«اعتماد» در گفت‌وگو با فعالان سياسي از عزم حاكميت براي گفت‌وگو با امريكا سخن مي‌گويد
برگ برنده ايران در مذاكره با امريكا
حسين نوراني‌نژاد: انسجام ملي مهم‌ترين برگ برنده ايران در مذاكره با امريكاست
محمد صادق جوادي‌حصار: ايران بايد با امريكا بدون پذيرش پيش‌شرط گفت‌وگو كند
مهدي بيك اوغلي
در شرايطي كه به نظر مي‌رسد ديوار بي‌اعتمادي ميان مقامات ايران و امريكا هر روز قطور‌تر و بلند‌تر مي‌شود، عبور از اين شرايط به عزم جدي دو‌طرف براي گفت‌وگو و مذاكره نياز دارد. طي 24ساعت اخير 3تن از مقامات بلندپايه كشور از ضرورت پيگيري رويكرد ديپلماسي و گفت‌وگو در مواجهه با ايالات متحده سخن گفتند تا پرونده مهم‌ترين معادله ايران در عرصه روابط بين‌الملل يك‌بار ديگر در عرصه افكار عمومي باز شود. چراغ نخست در اين زمينه را مسعود پزشكيان روشن كرد . زماني كه در سخنراني خود در اجلاس سران شانگهاي اعلام كرد: « در اينجا اعلام مي‌كنم ايران همواره براي يافتن راه‌حلي ديپلماتيك جهت حل و فصل مسالمت‌آميز برنامه صلح‌آميز هسته‌اي خود آمادگي داشته و دارد.» پس از مسعود پزشكيان نوبت به خسروپناه دبير شوراي عالي انقلاب فرهنگي رسيد كه تلويحا از تاييد رهبري براي انجام مذاكره بگويد. خسروپناه در اين زمينه اعلام كرد: « اصل مذاكره، حتي به صورت غيرمستقيم با امريكا، پس از جنگ مورد تأييد رهبري بوده است.»ديروز اما علي لاريجاني با صراحت بيشتري در اين خصوص صحبت كرد و در ديدار با فعالان رسانه‌اي گفت: « ما به دنبال مذاكره عاقلانه هستيم.»مجموعه اين اظهارنظرها نشان مي‌دهد كه پرونده مذاكره ايران و امريكا يك‌بار ديگر گشوده شده و در صورتي كه مقامات امريكايي آماده باشند مي‌توان به سمت توافق‌سازي حركت كرد. اين احتمال زماني جدي‌تر مطرح شد كه برخي گمانه‌زني‌ها حاكي از آن است كه يكي از موضوعات مهم مطرح شده در ديدار پزشكيان و پوتين در حاشيه اجلاس سران شانگهاي مرتبط با بحث مذاكره ايران و امريكا بوده است. «اعتماد» براي ارزيابي موضوع گفت‌وگويي را با حسين نوراني‌نژاد و محمد صادق جوادي‌حصار انجام داده تا درباره ابعاد مختلف اين مذاكرات و بايدها و نبايدهاي آن بحث و تبادل نظر كند.
حسين نوراني نژاد: انسجام ملي مهم‌ترين برگ برنده ايران در مذاكره با امريكاست
حسين نوراني‌نژاد قائم مقام حزب اتحاد ملت در گفت‌وگو با «اعتماد» در خصوص فضاي جديدي كه در خصوص مذاكرات ايران و امريكا شكل گرفته مي‌گويد: «ما اصلاح‌طلبان كه همواره از مذاكره و محوريت ديپلماسي در تعامل و ارتباط با ديگر كشورها استقبال كرده و بر آن اصرار داشتيم طبيعي است كه از مواضع اخير مقامات ايراني در خصوص مذاكره با امريكا نيز حمايت خواهيم كرد. اصولا مذاكره با طرف‌هايي كه با آنها اختلاف وجود دارد، معنا پيدا مي‌كند، وگرنه با دوستان و همفكران كه همواره گفت‌وگو و بحث و مشورت صورت مي‌گيرد. اما با طرف‌هايي كه تخاصم و دشمني و تعارض وجود دارد و مشكلاتي ميان دولت‌ها و كشورها شكل مي‌گيرد، مذاكره اهميت بيشتري پيدا مي‌كند. از سوي ديگر بايد توجه داشت كه ايران در وضعيت آتش‌بس قرار دارد و براي كشورمان وضعيت پايداري وجود ندارد. در شرايطي كه ايران هرگز تمايلي براي جنگ نداشته، هر دو جنگي كه ايران در سال‌هاي پس از انقلاب تجربه كرده تحميلي و حاصل تهاجم خارجي بوده است. »
