رفت و آمدهاي نفتي زير ذره‌بين «اعتماد»
نيكلاس مادورو در رياض؛ عادل عبدالمهدي در تهران
نيكولاس مادورو،رييس جمهور ونزوئلا در ادامه سفر دوره‌يي‌اش بعد از تهران به رياض رفت تا رايزني‌هاي خود در مورد ثبات قيمتي بازار نفت را ادامه دهد.
عادل عبدالمهدي،وزير نفت عراق به تهران آمد تا در خصوص ميادين مشترك نفتي و
سرمايه گذاري‌هاي مشترك با همتاي ايراني‌اش به مذاكره بنشيند .
نرگس رسولي / روز گذشته فرودگاه‌هاي تهران و رياض شاهد برگزاري دو مراسم بدرقه و استقبال خاص از مقامات عاليرتبه نفتي اوپك بودند. ديروز نيكلاس مادورو رييس‌جمهور ونزوئلا تهران را به مقصد رياض ترك كرد و عادل عبدالمهدي وزير نفت عراق، از بغداد وارد تهران شد تا همزمان چهار قدرت نفتي اوپك در دو پايتخت به رايزني‌هاي نفتي بپردازند. اين رفت و آمدها والبته تداوم روزانه كاهش قيمت نفت به خوبي توانسته است، روساي دولت‌هاي نفتي را وادار به شروع رايزني‌هاي پنهان براي كنترل قيمت كند. روسايي كه مجبور شده‌اند بودجه‌هاي نفتي خود را كمتر از هميشه وابسته به نفت ببندند و سال سخت اقتصادي را براي خود در پيش رو ببينند. به اين ترتيب نيكلاس مادورو رييس‌جمهور ونزوئلا كه سفر دوره‌يي خود به كشورهاي عضو اوپك را از روز جمعه و با سفر به ايران شروع كرده، روز گذشته پس از بدرقه رسمي مقامات دولتي تهران را به مقصد رياض (عربستان) ترك كرد. سفر رييس‌جمهور ونزوئلا به ايران، اولين ملاقات مادورو و حجت‌الاسلام والمسلمين حسن روحاني بود كه بنا به گفته وي، با محور احياي روابط و مذاكره در خصوص بحران نفتي موجود در جهان است. وي گفت: «ايران نخستين گزينه من براي شروع سفر دوره‌يي من براي احياي روابط با كشورهاي اوپك بود و بدون شك طي اين سفر روابط خود با كشورهاي اين سازمان را گسترش داده و وارد مرحله جديدتري خواهد كرد.» مادورو ونزوئلايي پس از سفر به چين و شركت در نشست سران كشورهاي امريكاي لاتين و حوزه
كاراييب (سلاك) با مقامات چين از روز جمعه سفر خود به ايران و عربستان و ساير كشورهاي عضو سازمان اوپك را آغاز كرده است. وي قصد دارد طي اين سفرها در مورد بحران نفتي موجود در جهان و كاهش ناگهاني نرخ نفت در بازار جهاني با مقامات اين كشورها به مذاكره بپردازد. سفر نيكلاس مادورو به كشورهاي عضو اوپك در شرايطي است كه روند سقوط قيمت نفت در بازارهاي جهاني ادامه دارد. نفت برنت هم اكنون به مرز ۵۰ دلار در هر بشكه رسيده و در پايين‌ترين نرخ 5/5سال اخير معامله مي‌شود. كاهش قيمت نفت مشكلات زيادي را براي كشورهاي توليدكننده از جمله ونزوئلا كه براي تامين بودجه خود به درآمدهاي نفتي وابسته هستند، ايجاد كرده است. براساس اعلام دوچه بانك، ونزوئلا براي متعادل كردن بودجه خود در سال جاري ميلادي به نفت بشكه‌يي 5/117 دلار احتياج دارد. و در همين راستا نيز نماينده اين كشور در نشست اوپك پيشنهاد كاهش توليد اين سازمان براي افزايش قيمت نفت را ارايه داد اما اين پيشنهاد از سوي عربستان كه ديگر اعضاي اوپك را به دفاع از سهم بازار در برابر توليدكنندگان نفت شيل متقاعد كرد، رد شد. رد تقاضاها براي كاهش توليد نفت اوپك از سوي اعضا و مخالفت از سوي صدرنشينان اوپكي موجب شد تا بسياري از كارشناسان حتي نمايندگان كشورهاي عضو اوپك معتقد باشند «اوپك جايگاه خود در بازار نفت را از دست داده است و حتي اين سازمان را يك كارتر نفتي بخوانند» موضوعي كه موجب شد تا روند كاهشي قيمت نفت در روزهاي پس از نشست اوپك همچنان ادامه يابد و اعضا را وادار به اظهارنظرها متفاوتي كند. البته اين گپ و گفت‌ها در حد سخنراني‌ها و اظهارنظرهاي باقي نماند و با فرا رسيدن زمان بودجه نويسي روساي كشورهاي عضو به فكر وارد كردن تلنگري به اين بازار باشند. تلنگري كه با رو به خامت رفتن وضعيت پادشاه عربستان