گزارش كميته صلح، تلاشي براي جلوگيري از انتفاضه
صباح زنگنه
كارشناس مسائل خاورميانه
كميته چهارجانبه صلح خاورميانه طي روزهاي اخير، آخرين گزارش خود را در رابطه با تحولات اخير مذاكرات صلح (سازش) ميان رژيم صهيونيستي و فلسلطين منتشر كرده است. بر اين اساس، كميته چهارجانبه صلح خاورميانه با توجه به شهرك‌سازي‌هاي غيرقانوني اسراييل در كرانه باختري و تداوم سياست‌هاي توسعه‌طلبانه اين رژيم در تصاحب و اشغال اراضي فلسطينيان و احداث مناطق صهيونيست‌نشين در آن، رژيم صهيونيستي را مسوول شكست مذاكرات صلح خوانده است. از مهم‌ترين ويژگي‌هاي اين گزارش آن است كه كميته چهارجانبه صلح خاورميانه در اقدامي نادر، رژيم صهيونيستي را مورد شديدترين انتقادات خود قرار داده و از اسراييل درخواست كرده تا با پايان و متوقف كردن اين سياست‌ها و بازگرداندن اراضي به صاحبان اصلي آن، زمينه را براي بازگشت بر سر ميز مذاكرات سازش و پذيرش راهكار تشكيل دو كشور فراهم كند. اين مساله موجب شده تا اين سوال مطرح شود كه چه اتفاقي افتاده است كه گروه‌هاي بين‌المللي كه در اكثريت مواقع بر اقدام خصمانه صهيونيست‌ها در منطقه چشمان‌شان را بسته‌اند و در رابطه با اسراييل برخوردي همراه با اغماض دارند، اين‌گونه لب به انتقاد مي‌گشايند؟ با اندكي تامل و توجه به اقدامات ماه‌هاي اخير رژيم صهيونيستي و به ويژه از سپتامبر سال گذشته به اين‌سو، متوجه شدت گرفتن سياست‌هاي خصمانه اسراييل عليه ملت مظلوم فلسطين مي‌شويم به‌طوري‌كه اقدامات رژيم صهيونيستي موجب افزايش انزجار در ميان افكارعمومي دنيا شده و جايي براي دفاع از اسراييل و متحدانش باقي نگذاشته است. اقدامات رژيم صهيونيستي در برخورد با ملت فلسطين و افزايش تنش‌ها و بي‌توجهي به حقوق بين‌المللي و درخواست‌هاي جامعه جهاني موجب شده است تا بسياري از كشورها و از جمله نزديك‌ترين متحدان رژيم صهيونيستي به اين نكته برسند كه ادامه يافتن اين نوع از سياست‌ها مي‌تواند امنيت منطقه آشوب‌زده خاورميانه و به‌طوري نظام بين‌المللي را بيش از پيش با تهديد روبه‌رو كند. بر اساس گزارش منتشر شده كميته گروه چهارجانبه صلح خاورميانه، تداوم سياست‌هاي لجوجانه و توسعه‌طلبانه اسراييل و ادامه شهرك‌سازي‌هاي غيرقانوني مي‌تواند زمينه قيام فلسطينيان و به عبارت ديگر، يك انتفاضه جديد را فراهم كند و به همين خاطر است كه اين گروه با چنين لحن تند و گزنده‌اي نسبت به اسراييل درصدد آن است تا رژيم صهيونيستي سياست‌هايش را متوقف كرده و زمينه شكل‌گيري انتفاضه را از بين ببرد. با اين حال، لحن تند و گزنده گزارش كميته چهارجانبه صلح خاورميانه با آنكه اتفاقي كم‌نظير است اما امري جديد و تازه هم محسوب نمي‌شود؛ به عبارت ديگر، انتقاد از رژيم صهيونيستي از سوي جامعه بين‌المللي را نمي‌توان امري تازه دانست. ما تا پيش از اين شاهد بوديم كه بسياري از كشورهاي اروپايي نسبت به اقدامات اسراييل در توسعه شهركسازيها ابراز نگراني كرده بودند و با توجه به لجاجت رژيم صهيونيستي