«اعتماد» آينده انتخابات پارلماني ۲۰۲۶ اسراييل را بررسي كرد
«بيبي» در بزنگاه، فرصتسازي يا فرصتسوزي؟
حديث روشني
هر چند جنگ غزه، پيرو طرح صلح موسوم به ترامپ به ظاهر متوقف شده، اما تصوير ادعايي پيروزمندانهاي كه بنيامين نتانياهو، نخستوزير اسراييل از آن ارايه ميدهد، نميتواند تمام واقعيتها را پنهان كند. نخستوزير اسراييل، اخيرا اعلام كرد كه در انتخابات آينده كه براي نوامبر ۲۰۲۶ برنامهريزي شده، دوباره براي سمت نخستوزيري نامزد خواهد شد. او درحالي مدعي است كه براي انتخابات آماده ميشود كه همچنان از سوي دادگاه كيفري بينالمللي تحت تعقيب است. اگرچه در عرصه نظامي نيز مدعي است به دستاوردهايي رسيده، اما در سطح افكار عمومي جهاني و حتي داخلي، هزينههاي سنگيني پرداخته و اكنون بايد خود را براي چالشهايي جدي آماده كند. همچنين در عرصه داخلي، جناح راست افراطي كابينه و متحدان سابق، مانند بزالل اسموتريچ و ايتامار بنگوير، به انتقاد از آتشبس و سياستهاي او پرداختهاند و نخستوزير براي حفظ اتحاد سياسي، در حال اتخاذ اقداماتي مانند معافيت طلاب مدارس ديني از خدمت سربازي است تا حمايت آنان را در انتخابات آينده جلب كند. همزمان، فشارهاي حقوقي نيز بر موقعيت نتانياهو سايه افكنده است؛ دادگاه كيفري بينالمللي و ديوان بينالمللي دادگستري پروندههايي عليه او و ديگر مقامات اسراييلي در حال بررسي دارند كه در صورت صدور حكم، مجازاتهاي سنگين از جمله حبس طولاني در انتظارش خواهد بود. در اين ميان حتي حمايت ايالاتمتحده و دونالد ترامپ، متحد كليدياش، با تنشهايي همراه بوده و نشان ميدهد كه نتانياهو نميتواند بهطور كامل بر پشتوانه خارجي خود حساب باز كند. در چنين شرايط پيچيده داخلي و بينالمللي، نتانياهو نهتنها بايد براي انتخابات پيشرو آماده شود، بلكه بايد ميان حفظ پايگاه سياسي، مديريت جناحهاي داخلي و پاسخگويي به فشارهاي بينالمللي تعادل برقرار كند؛ معادلهاي دشوار كه سرنوشت او و آينده سياست اسراييل را رقم خواهد زد.
منصور عباس؛ چهره كليدي انتخابات آينده اسراييل!
نشريه فايننشال تايمز در اين رابطه با انتشار گزارشي به ديگر چالش پيشروي بنيامين نتانياهو، نخستوزير اسراييل در انتخابات پيشرو پرداخته و آورده است: چهار سال پيش، شخصي به نام «منصور عباس» دندانپزشك عربي آرامگفتار و چهرهاي در جايگاه «پادشاهساز» سياست، در اسراييل تاريخساز شد! حزب «راعم» به رهبري او به نخستين تشكل عربي تبديل شد كه بهطور رسمي به يك كابينه اسراييلي پيوست و با اين اقدام، در نهايت به پايان دادن به بيش از يك دهه تسلط بنيامين نتانياهو بر قدرت كمك كرد. هرچند آن ائتلاف تنها يك سال دوام آورد، عباس اما اميدوار است اين رخداد تاريخي در سال ۲۰۲۶ نيز بار ديگر تكرار شود. درحالي كه اسراييليها خود را براي انتخابات تازه آماده ميكنند، او بار ديگر ميكوشد خود را به عنوان چهرهاي كليدي در فرستادن نخستوزير اسراييل به نيمكتهاي اپوزيسيون معرفي كند؛ آنهم در نظامي سياسي كه بقاي آن به ائتلافسازي وابسته است. منصور عباس در گفتوگو با فايننشالتايمز گفت: «راي عربها در انتخابات بسيار مهم خواهد بود. اين راي كفه ترازو را سنگين ميكند.» با اين حال اين نشريه مدعي است ظاهرا مسير بازگشت عباس به كابينه با چالشهايي از چندين جبهه روبهرو خواهد شد؛ چراكه نگرش يهوديان نسبت به دو ميليون فلسطيني داراي تابعيت اسراييلي، پس از حمله ۷ اكتبر ۲۰۲۳ تغيير كرده است. عباس همچنين گفت انتظار دارد كابينه راست افراطي نتانياهو بكوشد از اين فضا بهره بگيرد تا احزاب عرب را بياعتبار كند يا، در بدترين سناريو، در پي ممنوع كردن آنها برآيد.
