ادامه از صفحه اول
مسووليت اصلاح‌طلبان
تنظيم روابط ايران با جهان، تجارب سودمندي اندوخته‌بود، به عنوان حقوقداني كه تعامل سازنده را با همه كشورهاي جهان راهكاري براي كاهش دشواري‌هاي اقتصادي داخلي مطرح كرد، حمايت كردند. اين حمايت كه در راستاي شعارهاي حسن روحاني و درس‌هايي كه اصلاح‌طلبان از تجربيات گذشته گرفتند شكل گرفت، سبب شد تا شرايط دشوار آغاز دهه 90 در ايران در مسير بهبود قرار گيرد و آرامشي نسبي بر كشور حاكم شود. شعار تعامل سازنده با جهان نويدبخش بهبودي همه‌جانبه روابط خارجي ايران در سطح منطقه و جهان بود كه سرانجام در توافق هسته‌اي با قدرت‌هاي جهاني تبلور يافت و تحولي چشمگير را در روابط خارجي ايران ايجاد كرد اما اين تحول چشمگير به دليل مجموعه‌اي از عوامل داخلي و خارجي از جمله به قدرت رسيدن ترامپ در امريكا، ائتلاف عربستان و اسراييل در منطقه و مقاومت بخشي از صاحبان قدرت در داخل كشور براي بازتوزيع مزايا و منافع عمومي ماندگار نبود و در واقع از پيشروي باز ماند، هر چند اجرايي شدن برجام با همه نارسايي‌هايي كه در مورد آن مي‌توان مطرح كرد بر اساس دلايل ذكر شده از پيشروي باز ماند اما ديپلماسي روحاني توانست با بهره‌گيري از معادلات قدرت در جهان از يكپارچگي و انسجام قدرت‌هاي جهاني عليه ايران جلوگيري كند، موضوعي كه در پايان دهه قبل و آغاز دهه 90 باعث شكل‌گيري و تصويب و اجراي 6 قطعنامه از سوي شوراي امنيت سازمان ملل عليه ايران شده بود اما اين‌بار ديپلماسي روحاني توانست جلوي يكپارچه شدن قدرت‌هاي جهاني عليه ايران را بگيرد. به هر حال اين واقعيت غيرقابل چشم‌پوشي است كه ملت‌ها و رهبران آنها نمي‌توانند در تعيين راهبردها، سياست‌ها و برنامه‌هاي خود محدوديت‌ها و امكانات را ناديده بگيرند. بي‌ترديد اصلاح‌طلبان بايد مسووليت اين حمايت‌هاي خود و نتايج آن را برعهده گيرند اما آنها بايد بتوانند واقعيت‌ها و قدر مقدور‌ها را به درستي مورد توجه قرار داده و براي جامعه نيز تبيين كنند. آنها در پذيرش مسووليت حمايت خود از دولت بايد از نهادهايي كه در اختيار دارند يعني شوراي عالي سياستگذاري اصلاح‌طلبان و منتخبان خود در نهادهايي مانند مجلس و شوراي شهر و همچنين مديران بلندپاينه و مديران مياني به نحو احسن براي مبارزه با رانت و فساد بهره گيرند و سهم خود را در برآورده كردن مطالبات قانوني مردم از جمله كارگران و معلمان و دانشجويان و همه حقوق‌بگيران و كارمندان ادا كنند. طرح برخي اظهارنظرها در بيان ناكام ماندن دولت در برآورده كردن مطالبات مردم در عرصه سياست داخلي يا خارجي نبايد جامعه را از گزينه‌هاي واقعي و مقدورات موجود دور كند و مردم را به اشتباه بيندازد چرا كه در صورت به قدرت رسيدن رقيب تحريم‌هاي بين‌المللي از سوي شوراي امنيت و نه تنها از سوي امريكا تداوم مي‌يافت. اين واقعيت غيرقابل انكار است كه روحاني توانست با همه محدوديت‌ها و مشكلات مسير ديپلماسي كشور را تغيير دهد و با همه كمي‌ها و كاستي‌ها در جهت تغيير سياست‌هاي داخلي نيز حركت‌هايي را آغاز كند كه ارتقاي آن به سطح مطالبات عمومي وظيفه‌اي است كه همچنان اصلاح‌طلبان بايد براي تحقق آن از همه ظرفيت‌هاي قانوني بهره بگيرند. آنها اين مسووليت را بر دوش گرفته‌اند.