اين تحليلگر سياسي با اشاره به اينكه ايران براي اينكه بتواند مانع خصومت‌ورزي دولت‌ها و ديگر كشورها شود بايد بر راهبرد مذاكره و ديپلماسي پافشاري كند، مي‌گويد: « با توجه به تجربه‌هاي قبلي، بايد احتياط بيشتري چاشني مذاكرات با امريكايي‌ها باشد. اما موضوعي كه خط قرمز مذاكره‌كنندگان را تشكيل مي‌دهد، منافع ملي و حفظ كشور و آرامش ايرانيان و صدمه نخوردن به موجوديت، امكانات، زيرساخت‌ها و داشته‌هاي ايران است. بايد سايه جنگ و تنش و نگراني را از سر مردم و كشور دور كرد. هرچند ايران هرگز آغاز‌گر جنگ و تنش نبوده اما بايد مانع تنش‌آفريني ديگران نيز شد. از اين جهت بنا بر سياق اصلاح‌طلبي خودمان از اصل مذاكره به خصوص مذاكره مستقيم و استفاده از همه ابزارهاي ديپلماسي از جمله ديپلماسي عمومي براي برداشتن سايه جنگ از سر كشور استقبال مي‌كنيم.» نوراني‌نژاد در پاسخ به اين پرسش اعتماد كه برگ برنده ايران در مذاكره احتمالي با امريكا چه خواهد بود؟ مي‌گويد: « در شرايط فعلي كه ايران جنگ 12روزه را پشت سر گذاشته است، انسجام داخلي مهم‌ترين برگ برنده ايران است. بايد دست مذاكره‌كنندگان ايراني را براي كسب بهترين دستاورد پر كنيم. اين كارت بازي ايران بايد حفظ و تقويت شود. در گذشته اعلام شد كه براي حل مشكلات اقتصادي، ايران بايد مشكلاتي كه در حوزه سياست خارجي وجود دارد را حل و فصل كند. با توجه به رخدادهاي پس از 7 اكتبر مقدمه ديگري به اين ضرورت‌ها اضافه شده و آن اينكه در ايران براي حل معضلات اقتصادي بايد مشكلات حوزه سياست خارجي حل شود . امروز مهم‌ترين كارت برنده ايران براي حل مشكلات سياست خارجي، اتحاد ملي و انسجام اجتماعي داخل كشور است. »
قائم مقام حزب اتحاد ملت يادآور مي‌شود: « در شرايطي كه ساير كارت‌هاي منطقه‌اي ايران با مشكلات و لطماتي همراه شده ايران ناچار است از كارت انسجام داخلي‌اش حداكثر بهره‌برداري را صورت دهد. اين ضرورت باعث خواهد شد برخي اصلاحات در عرصه داخلي هم به نفع مردم صورت گيرد. اگر امروز هم در كليشه‌هاي هميشگي گرفتار نشويم مي‌توانيم خلق اميد كنيم. با تصميمات بزرگ است كه امير ايرانيان خلق شده و تقويت مي‌شود. لازم است از برخي عادات كليشه‌اي در تصميم‌سازي‌ها و سياست‌گذاري‌هايمان دست بكشيم.» نوراني نژاد در پايان مي‌گويد: «به نظرم موضع آقاي لاريجاني، مثبت و منطقي است. بايد با حضور بيشتر در ديپلماسي عمومي و ارتباط آزاد و مستقل جامعه مدني ايران با فعالان و احزاب و جنبش‌هاي حقوق بشري و ضد جنگ در جهان، اين موضع صلح‌طلبانه را تقويت كرد. حاكميت و به‌خصوص نهادهاي امنيتي بايد به جامعه مدني ايران به چشم فرصتي براي ايران نگاه كنند و نه رقيب يا تهديد. »
محمد صادق جوادي‌حصار: ايران بايد با امريكا بدون پيش‌شرط گفت‌وگو كند
محمد صادق جوادي‌حصار فعال سياسي اصلاح‌طلب در گفت‌وگو با «اعتماد» درباره رويكرد نظام براي دنبال كردن رويكرد گفت‌وگو و مذاكره با امريكا مي‌گويد: « همانطور كه علي لاريجاني اخيرا اشاره كرده، مذاكره با امريكا هدف نيست، بلكه اساسا مذاكره ابزاري است كه دو طرف از طريق آن بتوانند به اهداف مورد نظر خود دست پيدا كنند. ايران همواره به دنبال حل مشكلات از طريق گفت‌وگو و مذاكره بوده و هرگز آغاز‌كننده هيچ جنگي نبوده است. مگر اينكه مجبور باشد در شرايطي خاص از خود دفاع كند. همانطور كه در جنگ 12روزه تلاش كرد از خود دفاع كند. كم هزينه‌ترين، معقول‌ترين و منطقي‌ترين روش براي حل مناقشات بين ايران و امريكا مذاكره بين دو كشور است. گمان مي‌كنم چاره‌اي هم جز اين نيست كه در شرايطي با امريكايي‌ها بدون