منصور عباس و تهديد تازه نتانياهو
نتانياهو ماه گذشته با تمجيد از تلاش دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا، براي قرار دادن برخي شاخههاي جنبش فرامنطقهاي اخوانالمسلمين در ليست سياه، گمانهزنيها درباره احتمال پيگيري اين مسير را برانگيخت. وعده نتانياهو براي «تكميل روند» ممنوعيت فعاليت اخوانالمسلمين در اسراييل، به عنوان تهديدي نه چندان پنهان عليه حزب «راعم» به عنوان يك حزب اسلامگرا تعبير شد. اين اظهارات همزمان با راه افتادن كارزار شايعهپراكني در رسانههاي راستگراي اسراييل همراه بوده است؛ كارزاري كه بدون ارايه هيچ مدركي مدعي است نهادهاي خيريه مرتبط با «راعم» از حماس حمايت ميكنند. حال نيز به گفته تحليلگران، اين حملات نشانه آن است كه كارزار انتخاباتي عملا آغاز شده و رقابتي تلخ و پرتنش در پيش خواهد بود. عباس همچنين تاكيد كرد كه راعم هيچ ارتباطي با اخوانالمسلمين ندارد، اما گفت اين تهديد ادراكشده را جدي ميگيرد و افزود: «نميتوان اقدامات آنها براي پيروزي در انتخابات را دستكم گرفت.» به گفته عباس ما اين امتياز را نداريم كه اين تهديد را ناديده بگيريم، چون ميبينيم كابينه قادر است هر كاري انجام دهد؛ آنها احساس ميكنند كابينه ملك شخصيشان است، چراكه نتانياهو در تلاش است ما را بياعتبار كند. به ادعاي فايننشال تايمز، برخي كارشناسان اما بر اين باورند كه نتانياهو تا اين حد پيش نخواهد رفت و در صورت چنين اقدامي، او ناچار خواهد بود يا از قوانين مربوط به تروريسم استفاده كند يا به كميته انتخابات كه صلاحيت نامزدها را تاييد ميكند متوسل شود؛ ضمن آنكه هرگونه ممنوعيت ميتواند در ديوان عالي مورد تجديدنظر قرار گيرد. در مقابل اما هستند گروهي كه معتقدند اين تهديد را نبايد دستكم گرفت و به افزايش خصومت راستگرايان نسبت به فلسطينيانِ داراي تابعيت اسراييلي كه حدود يكپنجم جمعيت را تشكيل ميدهند و همچنين محافظهكارتر شدن تركيب قضات ديوان عالي نسبت به گذشته استناد ميكنند. در همين رابطه حسن جبارين، از گروه حقوقي «عداله»، گفت: «اين وضعيت با شرايط حقوقي و سياسي گذشته متفاوت است. نتانياهو ميداند مانع اصلي
پيش روي او راي عربهاست.» همزمان يك مقام غربي نيز تاكيد كرد: «هيچ احتمالي را نميتوان كنار گذاشت. اين يك نبرد بيامان و خشن است.» چرا كه عباس بايد همزمان نگران شركاي پيشين ائتلاف خود باشد. در فضاي پس از ۷ اكتبر، 6 حزب اپوزيسيوني كه انتظار ميرود براي كنار زدن نتانياهو ائتلاف كنند، نسبت به همكاري با يك حزب عربي محتاط خواهند بود. آويگدور ليبرمن، رهبر محافظهكار يكي از اين 6 حزب، پيشتر اعلام كرده است كه ديگر در هيچ ائتلافي با عباس نخواهد نشست. گفتني است ائتلاف سال ۲۰۲۱ كه تركيبي متنوع از احزاب راستگرا، ميانهرو و چپِ ميانه بود، به رهبري نفتالي بنتِ راستگرا و يايير لاپيدِ ميانهرو شكل گرفت. اين ائتلاف با اكثريتي بسيار شكننده اداره ميشد و پيوسته هدف حملات نتانياهو و متحدانش قرار داشت؛ حملاتي كه در آن، ائتلاف به شراكت