«اعتماد» دور چهارم مذاكرات ايران و امريكا را بررسي مي‌كند
صدای واحد ایران
علي باقري: عزم ايران و امريكا براي توافق جزم شده است
حسين نوراني‌نژاد: ايران بايد در 3جبهه، مواضع موافقان توافق را تقويت كند
گروه سياسي
«يكشنبه 21 ارديبهشت» موعدي است كه براي برگزاري دور چهارم مذاكرات ايران و امريكا در مسقط عمان تعيين شده است. خبري كه ايسنا آن را به نقل از يك مقام مطلع رسانه‌اي اعلام كرد تا پس از يك نفس عميق، دو كشور شيرجه بلندي براي تداوم گفت‌وگوها داشته باشند. واكنش بازارهاي ايران به اين اخبار سياسي اما مثبت بود. قيمت ارز كه طي هفته گذشته با اعلام اخبار تعويق مذاكرات ميان ايران و امريكا، افزايش چند هزار توماني را تجربه كرده بود، با انتشار مطالبي از آغاز مذاكرات هسته‌اي در يكشنبه هفته آينده، به حول و حوش 82 هزار 300 تومان نزول كرد.
در اين ميان، عباس عراقچي كه روزهاي شلوغي را از سر مي‌گذراند، در آخرين اظهارنظر مذاكراتي خود ضمن انتشار توييتي در شبكه ايكس نوشت: «اگر هدف غايي آن‌طور كه رييس‌جمهور ترامپ باز هم گفته باشد، يعني «تنها چيزي كه آنها نمي‌توانند داشته باشند، سلاح هسته‌اي است» توافق قابل دستيابي است، اما تنها يك راه براي تحقق آن وجود دارد: ديپلماسي بر مبناي احترام و منافع متقابل.» او همچنين نتانياهو و رژيم اسراييل را نيز نواخته كه به دنبال آشفته‌سازي فضاي منطقه و صيد ماهي از اين آب گل‌آلود است. واكنش كارشناسان و فعالان سياسي به كليت مذاكرات همچنان خوشبينانه و مناسب است. حسين نوراني‌نژاد و علي باقري دو نفر از فعالان سياسي در گفت‌وگو با «اعتماد» ضمن بازخواني آخرين داده‌هاي اطلاعاتي با موضوع مذاكرات، پيشنهادهایی را براي تحقق بيشتر منافع ملي مطرح مي‌كنند. حسين نوراني‌نژاد معتقد است، صف‌كشي موافقان و مخالفان توافق ايران و امريكا در 3سطح داخل امريكا، منطقه خاورميانه و فضاي بين‌المللي امروز شفاف‌تر از هر زمان ديگري، پيش روي افكار عمومي قرار گرفته است. نوراني‌نژاد اما مسووليت ايران در اين بخش را كليدي‌تر از سايرين ارزيابي مي‌كند. قائم‌مقام حزب اتحاد ملت همچنين به اهميت استفاده از ديپلماسي عمومي براي تقويت مواضع طرفداران مذاكرات تاكيد كرده و معتقد است ايران بايد از اين ظرفيت براي تامين منافع ملي‌اش بهره‌برداري كند. علي باقري هم در عين خوشبين بودن به دورنماي مذاكرات به اين نكته اشاره مي‌كند كه اگر ايران و امريكا روي مطالبه اصلي خود باقي بمانند و امريكا راستي‌آزمايي در دانش هسته‌اي و ايران رفع تحريم‌ها در عين غني‌سازي قانوني را مدنظر داشته باشند، توافق در دسترس است.
حسين نوراني‌نژاد: ايران بايد جنگ افروزان را منزوي كند
حسين نوراني‌نژاد، قائم‌مقام حزب اتحاد ملت در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره برنامه‌ريزي ايران و امريكا براي دور چهارم گفت‌وگوهاي دوجانبه مي‌گويد: «روشن است هم در امريكا به خصوص شخص ترامپ و هم در ايران، تمايل به دستيابي به توافق جدي است. از سوي ديگر هم در ايران و هم در امريكا جريانات مخالف توافق حضور جدي و فعالي دارند. وضعيت موافقان و مخالفان توافق در منطقه هم به همين ترتيب است. كشورهايي هستند كه تمايل دارند در يك خاورميانه با ثبات حضور داشته باشند و ريسك كمتري حاكم باشد. حتي كشوري مانند عربستان كه قبلا مخالف انعقاد برجام بود امروز به موافق توافق پايدار ايران و امريكا بدل شده است. در نقطه مقابل رژيمي هم مانند اسراييل وجود دارد كه مخالف توافق است و از هر ابزاري براي مانع‌تراشي در مسير آن استفاده مي‌كند.»
