در نشست ترجمه‌شناسي تئاتر و نمايشنامه در ايران عنوان شد
اشباع بازار از ترجمه‌ها و ديده نشدن نمايشنامه‌هاي ايراني خوب
مريم آموسا
نشست ترجمه‌شناسي تئاتر و نمايشنامه در ايران شنبه 20 ارديبهشت با حضور شهرام زرگر، محمد منعم و زيبا خادم حقيقت در سراي اهل قلم برگزار شد. در اين نشست شهرام زرگر چشم‌انداز كتاب‌هاي تئاتر را در ايران روشن دانست و گفت: در گذشته تنها سه انتشارات نيل، آگاه و زمان، نمايشنامه منتشر مي‌كردند اما از دهه ۷۰ به بعد ناشراني در كنار انتشار نمايشنامه، اقدام به انتشار كتاب‌هاي نظري در حوزه تئاتر كردند. امروزه براي بيشتر ناشراني كه به صورت حرفه‌اي كار مي‌كنند، انتشار كتاب در حوزه نمايش جدي شده است. او افزود: امروز اتفاقي نيست كه در حوزه تئاتر بيفتد و ما در ايران از آن بي‌خبر باشيم. نسل جوان در ايران بسيار پويا و كوشا هستند و امكان دستيابي آنها به متون نسبت به گذشته راحت‌تر شده است. اين مترجم در ادامه يكي از مشكلات حوزه كتاب را پيش از انتشار عنوان كرد و گفت: اين موضوع موجب شده تا برخي كتاب‌ها، امكان انتشار نيابند. مثلا كتابي كه من ۲۵ سال ترجمه كردم، تازه فرصت انتشار پيدا كرده است. در ادامه محمد منعم با بيان اينكه بازار نشر ايران از ترجمه‌هاي متعدد در حوزه نمايش اشباع شده است، گفت: همين امر موجب شده تا ترجمه‌هاي نازل در كشورمان افزايش يابد. متاسفانه ناشران اقبالي كه به ترجمه از خود نشان مي‌دهند به كتاب‌هاي تأليفي نشان نمي‌دهند.
منعم گفت: من به سبب كلاس‌هاي دانشگاه و داوري جشنواره‌هاي مختلف با نمايشنامه‌هاي بسيار خوبي مواجه مي‌شوم كه متاسفانه بيشترشان شانس انتشار و اجرا پيدا نمي‌كنند. اين نمايشنامه‌نويس و مترجم درباره عدم اقبال كارگردان‌ها به نمايشنامه‌هاي ايراني براي روي صحنه بردن، گفت: دليل عمده آن محافظه‌كاري كارگردان‌هاي ايراني است كه وقتي نمايشنامه خارجي براي روي صحنه بردن انتخاب مي‌كنند، حاشيه امن‌تري احساس مي‌كنند، چون ديگر بابت كج‌فهمي كه از متن دارند لازم نيست كه به نمايشنامه‌نويس پاسخ بدهند و هر كاري كه دلشان بخواهد با متن خارجي مي‌كنند. او افزود: اگر بخواهم رابطه ميان نمايشنامه‌نويسان و كارگردان ايراني را به چيزي شبيه كنم؛ رابطه آنها مثل رابطه ايران با امريكا در۵۰ سال اخير است. در گذشته به اين شكل بود كه مثلا وقتي چرمشير نمايشنامه‌اي مي‌نوشت آتيلا پسياني يا فرهاد مهندس‌پور وقتي مي‌خواستند نمايشنامه او را روي صحنه ببرند ساعت‌ها با هم سر صحنه درباره متن و اجرا صحبت مي‌كردند و همين امر كمك مي‌كرد كه روي صحنه اتفاق خوبي رقم بخورد. در ادامه زيبا خادم حقيقت گفت: ناشران بايد با كمك گرفتن از اهل فن، تلاش كنند تا ترجمه‌هاي خوب وارد بازار كتاب شود چون با هر ترجمه ما بيشتر به فرهنگ جهان متصل مي‌شويم. او افزود: حتي در كشور‌هاي اروپايي نيز همچنان در جست‌وجوي متن‌هاي خوب از ساير ملل هستند. من تجربه تحصيل و زندگي در فرانسه را دارم؛ در فرانسه برايشان مهم است كه كدام متن‌هاي نمايشي در ايران توليد مي‌شود. اين مدرس دانشگاه درباره ويژگي متن‌هاي نمايشي كه به زبان فارسي نوشته مي‌شود، گفت: بيشتر اين متن‌ها به شدت بومي هستند و همين امر موجب مي‌شود هنگام ترجمه، متن پاورقي‌هاي متعددي داشته باشد. برخي نمايشنامه‌ها هم الزاما با گويش خاصي نوشته مي‌شوند كه در ترجمه به ساير زبان‌ها، جذابيت خود را ازدست مي‌دهند. خادم حقيقت در ادامه سخنانش با بيان اين مطلب كه بيشتر نمايشنامه‌هايي كه در ايران نوشته مي‌شود، موضوع آن سياسي و تاريخي است، گفت: كم نيستند آثاري كه جذابيتي براي اجرا ندارند، اما با اين همه اين نمايشنامه‌ها بايد منتشر شوند تا در تاريخ مكتوب شوند. خادم حقيقت در بخش پاياني سخنانش گفت: تاريخ تئاتر در ايران به ۱۵۰ سال پيش برمي‌گردد و بر اين اساس
هر چه بيشتر كتاب از ساير زبان‌ها در اين حوزه منتشر شود، كمك مي‌كند تا ما اين خلأ چند هزار ساله را پر كرده و درباره تاريخ تئاتر جهان اطلاعاتي كسب كنيم.