تصميمات شوراي هنري اركسترها براي فعاليت‌هاي دو اركستر سمفونيك و ملي
شهرداد روحاني
رهبر مهمان اركسترسمفونيك شد
مديرعامل بنياد رودكي: شوراي اركسترها مشغول جمع‌بندي مسائل مربوط به اركستر موسيقي ملي است
علي مطلب‌زاده
اين روزها صحبت از بنياد رودكي و حاشيه‌هاي اركستر سمفونيك بار ديگر به موضوع روز حوزه موسيقي تبديل شده است، با اين تفاوت كه پاي اركستر موسيقي ملي هم به اين حاشيه‌ها باز شده است.
در حالي كه به نظر مي‌رسيد حاشيه‌هاي اركستر سمفونيك تهران با برگزاري جلسه‌هاي شوراي هنري اركسترها به پايان برسد، اما بعد از برگزاري سومين جلسه اين شورا در روز شنبه پاي حاشيه‌هاي جديدتري به موضوع باز شد. اين‌بار نه‌تنها علي رهبري، مدير هنري اركستر سمفونيك تهران كه فرهاد فخرالديني، مدير اركستر ملي هم وارد ماجرا شد و اين دو در اعتراض به تصميمات اين شورا جلسه را ترك كردند. روز بعد بنياد رودكي مصوبات اين جلسه پرحاشيه را منتشر كرد و در بخشي از آن بررسي تصويب و نظارت بر حسن اجراي كليه فعاليت‌ها و برنامه سالانه اركستر، انتخاب نوازندگان، رهبران، سوليست‌ها و خوانندگان، تعيين حقوق و مزاياي اعضاي اركستر تهيه و تدوين شاخص‌هاي كمي و كيفي انتخاب و ارزيابي رهبران و سوليست‌هاي مهمان را به عنوان بخشي از وظايف شوراي هنري اركسترها عنوان كرد. همان روز تعدادي از نوازندگان اركستر سمفونيك اعلام كردند كه در شرايط فعلي ديگر حاضر نيستند در تمرين‌ها شركت كنند اما اين پايان ماجرا نبود و علي جنتي، وزير ارشاد و علي مرادخاني، معاون هنري وزارت ارشاد عصر روز يكشنبه اعلام كردند كه در مورد موضوع پيش آمده در مورد اركسترها جاي نگراني نيست و مساله اركسترها قابل حل است و اين دو اركستر به كار خود ادامه خواهند داد. آنچه وزير ارشاد و معاونش از آن با عنوان «قابل حل بودن موضوع اركسترها» ياد كرده بودند بلافاصله تعبير هم شد. بنياد رودكي كه پيش از اين موضوع استعفاي علي رهبري و فرهاد فخرالديني را تكذيب كرده بود عصر روز يكشنبه خبر ديگري هم منتشر كرد.
اين بنياد برخلاف مصوبه‌اي كه در آن وظيفه تعيين رهبران اركسترها بر عهده شوراي اركسترها گذاشته بود در نهايت نام شهرداد روحاني را به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك تهران معرفي كرد. بنياد رودكي پيش از اين هم در ايام نوروز و بعد از انتشار نامه شديداللحن علي رهبري و استعفايش نام لوريس چكناواريان را به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك اعلام كرده بود. با اين حساب به نظر مي‌رسيد كه اعلام نام شهرداد روحاني به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك تهران هم بيشتر واكنشي نسبت به تصميم علي رهبري و صحبت‌هايش در مورد وضعيت بنياد رودكي باشد اما مساله وقتي جدي‌تر شد كه شهرداد روحاني نيز بلافاصله برنامه‌هايش را براي اركستر سمفونيك اعلام كرد.
روحاني همچنين توضيح داد كه به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك كار خودش را شروع خواهد كرد: «امروز با بنده تماس گرفتند و از من براي رهبري مهمان اركستر سمفونيك تهران دعوت به عمل آوردند و تا آنجا كه مي‌دانم قرار بر اين است كه اين مجموعه موسيقايي به صورت شورايي كارهاي خود را ادامه دهد كه از نظر بنده اين نوع از مديريت اشكالي ندارد چرا كه بسياري از اركسترهاي معتبر و معروف اروپايي از جمله اركستر فيلارمونيك وين به شكل شورايي اداره مي‌شود و مديريت اين مجموعه در هر برنامه از يك رهبر مهمان دعوت مي‌كند. به هر حال طي روزهاي اخير عزيزان تصميم گرفتند كه اركسترسمفونيك تهران به شكل شورايي اداره شود كه به نظر ما اين فضا بار مسووليت را از رهبر اركستر برمي‌دارد و اشكالي هم ندارد. به هر ترتيب با تغيير اين ساختار باز هم فعاليت‌هاي اركستر سمفونيك تهران ادامه دارد و بنده به عنوان رهبر مهمان در خدمت اركستر سمفونيك تهران خواهم بود.»
روحاني در گفت‌وگويي با مهر درباره نخستين برنامه‌هاي اركستر سمفونيك تهران هم توضيح داد. به گفته او نخستين برنامه اجرايي اركستر سمفونيك تهران در دوره جديد روز پنجم خردادماه برگزار مي‌شود؛ «با وجود اينكه فرصت بسيار كم است اما ما رپرتوار اركستر را مشخص كرديم و در روزهاي آينده به صورت مشروح اعلام خواهيم كرد.»