نوراني‌نژاد يادآور مي‌شود: «در سمت ايران كه نظام، دولت و كليت ساختار سياسي با صداي واحد به دنبال توافق پايدار براي رفع تحريم‌ها هستند بايد نهايت تلاش‌ها در اين راستا باشد تا در هر 3جبهه (داخل امريكا، منطقه و فضاي بين‌الملل) رويكرد موافقان و حاميان توافق تقويت شود. در واقع طرف ايراني نبايد فقط به مواضع داخلي خود توجه كند، بلكه بايد بسته‌اي از سياست‌ها و ديپلماسي‌ها را به كار بگيرد تا ايران به توافقي در راستاي منافع ملي‌اش برسد. ايران اگر به دنبال توافق پايدار است بايد در هر 3جبهه موافقان توافق را تقويت كند. به عبارت روشن‌تر ايران در عين اتخاذ مواضع درست خود، بايد زمينه‌هايي فراهم كند تا موافقان توافق در داخل امريكا و موافقان توافق در منطقه دست بالا را نسبت به اسراييل و مخالفان توافق داشته باشند.»
او مي‌گويد: «ممكن است برخي در واكنش به اين رويكرد اعلام كنند، ايران تنها مسوول جريانات دروني خود است، اما واقع آن است كه ايران با حربه‌ها و ايده‌هاي خلاقانه ديگري بايد موافقان توافق را در سطح منطقه و جهان و حتي درون امريكا، تقويت و در نقطه مقابل جنگ افروزان را منزوي كند. به عنوان نمونه ديدار‌هايي كه از سوي مقامات ايراني همزمان با انجام مذاكرات با طرف‌هاي روسي و چيني صورت دادند در راستاي همين مسووليت فراگيرتر ايران قابل ارزيابي است. ايران بايد با شهامت بيشتري براي پُر كردن دست موافقان توافق در مواجهه با جنگ‌طلبان وارد ميدان شده و كنشگري داشته باشد.»
قائم‌مقام حزب اتحاد ملت يادآور مي‌شود: «اگر هدف نهايي ايران دستيابي به يك توافق براي رفع تحريم‌هاست بايد از همه ابزارها و امكانات استفاده كند تا جنگ‌طلبان و محافظه‌كاران جنگ‌طلب در حاشيه قرار بگيرند. ايران مي‌تواند كرديت‌هاي بسياري به طرفداران مذاكره و ديپلماسي بدهد. مثلا ظرفيت‌سازي‌هاي اقتصادي براي سرمايه‌گذاري شركت‌هاي امريكايي، يكي از اين زمينه‌هاست كه رويكرد طرفداران ديپلماسي در امريكا را تقويت مي‌كند. راهبرد مهم ديگر استفاده از ديپلماسي عمومي براي تقويت طرفداران مذاكره است. ايران نبايد فقط به تيم مذاكره‌كننده‌اش بسنده كند. مذاكره‌كنندگان ايراني بايد برداشت‌كنندگان مجموعه تلاش‌هايي باشند كه ساير اركان كشور ايجاد كرده‌اند. دانه‌اي كه قبلا در عرصه ديپلماسي عمومي، رسانه‌اي و ارتباطي كاشته شده، توسط مذاكره‌كنندگان برداشت مي‌شود.»
نوراني‌نژاد با تاكيد بر اينكه براي رسيدن به چنين راهبردي در عرصه ديپلماسي عمومي نياز به خلاقيت‌هاي تئوريك و عملياتي احساس مي‌شود، مي‌گويد: «استفاده از ظرفيت چهره‌هاي رسانه‌اي كه ترامپ به آنها اعتماد دارد و طرفدار توافق و مذاكره با ايران (مانند كارلسون) هستند، توسعه مناسبات ارتباطي با كشورهاي منطقه، تلاش براي ايجاد ثبات در منطقه و فاصله گرفتن از رفتارهايي كه ممكن است باعث فشار بيشتر به طرفداران ديپلماسي شود ازجمله اين ايده‌هاي كاربردي است.»