با «فلسطينيان ضدصهيونيست» متهم ميشد؛ برچسبي كه منتقدان عنوان «اخوانالمسلمين» به آنها ميزدند. فروپاشي اين ائتلاف پس از يك سال، راه را براي بازگشت نتانياهو با راستگراترين به كابينه اسراييل را هموار كرد. به گفته تحليلگران، نفتالي بنت كه حزب جديدش در نظرسنجيها در جايگاه دوم و پس از حزب ليكودِ نتانياهو قرار دارد، در پي اين تحولات بخشي از حمايت راستگرايان را از دست داد و اكنون نگران از دست دادن حمايتهاي بيشتري است. با اين حال، منصور عباس همچنان خونسرد و اميدوار است. او گفت: «در سياست، پيش از انتخابات هرچه ميخواهيد ميگوييد و بعد از انتخابات هر كاري كه ميخواهيد انجام ميدهيد» و يادآور شد كه در سال ۲۰۲۱ اين خودِ نتانياهو بود كه زماني كه براي كسب اكثريت با مشكل مواجه شد، نخستينبار با او تماس گرفت. به گفته عباس؛ نتانياهو به من در سياست مشروعيت داد، اما بعد عليه من چرخيد!
نقش تعيينكننده آراي اعراب
در نظام نمايندگي نسبي اسراييل، احزاب كوچك اغلب در روند ائتلافسازي پس از انتخابات به نقش «پادشاهساز» تبديل ميشوند. حال نيز نظرسنجيهاي كنوني براي 6 حزب اپوزيسيون حدود ۵۸ كرسي در برابر حدود ۵۲ كرسي براي ائتلاف نتانياهو پيشبيني ميكنند. البته كه هنوز مشخص نيست هيچيك از دو طرف بتوانند به ۶۱ كرسي لازم براي كسب اكثريت دست يابند؛ موضوعي كه ميتواند به تداوم حضور نتانياهو به عنوان نخستوزير موقت و رفتن اين بازيگر به سوي انتخاباتي ديگر بينجامد؛ مگر آنكه «راعم» مداخله كند. با اين همه نظرسنجيها نشان ميدهد اين حزب حدود پنج كرسي به دست خواهد آورد؛ رقمي بالقوه كه ميتواند موازنه قوا را تغيير دهد. «خادر سواعد» فعال در انديشكده «موسسه مطالعاتي اسراييل»، مدعي است: «شايد او كارت برنده باشد، اما كار بسيار دشوارتر شده، زيرا ۷ اكتبر به اعتماد ميان عربها و اسراييليها آسيب زد، آنهم عمدتا ازسوي جامعه يهودي. بازسازي اين اعتماد به تلاش زيادي نياز دارد.» در ادامه گزارش فايننشال تايمز آمده كه عباسِ ۵۱ ساله بارها خواستار آشتي ميان يهوديان و فلسطينيانِ داراي تابعيت اسراييلي شده است. او مدعي است پيامش را نه به رهبراني چون بنت و ليبرمن، بلكه مستقيما به رايدهندگان يهودي معطوف كرده است. عباس اما در اين زمينه ادعا كرده: «ميتوانم آنها را قانع كنم، چون چشماندازي براي آينده دارم و به آنها اميد ميدهم... من فقط به گروه خودم نگاه نميكنم، بلكه تلاش ميكنم احساسات طرف مقابل را هم بازتاب دهم. ما به اين شراكت ميان يهوديان و عربها نياز داريم.» به باور او، هر دو جامعه دچار آسيب و تروما شدهاند، بالاخص عربهاي اسراييلي كه با بهت نظارهگر ويراني غزه بر اثر حملات اسراييل بودند، درحالي كه همزمان با افزايش نژادپرستي و آزار و اذيت در داخل اسراييل مواجه شدند. با اين حال، اسراييل از بروز خشونتهاي گسترده ميانجامعهاي كه برخي از آن بيم داشتند، جلوگيري كرد. عباس همچنين گفت: «روابط ميان عربها و يهوديان نشان داد كه از همه تحريكها و تهييجها قويتر است.»