حجاب و بدون مانعي در ميانه گفت‌وگو كنيم. » جوادي‌حصار ادامه مي‌دهد: «چونكه 100آيد 90 هم پيش ماست. اروپايي‌ها حتي در شرايطي كه امريكا از برجام خارج شده بود و آنها متعهد به حفظ منافع ايران در برجام شده بودند با نهيب امريكا عقب‌نشيني كردند و هيچ كدام از تعهداتشان در مورد ايران را اجرايي نكردند. امروز هم هيچ معاهده‌اي با اروپايي‌ها به سرانجام نمي‌رسد، الا اينكه ما مشكلاتمان را با امريكا حل كنيم. اگر مشكل ايران با امريكا حل شود، اروپايي‌ها هم مشكلي با ايران نخواهند داشت و منفعت خود را در همراهي و همكاري با ايران مي‌بينند. همانطور كه آقاي پزشكيان اخيرا در جمع اهالي رسانه به صراحت فرمودند اگر گفت‌وگو نكنيم، چه كنيم؟ ايران بايد به سمت مذاكره و گفت‌وگو گام بردارد. نه اينكه از جنگ مي‌ترسيم، نه. در روز واقعه ايران اگر ناچار شود، مي‌جنگد و از خود دفاع مي‌كند. اما چرا وقتي مي‌توان امكانات و بودجه‌اي را صرف سازندگي و توسعه كشور كرد، منابع كشور صرف بازسازي شود؟ منطق جنگ و بعد بازسازي، رويكردي منطقي نيست.» اين فعال سياسي يادآور مي‌شود: « يكسال قبل در گفت‌وگو با خود شما عرض كردم ايران بايد به استقبال گفت‌وگو با امريكا برود بدون اينكه پيش‌شرطي را بپذيرد. امروز هم حرفم همين است. در مذاكره و گفت‌وگو هم اصل بر داد و ستد است. رفتار يك‌طرفه و لجاجت روي ديدگاه‌ها فايده‌بخش نيست. ايران و امريكا دو كشور مستقل و حافظ منافع خود هستند و مي‌توانند با هم به يك درك مشترك برسند. حداقل در بخش‌هايي كه دو كشور تعارض منافع ندارند مي‌توانند به توافق برسند. امريكا مبتني بر ادعاهاي اسراييل از ايران قدرتمند، احساس ناامني مي‌كند. ايران هم مي‌تواند بگويد كه اسراييل منطقه را نا‌امن كرده است. اين اسراييل است كه ده‌ها ، صدها كلاهك هسته‌اي دارد و مدام به همسايگانش يورش مي‌برد. اما ايران هرگز در منطقه اقدام هسته‌اي و نظامي مخرب انجام نداده و به اذعان سازمان ملل و ناظران سازمان ملل، همواره به تعهداتش عمل كرده خطر دارد و اسراييل خطر ندارد؟معتقدم اگر دو‌طرف در مسير منطق حركت كنند به نتايج مناسبي مي‌رسند، اما اگر قرار باشد امريكا جانب اسراييل و كشورهاي غربي را گرفته و منافع آنها را پيگيري كند، كار به سرانجام مورد نظر دو‌طرف ختم نمي‌شود. » او با اشاره به اينكه بسياري از گزارش‌هايي كه در خصوص ايران تدوين مي‌شود از طرق گروهك‌هاي مخالف ايران تهيه شده است. اگر امريكا بپذيرد در يك گفت‌وگوي منطقي و سالم وارد شود، ايران هم بايد بپذيرد كه در يك ماراتن مذاكراتي حاضر شده و مستقيما با دولت ترامپ گفت‌وگو كند . اما اگر قرار باشد ايران به صورت غير مستقيم گفت‌وگو كند و منافع طرف‌هاي مختلفي مانند اروپاييان و اعراب و... در مذاكرات سايه بيندازد، همانطور كه ظريف هم اشاره كرده، مسير دو‌ساله براي رسيدن به سندي مانند برجام، 20ساله بايد طي شود. لذا فكر مي‌كنم منافع كشور، امنيت خاطر شهروندان، اقتصاد نيازمند ثبات و آرامش و... اقتضا مي‌كند اگر امريكايي‌ها درخواست مذاكره دهند و منصفانه و انساني و قانوني رفتار كنند، ايران هم بايد پاي ميز مذاكره حاضر شود و بر اساس روابط بين‌الملل، مراوده و تعامل داشته باشد.» جوادي‌حصار در پايان مي‌گويد: «به اعتقاد من مذاكره با امريكا همانطور كه مي‌تواند مخرب باشد، همانطور هم مي‌تواند سازنده باشد. اين رفتار ما و طرف مقابل است كه سرنوشت مذاكرات و شيوه رسيدن به توافق را تعيين مي‌كند.»