روالي نو به خود گرفت و موجب شد تا گعده‌هاي نفتي اعضا بيش از پيش شكل گيرد. تحليل‌هاي كارشناسي از گوشه و كنار بازار پيش‌بيني مي‌كند كه چنانچه وضعيت سلامتي پادشاه عربستان رو به وخامت جدي‌تري گذارد شرايط داخلي عربستان مي‌تواند بازار را كمي تكان داده و قيمت‌هاي نفتي را متاثر از اين تحركات كند. شايد اين همان دليلي است كه مسوولان عربستاني با آغوش باز از نيكلاس مادورو رييس‌جمهور ونزوئلا و هيات همراهش استقبال كردند تا كمي بازار رواني تاثير‌گذاري عربستان بر بازار نفت را بي‌تاثير نشان دهند. بر اساس اطلاعاتي كه وزارت امور خارجه عربستان در مورد جزييات سفر مادورو منتشر كرده است، رييس‌جمهور ونزوئلا در ادامه سفر دوره‌يي خود به كشورهاي عضو اوپك براي مذاكره درباره كاهش قيمت نفت، روز گذشته با وليعهد عربستان ديدار كرد. هيات سعودي حاضر در اين ديدار شامل علي‌النعيمي وزير نفت، چند شاهزاده از جمله شاهزاده مقرن جانشين وليعهد، شاهزاده خالد بن بندر رييس سازمان اطلاعات عربستان و سه پسر ملك عبدالله پادشاه اين كشور بودند. البته جزييات اين ديدار از سوي خبرگزاري رسمي عربستان منتشر نشده و هيچ نشانه‌يي مبني بر تلاش عربستان براي جلوگيري روند كاهش بهاي نفت است وجود ندارد. دولت ونزوئلا نيز در بيانيه‌يي در اين باره اعلام كرده است: «ما براي احياي بازار نفت و قيمت‌ها با سياست‌هاي دولتي بين دو كشور توافق كرديم. همان‌طور كه در ايران اعلام كردم و همچنين در سفرهاي بعدي‌ام به الجزاير و قطر خواهم گفت؛ همه ما بايد با مشاركت جلوي كاهش قيمت نفت و ايجاد بي‌ثباتي در بازار جهاني را بگيريم» اين بيانيه هم جزييات بيشتري را عنوان نكرده است. پيش از اين هم در ديدار وي با رييس‌جمهور كشورمان در خصوص وضعيت بازار نفت اين طور عنوان شد كه: «بدون ترديد همكاري كشورهاي همسو در اوپك مي‌تواند ضمن خنثي كردن برنامه‌هاي برخي قدرت‌ها عليه اوپك، به تثبيت قيمت قابل قبول براي نفت، در سال ۲۰۱۵ كمك كند.» البته روحاني و مادورو نشستي نيز پشت درهاي بسته برگزار كردند كه در خصوص جزييات آن اطلاع‌رساني خاصي نشده است. با اين حال و با وجود افزايش نگراني‌ها از سوي ونزوئلا و ديگر اعضاي اوپك نظير ايران، برخي نمايندگان اوپك هفته گذشته اعلام كردند كه اعضاي اصلي اين سازمان در حاشيه خليج فارس همچنان به تصميم خود مبني بر كاهش ندادن توليد در برهه كنوني و در عوض دفاع از سهم بازار اين سازمان متعهد هستند تا قيمت‌هاي پايين باعث كاهش توليد رقبايي نظير توليدكنندگان نفت شيل امريكا و شن‌هاي نفتي كانادا شود. ايران روز شنبه اعلام كرد كه به ونزوئلا براي جلوگيري از سقوط قيمت نفت كمك خواهد كرد. مادورو بعد از برگزاري رايزني‌هايش در رياض قصد دارد به قطر و از آنجا به الجزاير سفر كند تا شايد بتواند اعضاي اوپك را به تصميم‌گيري عاجل در خصوص توليد قيمت نفت وادار كند. به نظر مي‌رسد وضعيت اقتصادي ونزوئلا در سال 2014 اصلي‌ترين دليل مادورو براي سفر به كشورهاي اوپك است. اقتصاد ونزوئلا در 9 ماهه نخست سال 2014 ميلادي شرايط انقباضي را تجربه كرد و ذخاير ارزي اين كشور به دليل سقوط قيمت نفت كه هفته گذشته تا زير 50 دلار در هر بشكه رسيد، به‌شدت كاهش يافته است. اين كاهش باعث نگراني‌هايي مبني بر ورشكستگي ونزوئلا به دليل ناتواني در بازپرداخت اوراق قرضه خارجي شده است. اين درحالي است كه مادورو متعهد شده سود دارندگان اوراق قرضه را بپردازد. عربستان در آخرين نشست اوپك در ماه نوامبر سد راه درخواست‌هاي اعضاي كوچك‌تر اين سازمان مبني بركاهش توليد براي جلوگيري از كاهش قيمت‌ها شد. ونزوئلا ماه گذشته اعلام كرد با توجه به شرايط قيمت نفت در سه ماهه اول 2015 درخواست برگزاري نشست اضطراري اوپك قبل از نشست عادي ژوئن 2015 را بررسي خواهد كرد.
