سفري براي رايزني مستقيم با ملك سلمان

گروه جهان| جان كري، وزير امور خارجه امريكا صبح روز گذشته به رياض رسيد. مراسم استقبال را عادل الجبير، وزير امور خارجه عربستان در فرودگاه جده به جا‌آورد. سفر رييس دستگاه ديپلماسي امريكا به عربستان در حالي كه وي در همين هفته با عادل الجبير در وين به مناسبت نشست گروه حاميان سوريه ديدار خواهد كرد، اندكي نامتعارف به نظر مي‌رسد اما شواهد امر حاكي از آن است كه هدف از اين سفر ديدار و رايزني با ملك سلمان پادشاه عربستان سعودي است. پرونده‌هاي روي ميز هم يمن، سوريه و ليبي اعلام شده‌اند. پرونده‌هاي جنجالي كه از بعد آغاز جريان بهار عربي از سال 2011 تا به امروز هنوز نفس منطقه را حبس كرده‌اند و البته تبعات آنها دامان كشورهاي اروپايي را هم گرفته است. اقامت كري در عربستان تنها چند ساعت طول كشيد و پس از مجموعه‌اي از ديدارهاي زنجيره‌اي وزير امور خارجه امريكا راهي وين شد تا با همتاي ايتاليايي خود نشستي مشترك ميان وزراي امور خارجه برخي كشورها براي حل و فصل مساله ليبي را مديريت كند. نشستي كه هدف آن بحث درخصوص مسائل امنيتي ليبي و همچنين حمايت از دولت جديد اين كشور خواهد بود. قدرت‌هاي غربي پس از بالا و پايين‌هاي فراوان پرونده ليبي در اين سال‌ها اميدوار هستند كه دولت جديد در ليبي بتواند به دردهاي كشوري كه از زمان كشته شدن معمر قذافي در سال 2011 رنگ آرامش را به خود نديده است، پايان دهند. روز سه‌شنبه (فردا) نيز وزراي امور خارجه 17 كشور عضو گروه حاميان سوريه در وين دور هم جمع خواهند شد تا در خصوص بن‌بست در مذاكرات صلح، دشواري‌ها در حصول آتش‌بس و ناكامي نسبي سازمان ملل در انتقال كمك‌هاي بشردوستانه به مناطق مختلف سوريه با هم رايزني‌هاي فشرده‌اي داشته باشند. آتش‌بس در سوريه عملا از ماه فوريه سال جاري كليد خورده است اما در چند هفته اخير تبادل آتش ميان معارضان و دولت مركزي عملا مذاكرات صلح را به بن‌بست برده و اين در حالي است كه هر طرف ديگري را متهم در نقض آتش‌بس معرفي مي‌كند. جان كربي، سخنگوي وزارت امور خارجه امريكا پيش از سفر جان كري به عربستان به خبرنگاران گفت: همه‌چيز در سوريه در مسير درست و پيش‌بيني شده پيش نمي‌رود.
كري و ملك سلمان روز گذشته در كاخ سلطنتي «السلام» در جده با هم ديدار كردند. در اين ديدار محمد‌بن نايف، وليعهد و عادل بن زيد الطريفي، وزير فرهنگ و عادل احمد بن جبير، وزير خارجه به همراه خالدبن عبدالرحمن العيسي، رييس ديوان سلطنتي حضور داشتند. از جانب امريكايي‌ها نيز «جوزف وِستوال» سفير امريكا و «جاناتان واينر» معاون وزير خارجه امريكا در جلسه بودند. جان كري در مدت زمان حضور خود در عربستان با محمد بن سلمان، وزير دفاع و محمد بن نايف، وزير كشور و وليعهد هم ديدارهاي جداگانه‌اي خواهد داشت. به گفته امريكايي‌ها ديدار با دو وزير و مقام ارشد عربستان براي بحث و تبادل نظر در خصوص چگونگي پيشبرد صحيح اهداف مشخص شده در سوريه خواهد بود. امريكا، عربستان و برخي كشورهاي غربي به انضمام كشورهاي عربي عضو شوراي همكاري خليج فارس و تركيه از معارضه در برابر بشار اسد حمايت مي‌كنند. در آن‌سوي ميدان هم ايران و روسيه حامي دولت مركزي و قانوني در سوريه هستند. با وجود آنكه امريكا تلاش كرده رابطه خود با عربستان را با توجه به اتفاق‌هاي منطقه‌اي همچنان حفظ كند اما به گفته برخي ديپلمات‌هاي عضو شوراي همكاري، عربستاني‌ها ميزان حمايت امريكا از جريان معارضه را كافي نمي‌دانند و از اين واهمه دارند كه امريكا به بقاي بشار اسد در قدرت تن بدهد. البته كري و عادل‌الجبير پيش از اين گفته بودند كه اختلاف‌هاي عربستان و امريكا در پرونده سوريه تاكتيكي است و محدود.