علي باقري: پيشرفت گفت‌وگوها در دور چهارم هم ادامه دارد
علي باقري، فعال سياسي اصلاح‌طلب هم مانند حسين نوراني‌نژاد نسبت به دور چهارم مذاكرات خوشبين بوده و معتقد است كه اين دور از مذاكرات طرفين را در آستانه تصوير شفاف‌تري از توافق احتمالي قرار مي‌دهد. باقري در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره دورنماي مذاكرات مي‌گويد: «هنوز جزيياتي درباره مسير مذاكرات منتشر نشده و نمي‌توان دقيقا درباره ابعاد و زواياي گوناگون آن صحبت كرد. گزاره‌اي كه به نظر من قطعي به نظر مي‌رسد، اين است كه مسير اصلي مذاكره در حال پيشرفت است.
يك خواسته اصلي از سوي طرف امريكايي و يك خواسته اصلي از سوي طرف ايراني مطرح است. مساله اصلي ترامپ و امريكا (منهاي حرف‌هاي پراكنده‌اي كه مسوولان مختلف امريكا به صورت متناقض مطرح مي‌كنند) اين است كه فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران به سمت مقاصد نظامي سوق پيدا نكند. اين يك هدف كلان و اصلي است كه طرف امريكايي آن را مطالبه كرده است.»
او در ادامه مي‌گويد: «در نقطه مقابل، مطالبه اصلي طرف ايراني، رفع تحريم‌ها در عين حفظ دستاوردهاي هسته‌اي ايران در غني‌سازي اورانيوم مطابقNPT است.
معتقدم اگر اين دو مطالبه قطعي طرفين، مبناي ادامه مذاكرات فارغ از بحث‌ها حاشيه‌اي كه در دو طرف ممكن است طرح كنند، قرار بگيرد، توافق در دسترس خواهد بود.
امريكايي‌ها مي‌خواهند فعاليت‌هاي هسته‌اي ايران مبناي نظامي پيدا نكند، ايران هم اعلام كرده در دكترين دفاعي‌اش چنين مساله‌اي جايگاهي ندارد. مساله باقيمانده جلب اعتماد و راستي‌آزمايي است كه فرآيند‌هاي فني، آن را پيش مي‌برد. در واقع امريكا حق ايران براي غني‌سازي را پذيرفته، ايران هم اعلام كرده برنامه‌اي براي توليد سلاح هسته‌اي ندارد. تنها ابهام باقي مانده براي حل معادله، مكانيسم‌هاي نظارتي آژانس براي راستي‌آزمايي و ارايه تضامين لازم است.»
او با اشاره به اينكه اگر بحث در سطح خواسته‌هاي طرفين پيش برود، مشكلي پيش نمي‌آيد و تنها بحث‌هاي كارشناسي و فني باقي مي‌ماند، مي‌گويد: «از اين جهت من به مذاكرات دور چهارم و پس از آن خوشبين هستم. طبيعي است مانند هر گفت‌وگوي ديگري طرفين به دنبال برداشت‌هاي بيشتري از مذاكرات باشند و اهداف حداكثري خود را فراتر از هدف‌هاي اصلي تامين كنند. برخي گفت‌وگوهاي پيراموني درباره مطالبات طرف‌ها در اين راستا قابل ارزيابي است. اين روند طبيعي در هر مذاكراتي است. هر مذاكره‌كننده‌اي تلاش مي‌كند عايدي بيشتري پشت ميز مذاكرات داشته باشد. اين موضوع غيرطبيعي نيست كه در حين مذاكرات سعي شود امتيازات بالاتري كسب شود. فارغ از اين موارد مطالبات اصلي طرفين هم با كارهاي كارشناسي و فني امكان تحقق دارند.»
باقري مي‌گويد: «دليل ديگري كه مي‌توان براي خوشبيني بيان كرد، عزم جدي طرفين براي رسيدن به توافق است.
به نظر مي‌رسد كه هم در طرف امريكايي و هم در طرف ايراني، عزم جزمي براي رسيدن به توافق وجود دارد. هر كدام بر اساس اهداف متفاوتي كه در برنامه‌هاي خود لحاظ كرده‌اند، مايل به از سر‌گيري توافق و بهبود روابط هستند. انتظار داشتم كه پس از تعويق اخير مذاكرات بلافاصله دور جديد مذاكرات انجام شود و دو طرف گفت‌وگوهايشان را پشت ميز دنبال كنند.»