سرزمين صلح
«آتلانتيس نو: اثري ناتمام» يكي از آثار كلاسيك و تاثيرگذار فلسفه علمي در دوران رنسانس است كه به قلم فرانسيس بيكن (۱۶۲۶–۱۵۶۱)، فيلسوف، سياستمدار و پايه‌گذار روش تجربي در علوم، نوشته شده است. اين اثر كه به عنوان تمثيلي فلسفي و يوتوپيايي شناخته مي‌شود، تصويري از جامعه‌اي آرماني ارايه مي‌دهد كه در آن علم، اخلاق و دين با يكديگر در هماهنگي كاملند و هدايت جامعه را برعهده دارند. بيكن در اين كتاب با زبان تمثيلي و از منظر يك سفر خيالي، نظام ايده‌آل حكمراني بر پايه دانش تجربي را ترسيم مي‌كند.
داستان كتاب در جزيره‌اي خيالي به نام «بِن‌سلاما» روي مي‌دهد؛ جامعه‌اي منزوي اما بسيار پيشرفته كه بنياد خود را بر شناخت طبيعت، پژوهش علمي و خير عمومي نهاده است. مهم‌ترين نهاد در اين جزيره، «خانه سليمان» نام دارد كه نمادي از يك موسسه تحقيقاتي جامع و پيشرفته است؛ نهادي كه ماموريت آن شناخت علل پديده‌ها و به‌كارگيري علم در خدمت سعادت بشري است. بيكن از اين طريق، به آرمان خود يعني تاسيس «علم نافع» و كاربرد دانش در حل مسائل زندگي انسان‌ها نزديك مي‌شود. هرچند كتاب ناتمام مانده و طرح نهايي آن كامل نيست، اما همين نسخه نيمه‌تمام، اثري ارزشمند در تاريخ انديشه و فلسفه علم به شمار مي‌آيد. بيكن در اين نوشته، بنيان‌هايي را مي‌گذارد كه بعدها در شكل‌گيري نهادهاي مدرن علمي مانند آكادمي‌ها و پژوهشگاه‌ها بسيار موثر واقع شد.
آتلانتيس نو نه تنها طرحي از يك آرمان‌شهر علمي است، بلكه سندي از دوران گذار انديشه غرب از سنت به تجدد محسوب مي‌شود. اين كتاب، هنوز نيز براي خواننده امروزي، تأمل‌برانگيز و الهام‌بخش است.
در واقع «بِن‌سلاما» (Bensalem) همان جزيره خيالي است كه در داستان آتلانتيس نو فرانسيس بيكن جايگزين آتلانتيس افلاطون شده است. بيكن برخلاف افلاطون كه مستقيما نام «آتلانتيس» را به‌كار برده بود، نام جزيره آرماني خود را بِن‌سلاما (Bensalem) گذاشته است كه از نظر واژگاني تركيبي شبه‌عبري يا شبه‌عربي است و مي‌تواند به معناي «پسر صلح» يا «سرزمين صلح» باشد. اين نام‌گذاري احتمالا تعمدي است تا نوعي معنويت يا پيوند با سنت‌هاي شرقي و اديان ابراهيمي را القا كند.
در واقع، آتلانتيس نو نه درباره خود آتلانتيس افسانه‌اي، بلكه درباره آرمان‌شهري جديد و متفاوت است كه بيكن آن را با هدف ترسيم مدينه‌فاضله‌اي علمي طراحي كرده است؛ جامعه‌اي مبتني بر پژوهش، تجربه و خرد جمعي، كه در تضاد با جامعه اسطوره‌اي و اسطوره‌گراي افلاطون قرار دارد. «آتلانتيس نو: اثري ناتمام» نوشته فرانسيس بيكن با ترجمه صادق صفارزاده به همت نشر ني در 74 صفحه براي نخستين‌بار در سال گذشته منتشر شد و همچنان در دسترس علاقه‌مندان قرار دارد.