ريشه‌هاي حادثه تروريستي
اگر بخواهيم از خود سيستان و بلوچستان مثال بزنيم، نوع اين اقدام همانند اقدام تاسوكي است. در هر دو اين اقدامات تروريستي، تلفات اصلي به مردم عادي وارد شد. در ارتباط با اين اقدامات تروريستي، توجه به چند نكته حايز اهميت است. نگارنده اين سطور از سال‌هاي قبل در يادداشت‌ها و سخنان بارها به خطر تندروي مذهبي اشاره كرده است. اكنون نيز در اين مجال باز سخن خود را تكرار مي‌كنم كه بايد تدبيري انديشيد كه اين مقوله منجر به تشديد بي‌ثباتي در نوار مرزي نشود. علاوه بر جلب رضايت جريان‌هاي مذهبي در داخل كشور، موضوع مهم ديگري كه در اين ارتباط داراي اهميت است، منبع تغذيه‌كننده ايدئولوژيك تندروي مذهبي است. شبكه‌هاي ماهواره‌اي كه از سوي افراطي ها ادبيات نفرت مذهبي را مي‌پراكنند، روز به روز خطر بيشتري را متوجه امنيت ملي ما مي‌كنند. هدف اصلي اين جريان‌ها ترويج بدبيني، خشونت و نفرت است. واكنش‌هاي جدلي و برخورد مشابه در مقابل آنها باعث مي‌شود كه آنها به اهداف خود نزديك‌تر شوند. تنها يك راه‌حل وجود دارد و آن هم اينكه از طريق سازمان‌هاي بين‌المللي به اتهام ترويج ادبيات نفرت (hate speech) فعاليت آنها متوقف شود.
دولت‌هاي خاورميانه بايد توجه داشته باشند، تندروي در اين منطقه در قالب تروريسم، تعارضات مذهبي و... در ذات خود اقدام غيردولت (non state) در مقابل دولت است. اين امر به ويژه در ميان تندروهاي مذهبي بارز است. بسياري از اين جريان‌ها از اختلاف ميان دولت‌ها استفاده مي‌كنند و در دو سوي مرز نيروهاي خود را مي‌آرايند و از پتانسيل هر دو دولت متخاصم به نفع خود استفاده مي‌كنند. بنابراين دولت‌هاي منطقه، با وجود اختلافات جدي ميان خود، بايد به اين موضوع توجه داشته باشند و در جهت رفع آن قدم بردارند. البته اين سخنان مانع از آن نمي‌شود كه از نقش احتمالي دولت‌هاي منطقه بخصوص عربستان در حوادثي مانند حوادث چابهار چشم‌پوشي شود. نكته ديگري كه در ارتباط با اين موضوع قابل توجه است، ضرورت توجه به اين مناطق است. مدتي است از برنامه دولت براي توسعه اقتصادي چابهار سخن به ميان مي‌آيد. اقداماتي از اين دست اهميت بسيار زيادي دارند و مي‌توانند با توسعه اين مناطق از كشور راه را بر ورود انديشه‌هاي منحط و عقب‌مانده تكفيري و... ببندند.
برانداز واقعي كيست
تلاش مي‌كنند فشار را نصيب حال مردم كنند. اعتقاد ما كه به لوايح چهارگانه راي مثبت داديم برداشتن فشار از روي دوش مردم بوده است؛ البته اميدوارم اين نماينده مجلس هم صحبت‌هايش را مستدل كند و اگر به خواسته‌اش نرسيد ديگران را متهم نكند. نكته ديگري كه در اين راستا بايد به آن اشاره كرد اين است كه هر چند نمايندگان از تعقيب قضايي مصون هستند اما ساز و كار هيات نظارت بر رفتار نمايندگان در مجلس وجود دارد كه اين هيات مي‌تواند به اين اظهارات ورود كند و در اين زمينه من يكي از شاكيان خواهم بود.