناسيد؟
در فضاي فوتبال ايران هستم اما دنبال حواشي نيستم. نمي‌دانم كي اين كار را كرده كه بازيكن پكيجي مي‌دهد اما مي‌توانم بگويم تا نباشد چيزكي مردم نگويند چيزها! قطعا بوده اما من بي‌خبرم.