ايلان ماسك در كمين بازار اوبر
ترجمه : سميه لطفي
اوبر، غول سرويس حمل و نقل آنلاين، با امضاي قراردادهاي فراواني خود را براي عصر تاكسي‌هاي بدون راننده آماده مي‌كند. «هميشه در تلاش باش» اصل اعتقادي تراويس كالانيك، يكي از سه بنيانگذار و مديرعامل پيشين اوبر بود. اين نگرش، شركت او را به بزرگ‌ترين پلتفرم حمل و نقل آنلاين، با فعاليت در بيش از ۷۰ كشور و ده هزار شهر تبديل كرد. اكنون نام اوبر تبديل به واژه‌اي پركاربرد در فرهنگ واژگان روزانه مردم شده است. درحالي كه اوبر براي رسيدن به اين موفقيت تلاش مي‌كرد، سرمايه‌گذارانش مجبور بودند، ۱۶ سال صبر كنند تا اين شركت اولين سود عملياتي سالانه خود را در سال ۲۰۲۳ ثبت كند. انقلاب در سيستم حمل و نقل همراه با مبارزه حقوقي عليه نقض قوانين و عبور از رسوايي‌هاي آزار جنسي، هزينه بسيار زيادي براي اين شركت در برداشت، اما درنهايت شركت سودآور شد. بعد از سود عملياتي ۲.۸ ميليارد دلاري در سال ۲۰۲۴، نتايج سه ماهه دوم سال ۲۰۲۵ كه در ۶ آگوست منتشر شد، خبر از سالي بهتر مي‌داد. شركت همچنين براي رضايت بيشتر سرمايه‌گذاران اعلام كرد كه ۲۰ ميليارد دلار از سهام خود را بازخريد خواهد كرد. با اين حال بيشتر تحليلگران حاضر در كنفرانس تلفني دارا خسروشاهي، مديرعامل كنوني اوبر مايل بودند نظر او را در رابطه با خودروهاي بدون راننده بدانند، موضوعي كه تراويس كالانيك آن را «تهديدي براي بقا» شركت ناميده بود. آقاي خسروشاهي مي‌گويد كه تجاري‌سازي تاكسي‌هاي رباتيك هنوز در مرحله «بسيار بسيار ابتدايي» است. با اينكه در امريكا و چين، دو بازار بزرگ جهاني، به ترتيب ۱۵۰۰ و ۲۰۰۰ دستگاه تاكسي رباتيك، فعال هستند؛ اما اين ارقام مي‌تواند به‌شدت افزايش يابند. بنا بر پيش‌بيني بانك گلدمن ساكس تنها در امريكا تا سال ۲۰۳۰، تعداد اين تاكسي‌ها به ۳۵ هزار دستگاه افزايش خواهند يافت. مديرعامل اوبر تاكيد مي‌كند كه شركتش مي‌خواهد كنترل بازار را دراختيار داشته باشد. در دوران مديريت كالانيك، اوبر شروع به توسعه فناوري رانندگي خودكار در شركت كرد و حدود ۳ ميليارد دلار در اين بخش سرمايه‌گذاري كرد. اما پس از اينكه يكي از خودروهايش يك عابر پياده را كشت، آن را بسيار سخت و پرخطر دانست. اين اولين مرگ توسط يك خودرو بدون راننده بود و باعث شد كه شركت اين بخش را به اورورا، استارت‌آپ متمركز بر كاميون‌هاي خودران بفروشد. از آنجايي كه شركت‌هاي فراواني شروع به تسلط به اين فناوري كرده‌اند، اكنون استراتژي جديد اوبر بستن قراردادهايي با بزرگ‌ترين شركت‌ها در اين حوزه است. اوبر اين شركت‌ها را به انبوهي از مسافران، از طريق امكان انتخاب سفر با تاكسي رباتيك متصل مي‌كند. فولكس واگن كه سال آينده در لس‌آنجلس يك سرويس تاكسي رباتيك راه خواهد انداخت يكي از شركاي اوبر است.
شركت اوبر (به صورت مستقل) نيز براي پيشرفت در اين پروژه سرمايه‌گذاري‌هايي را انجام مي‌دهد. اوبر كه به عنوان شركتي با دارايي اندك شناخته مي‌شود، براي شناخت بهتر اين فناوري كه براي آينده‌اش حياتي است، شروع به خريد خودروهاي بدون راننده خود كرده است. اين شركت در ماه جولاي قراردادي با لوسيد، سازنده خودروهاي برقي و نورو، استارت‌آپي در زمينه خودروهاي خودران، امضا كرد. طبق اين قرارداد، اين دو شركت بايد تعداد ۲۰ هزار دستگاه تاكسي رباتيك را طي شش سال به اين شركت تحويل دهند. به گفته آقاي خسروشاهي مديرعامل اوبر، اين قرارداد با هدف اثبات اقتصادي بودن اين پروژه صورت گرفته است. مهم‌ترين رابطه اوبر احتمالا با وي‌مو، واحد رانندگي خودكار شركت آلفابت است، زيرا وي‌مو در ۵ شهر فعاليت مي‌كند و ۱۲ شهر ديگر را هم براي فعاليت درنظر دارد. وي مو، رهبر بي‌رقيب تاكسي‌هاي رباتيك در امريكاست. سفرها مي‌توانند هم در اپليكيشن اين شركت و هم از طريق اوبر در شهرهاي آتلانتا و آستين رزرو شوند. شركت اوبر اميدوار است كه اين همكاري گسترش پيدا كند؛ اما آلفابت ممكن است به دليل شهرت وي‌مو تصميم بگيرد كه اوبر را كنار بگذارد. اگر وي‌مو خدماتش را در امريكا و كشورهاي ديگر گسترش دهد، مي‌تواند به مهم‌ترين رقيب اوبر تبديل شود. عامل غيرقابل پيش‌بيني در اين ماجرا ايلان ماسك است. ماسك، برخلاف انتظارها، اعلام كرده است كه تاكسي‌هاي رباتيك تسلا كه فقط در يك پروژه آزمايشي در آستين شركت كرده بودند تا پايان سال براي نيمي از جمعيت امريكا در دسترس خواهند بود. البته بسياري از تحليلگران در رابطه با قابليت اجراي فناوري خودروي خودران تسلا و همچنين فرضيه ايلان ماسك، مبني بر اينكه مالكان خودروهاي تسلا از آن به عنوان تاكسي رباتيك استفاده خواهند كرد؛ ترديد دارند. با اين حال مديرعامل تسلا هميشه در غافلگير كردن منتقدانش موفق بوده است. با اينكه دارا خسروشاهي علاقه‌مند است كه تسلا در پلتفرم اوبر حضور داشته باشد؛ اما معتقد است كه ايلان ماسك ترجيح مي‌دهد كه به تنهايي عمل كند. مسير فراگير شدن تاكسي‌هاي رباتيك احتمالا بسيار طولاني خواهد بود. به كارگيري فناوري و مدل كسب و كار مناسب تنها بخشي از اين چالش است. ناظران در بسياري از كشورها همچنان با احتياط به اين مساله نگاه مي‌كنند. مشتريان نيز بايد نسبت به اين فناوري متقاعد شوند.
با اين حال اوبر به تلاش براي پيشرفت ادامه خواهد داد تا مطمئن شود در عصر تاكسي‌هاي رباتيك پركاربردترين پلتفرم خواهد بود.
منبع: اكونوميست