چالشهاي ديپلماتيك «بي بي»
همزمان وال استريت ژورنال با انتشار يادداشتي به چالشهاي فرامنطقهاي و فراسرزميني نتانياهو در مقطع كنوني و در آستانه انتخابات پرداخته است. در گزارش اين نشريه آمده است: درحالي كه ائتلاف «مگا»ي دونالد ترامپ، رييسجمهور امريكا، با شكافي فزاينده بر سر حمايت ايالاتمتحده از اسراييل دستوپنجه نرم ميكند، مايك هاكبي، سفير ترامپ در تلآويو بهخوبي ميداند در كدام سوي اين مناقشه ايستاده است. هاكبي كه يك مسيحي انجيلي است، نخستينبار بيش از ۵۰ سال پيش و در ۱۷سالگي به اسراييل سفر كرد و همان زمان مجذوب آنچه مدعي است؛ «دموكراسي پيشرو و سرسختي» است، شد! گفتني است اين سفر، نخستين مورد از بيش از ۱۰۰ سفر هاكبي به اسراييل بود؛ سفرهايي كه بسياري از آنها در قالب فعاليت يك شركت گردشگري انجام شد كه خود او اداره ميكرد و ماموريتش سازماندهي سفرهاي زيارتي براي دهها هزار مسيحي انجيلي بود. هاكبي ۷۰ ساله حال نيز در گفتوگويي با روزنامه والاستريتژورنال در سفارت امريكا در شرق بيتالمقدس گفت: «برخلاف برخي كه ممكن است دچار شوك فرهنگي شوند، من اينجا كاملا احساس خانهبودن دارم. در اينجا بسيار راحت هستم و اينجا را دوست دارم.» به باور برخي ناظران اين دلبستگي بيپرده، هاكبي را نهتنها از مواضع ديپلماتيكي كه با هدف ايجاد توازن ميان حمايت از اسراييل و خواستههاي فلسطينيان براي تشكيل دولت مستقل طراحي شدهاند، دور كرده، بلكه او را در تقابل با بخش جنجالي از جريان «مگا» قرار داده است؛ جرياني كه نسبت به حمايت امريكا از اسراييل رويكردي ترديدآميز دارد. مفسران و چهرههاي سياسياي چون «تاكر كارلسون»، «استيو بنن» و «مارجري تيلور گرين» نماينده جمهوريخواه ايالت جورجيا، استدلال ميكنند كه اسراييل سياستهاي امريكا را از منافع ملي اين كشور منحرف ميكند. در سوي ديگر اين منازعه نيز مسيحيان انجيلي، حاميان مالي كليدي مانند «ميريام ادلسون» ميلياردر سرشناس و همچنين سنتگرايان سياست خارجي قرار دارند كه روابط نزديك با اسراييل را يكي از اركان اصلي سياست ايالاتمتحده در خاورميانه ميدانند. حال نيز اين شكاف اكنون بهطور علني نمود پيدا كرده؛ جايي كه كارلسون، كه مانند هاكبي زماني مجري برنامهاي در شبكه فاكسنيوز بود، در مناظرهاي با «تد كروز» سناتور جمهوريخواه ايالت تگزاس، درباره حمايت امريكا از اسراييل به بحث پرداخت و اواخر اكتبر نيز در پادكست خود با «نيك فوئنتس» مليگراي سفيدپوست، گفتوگو كرد. كارلسون در اين مصاحبه، در كنار شماري از حاميان جمهوريخواه اسراييل، هاكبي را نيز آماج انتقاد قرار داد. كارلسون در اين رابطه گفت: «صهيونيستهاي مسيحي اصلا اين يعني چه؟ من دستكم ميتوانم درباره خودم بگويم كه از آنها بيشتر از هر گروه ديگري بدم ميآيد، چون اين يك بدعت در مسيحيت است و به عنوان يك مسيحي از آن آزردهام.» اما اين مناظره، پرسشهايي جدي درباره ميزان پايداري حمايت امريكا از اسراييل مطرح كرده است؛ آنهم در مقطعي كه تلفات سنگين عمليات نظامي اسراييل در جريان جنگ غزه، پيشاپيش بخش قابلتوجهي از رايدهندگان جناح چپ را از اين حمايت بيگانه كرده است. اسراييل بهشدت به ايالاتمتحده براي تامين تسليحات وابسته است، با اين حال به نظر ميرسد هاكبي قصد عقبنشيني ندارد. او در حملهاي به كارلسون گفت: «براي تاكر بسيار متاسفم؛ كسي كه سطحي از نفرت نسبت به من و ديگر مسيحيان را آشكار كرده است.»
