يادي از مهدي غيوران ...

«مهدي غيوران» از مبارزان دوران نهضت اسلامي در سن 90‌سالگي ‌دار‌‌فاني را وداع گفت. او در دوره مبارزه، بيشترين شكنجه‌ها را تحمل كرد و جانبار انقلاب اسلامي به‌شمار مي‌رفت. او از اعضاي اوليه هيات‌هاي موتلفه بود كه در دوران مبارزه با آقايان طالقاني و منتظري نيز رابطه‌اي صميمي داشت و اقدامات خود را با آنها هماهنگ مي‌كرد. مهدي غيوران در سال 1314 در تهران متولد شد. در سال 1329 با «طاهره سجادي» ازدواج كرد.همسر وي نيز از مبارزان با رژيم طاغوت بود. غيوران از بنيانگذاران مدرسه رفاه بود. مديريت مدرسه‌ رفاه به عهده‌ شهيد رجايي بود. مدرسه رفاه مدرسه‌اي سياسي بود و در آن، كارهاي سياسي بسياري صورت مي‌گرفت. از ميان اعضاي هيات‌امنا، برخي همچون شهيد باهنر و شهيد رجايي، وقت بيشتري صرف مدرسه مي‌كردند و امور آموزشي مدرسه با اين دو نفر بود. اين موسسه را افرادي از جمله محمدجواد باهنر، محمدعلي رجايي، سيد محمد بهشتي، اكبر هاشمي‌رفسنجاني و برخي ديگر از شخصيت‌هاي سياسي و فرهنگي مخالف با دولت پهلوي تأسيس كردند تا با عنوان كار فرهنگي، كارهاي سياسي نيز تحت پوشش آن انجام شود. غيوران دليل تاسيس «مدرسه رفاه» را چنين توضيح مي‎دهد: «شهيد بهشتي، شهيد باهنر، آقاي توكلي و چند نفر ديگر از بازار و چند نفر هم افراد عادي بودند كه هيات‌مديره مدرسه رفاه را تشكيل مي‌دادند. دكتر بهشتي تاكيد داشتند كه بر روي مدارس دختران بيشتر كار كنيد چون مدارس اسلامي دخترانه كم است. مقامات دولتي مي‎خواستند مدرسه را ببندند. دكتر بهشتي در جلسه هيات‌مديره گفته بودند هركس كاري مي‌تواند بكند كه مدرسه را نبندند. همه اقدام كردند من هم اقدام كردم. مدرسه رفاه يك مدرسه انقلابي بود و امام هم با همه آقاياني كه در مدرسه رفاه بودند آشنا بود به همين خاطر به مدرسه رفاه و علوي آمد.» غيوران با جريانات مبارزه، با سازمان مجاهدين خلق پيوند خورد. وي ارتباطات گسترده و عميقي با رهبران اوليه سازمان مجاهدين داشت. پس از دستگيري وحيد افراخته و همكاري‎هاي وسيع او با ساواك، غيوران و همسرش و بسياري از مبارزين دستگير شدند. اتهام اين دو نفر، مشاركت در ترور سرتيپ زندي‌پور بود. زندي‌پور جمعا 22 ماه رياست كميته مشترك را به عهده داشت و در 26 اسفند 1353 توسط چند نفر از اعضاي سازمان ترور شد. افراخته در همكاري وسيع خود با ساواك حتي از زندانيان بازجويي مي‎كرد و دست به شبگردي براي شناسايي رفقاي چريك خود مي‎زند. او تا اسفند سال 54 سرنخ‎هاي زيادي در اختيار ساواك قرار داد كه منجر به دستگيري تعداد زيادي از مبارزين شد. افراخته كمك‎هاي ذي‌قيمتي به ساواك براي از بين بردن مبارزين كرد. افراخته در لو دادن چند خانه سازماني كه مهم‎ترين آن، جاسازي كاملا نامرئي در