در ادامه دادن آن سياست، اتحاديه اروپايي و پارمان اروپا برخي از شركت‌ها و كارخانه‌هايي كه در مناطق اشغال شده پس از 1967 ميلادي قرار دارند را مورد تحريم قرار داده‌اند. همچنين بسياري از كشورهاي اروپايي با اتخاذ سياست برچسب‌زني به كالاهاي صهيونيستي عملا ميزان فروش آن كالاها را به ميزان چشم‌گيري كاهش داده‌اند. امروزه بسياري از موسسات مالي و صندوق‌هاي اعتباري و سرمايه‌گذاري اسراييلي و حتي موسسات فرهنگي و كانون‌هاي علمي و آموزشي توسط كشورهاي اروپايي تحريم شده‌اند و ما هر روز از تريبون‌هاي رسمي كشورهاي اروپايي مي‌شنويم كه سياستمداران نسبت به اسراييل انتقاد مي‌كنند؛ به عبارت ديگر، امروز اروپا فشار سنگيني را عليه رژيم صهيونيستي وارد كرده و مي‌توان گفت كه اسراييل در انزوا قرار گرفته است. اما به غير از اروپايي‌ها، ديگر بازيگران بين‌المللي و از جمله امريكا و سازمان ملل متحد نسبت به اقدامات توسعه‌طلبانه و غيرقانوني رژيم صهيونيستي تا قبل از انتشار اين گزارش واكنش درخور و چنداني نشان نمي‌دادند و به عبارتي، با مماشات‌هاي خود زمينه جسارت بيشتر اسراييل نسبت به فلسطينيان را فراهم مي‌كردند؛ البته لحن اين گزارش و تن دادن امريكا به انتشار چنين گزارشي موجب شده تا برخي آن را نشانه تغيير سياست‌هاي امريكا در رابطه با اسراييل تلقي كنند؛ در حالي كه نويسنده اين سطور اعتقاد دارد نبايد انتقاد امريكا از اسراييل در رابطه با شهركسازيها از اسراييل را نشانه جدايي اين دو متحد از يكديگر قلمداد كرد. امريكا حداقل از زمان روي كار آمدن باراك اوباما به اين‌سو تلاش‌هاي بسياري براي به سرانجام رسيدن مذاكرات صلح (سازش) انجام داده اما در برابر اقدامات اسراييل هم كار خاصي انجام نداده است اما همان‌طور كه پيش از اين گفته شد، اقدامات اخير اسراييل در تصاحب اراضي فلسطينيان و توسعه شهر‌ك‌سازي آنچنان بوده است كه موجب شده تا حتي نزديك‌ترين متحد و دوستش هم نتواند سكوت كند. آنها مي‌بينند كه اسراييل در اين باره افسارگسيخته عمل مي‌كند و عملكردش به گونه‌اي است كه موجب شده تا بسياري، از احتمال درگيري‌هاي جديد و وقوع انتفاضه جديد سخن بگويند و مي‌خواهد با شدت بخشيدن انتقادها مانع از قيام جديد مردم فلسطين شود. آينده روابط امريكا و اسراييل به ميزان بسيار زيادي به شخص رييس‌جمهور بعدي بستگي دارد؛ البته دونالد ترامپ سياست‌هاي غيرقابل پيش‌بيني دارد و شناخت زيادي هم از مساله سياست خارجي ندارد و بايد منتظر ماند در صورت پيروزي احتمالي وي، چه تيمي همراه با او به كاخ سفيد مي‌روند اما هيلاري كلينتون از اوضاع منطقه آگاه است و سياست‌هاي او به ميزان بسيار زيادي به خطوط كلي حزب دموكرات و تحولات آتي منطقه بستگي دارد. كميته چهارجانبه صلح خاورميانه انتظار دارد كه زمينه براي توقف شهركسازيها و ادامه مذاكرات صلح فراهم شود؛ انتظاري كه البته بلندپروازانه است زيرا دولت كنوني رژيم صهيونيستي در اين سال‌ها نشان داده است كه تن به چنين خواسته‌اي نمي‌دهد.