جان كري روز شنبه واشنگتن را با نيت سفري دو‌هفته‌اي به خاورميانه، اروپا و آسيا ترك كرد. هرچند در هركدام از اين مقاصد جان كري روي يك سوژه تمركز خواهد كرد اما گفته مي‌شود كه ماجراي سوريه و ليبي اصلي‌ترين محورهاي رايزني‌ها خواهند بود. در خصوص پرونده سوريه، همكاري‌هاي امريكا و روسيه با هم شدت و سرعت بيشتري به خود گرفته است. در ماه آوريل، روسيه و امريكا تلاش براي برقراري برخي آتش‌بس‌هاي مقطعي و منطقه‌اي را به شكل جدي از سر گرفتند. هدف از اين اقدام هماهنگ بسترسازي براي آتش‌بس سراسري بود كه در ماه فوريه همگان در خصوص آن به اجماع رسيده بودند. در شرايطي كه سطح كلي تنش ميان دولت و معارضه كاهش يافته است اما تنش‌ها ميان دو طرف همچنان ادامه دارد. در ماه آوريل، دور برنامه‌ريزي شده ديگري از رايزني‌هاي ميان سوري كه به همت دولت و معارضه برگزار شد بدون آنكه دو طرف عملا ديداري با هم داشته باشند، به پايان رسيد. هنوز مشخص نيست كه دور بعدي اين مذاكرات درون سوري به چه زماني موكول شده است. استفان دميستورا، نماينده سازمان ملل در پرونده سوريه اخيرا در گفت‌وگو با يك رسانه روسي اعلام كرده بود كه ابتدا منتظر نتيجه نشست گروه دوستان سوريه مي‌ماند و سپس تلاش جديدي براي ازسرگيري گفت‌وگوهاي سوري - سوري را آغاز خواهد كرد. برخي تحليلگران مسائل سوريه اعتقاد دارند كه پويايي ارتش سوريه و موفقيت‌هايي كه در چندماه اخير به دست آورده است دست دولت را در مذاكرات بالا برده و به همين دليل از امتيازدهي چنداني از سوي دولت در مذاكرات درون سوري خبري نيست. گفته مي‌شود كه روسيه در نشست روز سه شنبه از كشورهاي حاضر در جلسه مي‌خواهد كه تصميم نهايي خود را براي تفكيك قايل شدن ميان گروه‌هاي تروريستي و جريان معارضه واقعي بگيرند. علاوه بر بحث در خصوص سوريه، در زماني كه جان كري در وين به سر مي‌برد، وزراي امور خارجه امريكا و روسيه و فرانسه در نشستي سه جانبه، بر تلاش‌ها براي رسيدن به توافقي واحد در راستاي به آرامش رساندن مناقشه قره باغ تمركز خواهند كرد. جان كري پس از وين به بروكسل مي‌رود تا در نشست وزراي امور خارجه كشورهاي عضو ناتو حاضر شود. پس از بروكسل هم به برمه خواهد رفت تا حمايت سمبليك خود از دولت جديد در اين كشور را به نمايش بگذارد. هفته آتي نيز زمان پيوستن كري به رييس‌جمهور امريكا براي ديدار از ويتنام خواهد بود.