عبدالمهدي در تهران
روز گذشته در حالي كه مادورو تهران را به مقصد رياض ترك مي‌كرد. عادل عبدالمهدي، وزير نفت عراق مورد استقبال زنگنه قرار گرفت و به تهران آمد تا رايزني‌هاي نفتي دو قدرت ديگر اوپك در تهران ادامه يابد. عبدالمهدي در طي سفر دو روزه خود برنامه پركاري را در نظر گرفته است و به غير از ديدار با زنگنه به عنوان همتاي نفتي خود قرار است با علي‌اكبر هاشمي رفسنجاني، رييس مجلس تشخيص مصلحت نظام، علي لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي، محمد جواد ظريف، وزير امور خارجه و علي شمخاني، دبير شوراي عالي امنيت ملي ديدار و گفت‌وگو كند. وي قرار است ظهر امروز (سه‌شنبه) تهران را به مقصد بغداد ترك كند.
هر‌گز نفت 100 دلاري نمي‌بينيم
در حالي كه رايزني‌هاي نفتي در راس مقامات نفتي كشورهاي نفتي ادامه دارد، شاهزاد طلال تاجر آل‌سعود و جزو ثروتمندترين‌هاي جهان به تازگي گفته است: نفت ديگر قيمت 100 دلار را نخواهد ديد و عربستان و روسيه بزرگ‌ترين بازنده كاهش قيمت نفت هستند. كاهش قيمت نفت به بزرگ‌ترين داستان مساله سال تبديل شده است. به گفته طلال در حالي كه قيمت پايين بنزين براي مصرف كنندگان شرايط مناسبي را رقم زده است اما كاهش
50 درصدي قيمت نفت خام براي كشورهاي توليد كننده عمده به ويژه روسيه و عربستان بسيار تاثير منفي خواهد گذاشت و حتي توليد كنندگان نفت تگزاس هم از تركش‌هاي كاهش قيمت نفت در امان نخواهند بود. وي همچنين پيش‌بيني كرد كه توليد نفت شل كه باعث افزايش رشد اقتصادي در امريكا شده است نيز فروكش خواهد كرد. وي كه از سياست‌هاي عربستان كه باعث افت قيمت نفت شده به‌شدت انتقاد دارد، گفت: ارزان فروشي شديد نفت، شاه عربستان و روسيه را با مشكل مواجه كرده است. طلال درباره اينكه استراتژي عربستان در صورت عدم كاهش توليد چه خواهد بود؟ مي‌گويد: عربستان و همه كشورها درگير اين مساله هستند. كسي پيش‌بيني نمي‌كرد كه چه اتفاقي براي نفت خواهد افتاد كسي كه مي‌گويد افت 50 درصدي را پيش‌بيني مي‌كرده است واقعيت ندارد. وزير نفت عربستان در ماه جولاي علنا اعلام كرد 100 دلار قيمت مناسبي براي توليد كننده و مصرف كننده است و كمتر از شش ماه بعد قيمت نفت 50 درصد افت كرد. وي درباره دلايل كاهش قيمت نفت گفته است افزايش عرضه نفت وجود دارد عراق توليد بيشتري دارد حتي ليبي اگرچه دچار جنگ داخلي است اما همچنان توليد مي‌كند، امريكا هم نفت شل و گاز بيشتري توليد مي‌كند از سوي ديگر ميزان تقاضا پايين است. ژاپن رشد اقتصادي صفر درصد داشته و چين هم گفته است كه رشد 6 يا 7 درصد را خواهد داشت و رشد اقتصادي هند هم به نصف كاهش يافته است. ظرفيت رشد اقتصادي آلمان از دو به يك درصد افت كرده است بنابراين كاهش تقاضا و عرضه مازاد وجود دارد. الوليد در اين باره كه آيا افت قيمت ادامه خواهد يافت يا نه گفته است؟ اگر ميزان عرضه به همين شكل باقي بماند و تقاضا هم همين روند ضعيف را طي كند قيمت افت بيشتري خواهد كرد اما اگر وضعيت برعكس شود افزايش قيمت را شاهد خواهيم بود اما مطمئن نيستم كه قيمت نفت ديگر به 100 دلار برسد يك سال پيش هم گفتم كه هر قيمت بالاتر از 100 دلار تصنعي است و واقعي نيست.