نقش امريكا زير ذرهبين رايدهندگان
به گزارش وال استريت ژورنال، هاكبي، فرماندار پيشين ايالت آركانزاس و نامزد سابق جمهوريخواه انتخابات رياستجمهوري، نخستين رهبر برجسته و صريح مسيحيان انجيلي است كه به عنوان سفير امريكا در اسراييل خدمت ميكند. او نماينده دولتي است كه از سياستهاي متعارف پيشين در قبال اسراييل فاصله گرفته است؛ دولتي كه در دوره نخست رياستجمهوري ترامپ، حاكميت اسراييل بر بلنديهاي جولان را به رسميت شناخت و سفارت امريكا را به شرق بيتالمقدس منتقل كرد، بيآنكه چارچوب روشني براي گامهاي بعدي ترسيم كند. اما انتصاب هاكبي، يكي از پايگاههاي مهم جمهوريخواهان را بهشدت به تحرك واداشته است. پروتستانهاي انجيلي نزديك به يكچهارم جمعيت بزرگسال امريكا را تشكيل ميدهند و انجيليهاي سفيدپوست از سرسختترين حاميان بليت انتخاباتي ترامپ بودند؛ بهگونهاي كه بنا بر نظرسنجي موسسه «پابليك ريليجن ريسرچ اينستيتوت» پس از انتخابات، بيش از ۸۵درصد آنان در نوامبر ۲۰۲۴ به ترامپ راي دادند. مقامهاي كنوني و پيشين امريكا ميگويند سفيري هاكبي تا حدي مرهون نقش «ميريام ادلسون» است؛ ميلياردر سرشناس كه حدود ۱۰۰ ميليون دلار به كارزار انتخاباتي رييسجمهور كمك مالي كرد و براي واگذاري اين سمت به هاكبي، بهطور مستقيم نزد ترامپ لابي كرده بود. ۷۲درصد از انجيليهاي سفيدپوست ديدگاهي مثبت نسبت به اسراييل دارند؛ رقمي كه تقريبا با ميزان موافقت در ميان يهوديان، يعني ۷۳درصد، برابر است. در مقايسه، كمتر از نيمي از بزرگسالان امريكا و تنها ۴۵درصد از كاتوليكها ميگويند نگاه مثبتي به اسراييل دارند. با اين حال، اين حاميان در حال پيرشدن است و همزمان، ديدگاههايي درباره اسراييل از جنس مواضع كارلسون رو به گسترش گذاشته است. هر چند ۶۹درصد از جمهوريخواهان انجيلي مسنتر ميگويند همدليشان در اين مناقشه بيشتر با اسراييليهاست تا فلسطينيها، اما براساس نظرسنجي تابستان امسال دانشگاه مريلند، تنها حدود ۳۲درصد از افراد ۱۸ تا ۳۴ ساله چنين نظري دارند. در ماه فوريه، زماني كه هاكبي در آستانه تاييد صلاحيت خود ازسوي سنا براي تصدي سمت سفير امريكا قرار داشت، با چارلي كرك گفتوگو كرد. آنها در اين مصاحبه درباره كاهش حمايت از اسراييل در ميان امريكاييها، بهويژه مسيحيان جوان، به بحث پرداختند. هاكبي در اين برنامه گفت: «چيزي كه مرا نگران ميكند اين است كه بسياري از جوانان در كليساهايي رشد كردهاند كه نوعي برخورد سطحي با كتاب مقدس داشتهاند.» ريچارد لند، رييس پيشين بخش سياست عمومي كنوانسيون باپتيستهاي جنوبي كه از اواخر دهه ۱۹۷۰ با هاكبي آشنايي دارد، نگراني مشابهي را مطرح كرد. با اين همه اسراييل براي بسياري از مسيحيان انجيلي از اهميت عميق روحاني برخوردار است. اين پيوند ريشه در پيشگوييهاي كتاب و آياتي دارد كه مدعي است يهوديان قوم برگزيده خدا هستند! اگرچه تفاسير متفاوت است، بسياري از انجيليها بر اين باورند كه حضور چشمگير يهوديان در اسراييل، بهنوعي پايان جهان را نزديك ميكند و بازگشت عيسي براي شكست شرارت و برپايي پادشاهي او بر زمين را رقم خواهد زد.