منزل غيوران بود، لو دادن افراد مبارز به‎ويژه روحانيون و مذهبي‎ها از جمله دستگيري آقايان طالقاني، لاهوتي، رفسنجاني و مهدوي كني، حاج تجريشي اشاره كرد. افراخته كه همكاري وسيعي با ساواك داشت در 4 بهمن 1354 همراه با 8 نفر ديگر كه خود هويت آن‎ها را به پليس شناسانده بود، اعدام شد. سال‌هاي 54 و 55 كه عده بسياري از مبارزين به وسيله مامورين ساواك دستگير و قلع و قمع شدند، بازجوهاي ساواك مغرور شده، احساس قدرت مي‎كردند. گمانشان اين بود كه با كابل زدن مي‎شود حكومت پهلوي را حفظ كرد. آنها در هر فرصتي اين احساس را به زبان مي‎آوردند، به وسايل شكنجه كه در دست داشتند مباهات مي‎كردند و قدرت خود را به رخ زندانيان مي‎كشيدند. غيوران در دوران زندان، به سختي شكنجه شد و در اثر شكنجه‎هاي زيادي كه به او داده بودند، مدتي از ناحيه كمر فلج شد. غيوران و همسرش هر دو 4 سال در زندان به‌سر مي‌برند. غيوران بر اثر شكنجه‌هاي رژيم پهلوي 4 ماه در حال اغما بود. وي در دادگاه بدوي به اعدام محكوم شد اما در دادگاه تجديدنظر با يك درجه تخفيف حكم وي به حبس ابد تقليل يافت. در مدت حضور غيوران در زندان، مسوول شكنجه‎هاي وي «آرش» (فريدون توانگري) بود. وي غيوران را با شكنجه‎هاي خود نيمه فلج كرد. آرش در سنين جواني در ساواك مسووليت داشت. خيلي خشن و قسي‌القلب بود. او آدمي تابع و سرسپرده بود. در شكنجه دادن مبارزين افراط مي‎كرد.قساوت عجيبي داشت و وحشيانه شكنجه مي‎كرد. او از چشمانش هم به‎عنوان يك وسيله شكنجه استفاده مي‎كرد. در كميته مشترك ضد خرابكاري از او به عنوان خشن‌ترين بازجو ياد مي‌شد. غيوران كه با اعضاي اصلي سازمان مجاهدين در زمان مبارزه همكاري داشت بعد از تغيير ايدئولوژي سازمان رابطه خود را با آنها چنين به ياد مي‎آورد: «اعضاي اول مجاهدين خلق مسلمان بودند اما وقتي كه تغيير ايدئولوژي دادند من نمي‌دانستم. در زندان بودم كه فهميدم. مثلا آيت‌الله طالقاني نمي‌دانست و يك بار مجاهدين خلق من را ديدند و گفتند مي‌شود آيت‌الله طالقاني را ببينيم كه من گفتم با ايشان صحبت مي‌كنم. وقتي به آقاي طالقاني گفتم ايشان گفتند مانعي ندارد. آيت‌الله طالقاني از ديدار با مجاهدين خلق برگشت. از من پرسيد «اينها تغيير ايدئولوژي داده‌اند؟» من گفتم نمي‌دانم. آنجا بود كه آيت‌الله طالقاني متوجه موضوع شد و بعد از چند وقت ايشان به من گفتند «كمك به مجاهدين خلق ديگر خلاف شرع است؛ كمك‌هايي هم كه تا به حال كرده‌ايم تا قبل از اين بود كه بدانم تغيير ايدئولوژي داده‌اند.» غيوران كه به حبس ابد محكوم شده بود در بهمن 57 آزاد شد و به سيل خروشان مردم پيوست. آرش، شكنجه‌گر غيوران در آستانه انقلاب اسلامي دستگير شد و در نامه‎اي كه براي غيوران و طاهره سجادي نوشت از هر دو حلاليت خواست.