آيا داروهاي گياهي بهتر از داروهاي شيميايي هستند؟

اين روزها خيلي درباره طب سنتي و داروهاي گياهي توسط كساني كه تخصص پزشكي ندارند، صحبت مي‌شود. آنها ادعا دارند داروهاي آنها طبيعي است و داروهاي طب نوين شيميايي است و توصيه مي كنند كه داروهاي شيميايي را نخوريد.  اين ادعاي نادرستي است.   فقط به خاطر اينكه چيزي طبيعي است، به اين معني نيست كه چيز خوبي است و فقط به اين علت كه چيزي غيرطبيعي است به اين معني نيست كه بد است. آرسنيك، سم كبرا، پرتو هسته‌اي و ويروس كرونا را مي‌توان در طبيعت يافت و طبيعي هستند، در حالي كه واكسن‌ها، پني‌سيلين، آسپرين شيميايي و ساخت دست انسان هستند و بدون آن ما نمي‌توانيم زندگي سالمي داشته باشيم. توجه داشته باشيم كه بسياري از داروهاي طب نوين منشا طبيعي دارند. داروهايي مانند آسپرين، پني‌سيلين، افدرين ديگوكسين، ديژيتوكسين، تاكسول‌ها، وينكريستين، وينبلاستين و كورارين، توبو كورارين و داروهاي بسيار ديگري همگي منشا گياهي دارند.
 اصلا گياهان خودشان يك كارخانه شيميايي هستند و هزاران ماده شيميايي در يك گياه وجود دارد. طب نوين با جدا كردن هر يك از اين مواد شيميايي در گياه و اندازه‌گيري آن و شناخت ساختمان شيميايي و اثر فارماكولوژيك آنها از آنها استفاده مي‌كند. داروهاي گياهي هم مي‌توانند خطرناك باشند. آنها هم عوارض جانبي دارند و بعضي از آنها اگر مقدار معين مصرف نشوند خطر آسيب‌هاي كبدي و مرگ دارند. مشكل گياهان دارويي اين است كه استاندارد نيستند، يعني ما نمي‌دانيم چند نوع ماده موثره و چقدر ماده موثره دارند، چون مقدار ماده موثره بر حسب گونه گياه و محل كشت و روش نگهداري فرق مي كند و ممكن است از مقدار ناچيز تا مقدار بسيار زياد در آنها وجود داشته باشد. علاوه برآن معلوم نيست كه كدام گونه گياه چيده شده و آيا درست نگهداري شده است يا نه. 

 انسان يك موجود شيميايي است. كبد انسان بزرگ‌ترين كارخانه شيميايي جهان است و در آن هزاران ماده تجزيه و هزاران ماده ديگر تركيب شده و از طريق خون به سلول‌ها مي رسند و سپس مواد دفعي شيميايي را از طريق ادرار و مدفوع خارج مي‌كنند. كيسه صفرا پر از املاح صفراوي است. ادرار جمع شده در مثانه حاوي اسيدهاي مختلفي است و يكي از اسيدهاي ترشح شده از معده اسيد كلريدريك است. بنابراين داروهاي شيميايي هم مانند بقيه مواد شيميايي بدنند و داروهاي گياهي هم حاوي مواد شيميايي فراواني هستند.

دكتراي داروسازي و استاد بازنشسته دانشگاه