اما يكي از مهم‌ترين حاشيه‌هاي اركستر سمفونيك كه به عنوان يكي از دلايل استعفاي چندباره علي رهبري عنوان مي‌شد موضوع پرداخت حقوق و بحث قراردادهاي نوازندگان اركستر سمفونيك بود؛ نوازندگاني كه تعدادي از آنها هم اعلام كرده بودند با توجه به شرايط جديد حاضر به ادامه فعاليت در اركستر سمفونيك نيستند. روحاني در توضيح اينكه آيا موضوع حقوق و شكايت نوازندگان اركستر سمونيك در دوره جديد برطرف خواهد شد يا نه گفت: «من طي روزهاي اخير به طور كامل در جريان مشكلات حقوق نوازندگان و پيگيري حقوقي آنها نسبت به اين مساله نبودم. يقين دارم كه مديريت اداري اركستر سمفونيك تهران با توجه به شورايي شدن اين مجموعه برنامه‌ريزي‌هايي دارد و اميدوارم هر چه زودتر مشكلات اين نوازندگان نيز مرتفع شود تا بتوانيم با فراغ بال براي تمرين و آماده‌سازي اركستر اقدام كنيم.»
شهرداد روحاني پيش از اين و در ايام نوروز كه استعفاي علي رهبري و مخالفت وزير ارشاد با اين مساله خبري شده بود در نامه‌اي خطاب به وزير ارشاد از وضعيت اركستر سمفونيك انتقاد و نسبت به تعطيلي احتمالي اين مجموعه ابراز نگراني كرده بود.
همان نامه موجب شد تا وزير ارشاد دستوري را خطاب به علي مرادخاني در مورد حل و فصل اين موضوع بنويسد: «جناب مرادخاني همان‌گونه كه توافق شد در صورتي‌كه علي رهبري ضوابط بنياد رودكي را بپذيرد، همكاري با ايشان امتياز دارد. در غير اين صورت دليل ندارد به ايشان امتياز خاصي داده شود. »
اين موضوع باعث شد تا در آن زمان خيلي‌ها از شهرداد روحاني به عنوان رهبر بعدي اركستر سمفونيك تهران نام ببرند. اما روحاني روز گذشته در مورد اين نامه و اينكه انتخاب او به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك به موضوع آن نامه ربط دارد يا نه هم توضيح داد: «اين انتخاب به هيچ عنوان با آن نامه ارتباطي ندارد. به هر ترتيب علاقه‌مندان مي‌دانند كه در روزهاي گذشته جلساتي درباره اركسترها برگزار شده كه طرفين به توافق نرسيدند و بعد از اين عدم توافق بود كه شورا تصميم گرفت از بنده به عنوان رهبر مهمان دعوت كند. من باز هم اعلام مي‌كنم اين انتخاب هيچ ربطي به نامه بنده به آقاي جنتي ندارد و با توجه به اينكه طرفين در جلسه آخر شورا به نتيجه لازم نرسيدند بنده به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك تهران انتخاب شدم.»
اما اين روزها فقط صحبت از اركستر سمفونيك تهران نيست و با اعتراض و استعفاي فرهاد فخرالديني از سمتش در اركستر ملي صحبت از اين اركستر و اعلام رهبر مهمان و برنامه‌هاي پيش‌رو براي اركستر موسيقي ملي هم در دستور كار قرار گرفته است. بهرام جمالي، مديرعامل بنياد فرهنگي هنري رودكي يك‌روز پس انتخاب شهرداد روحاني به عنوان رهبر مهمان اركستر سمفونيك تهران، روز گذشته از مشخص شدن وضعيت رهبري اركستر موسيقي ملي در آينده نزديك صحبت كرد. جمالي درباره آينده اركستر موسيقي ملي بعد از كناره‌گيري فرهاد فخرالديني از رهبري آن گفت: «استاد فرهاد فخرالديني براي ما شخصيتي بزرگ و ارزشمند هستند و به طور حتم مجموعه اركستر ملي خواهان همكاري با اين هنرمند بزرگ است.
آنچه تا به امروز مي‌توانم در زمينه اركستر موسيقي ملي بيان كنم اين است كه از جناب فخرالديني براي رهبري اركستر ملي دعوت ويژه‌اي به عمل خواهد آمد و شوراي اركسترها نيز درباره آينده مجموعه اركستر موسيقي ملي تصميماتي را اتخاذ خواهد كرد. » به گفته او هم‌اكنون شوراي اركسترها مشغول جمع‌بندي مسائل مربوط به اركستر موسيقي ملي است و طي چند روز آينده برنامه اين مجموعه و همچنين نحوه انتخاب رهبر مهمان نيز به اطلاع علاقه‌مندان مي‌رسد.
هرچند با اعلام نام رهبران مهمان براي دو اركستر سمفونيك و موسيقي ملي هنوز اين اميدواري وجود دارد كه رايزني‌ها براي بازگشت علي رهبري و فرهاد فخرالديني به اين دو اركستر ادامه داشته باشد، اما به نظر مي‌رسد با تشكيل شوراي اركسترها و تصميمات ديگر اين شورا در ادامه بايد منتظر حاشيه‌هاي جديد در دو اركستر سمفونيك و ملي باشيم؛ حاشيه‌هايي كه بخش عمده‌اي از آن مربوط به قراردادهاي نوازندگان، حضور نوازندگان جديد و مسائل مربوط به پرداخت حقوق اين نوازندگان خواهد بود.