درباره موشک حوثی‌ها که از سپر دفاعی اسراییل و امریکا گذشت
شلیک‌به‌قلب بن‌گوریون
حوثي‌ها بزرگ‌ترين شكست دفاعي را براي اسراييل رقم زدند
حديث روشني
روز يكشنبه يك موشك بالستيك از خاك يمن شليك شد و در نزديكي ترمينال اصلي فرودگاه بين‌المللي بن‌گوريون در حومه تل‌آويو فرود آمد؛ موشكي كه ناظران مي‌گويند سامانه‌هاي دفاعي اسراييل و ايالات‌متحده قادر به رهگيري آن نبودند. در همين راستا منابع عبري با انتشار گزارش‌هاي متعددي بر ناتواني پدافند دفاعي اسراييل تاكيد كرده و نوشتند هر دو سامانه دفاعي آرو (پيكان) ۳ و تاد در رهگيري اين موشك ناكام ماندند. از اين رو، به گزارش اين رسانه‌ها، اين حمله كه توسط جنبش حوثي‌هاي يمن صورت گرفته، موجب توقف موقت پروازها در حساس‌ترين نقطه تل‌آويو شد. طبق گزارش منابع محلي، در اين حمله دست‌كم هشت نفر زخمي شده‌اند كه برخي از آنها دچار آسيب‌ديدگي يا شوك ناشي از موج انفجار شده‌اند. در پي اين حمله گسترده بنيامين نتانياهو، نخست‌وزير اسراييل، بلافاصله با كابينه امنيتي خود جلسه‌اي اضطراري برگزار كرد. او همچنين در پيامي ويديويي مدعي شد: «همان‌طور كه در گذشته اقدام كرده‌ايم، در آينده نيز اقدام خواهيم كرد.» در عين حال، يسراييل كاتز، وزير دفاع، در واكنشي تندتر مدعي شد: «هر كه به ما آسيب بزند، هفت‌برابر آسيب خواهد ديد.» بني گانتس، فرمانده پيشين ارتش و از رهبران اپوزيسيون نيز در بيانيه‌اي، ادعايي را مطرح كرد و بار ديگر انگشت اتهام را به سمت ايران چرخاند. او مدعي شد زمان اقدام (ادعايي) مستقيم عليه ايران فرا رسيده، حتي اگر دولت امريكا در حال مذاكره با تهران براي محدودسازي برنامه هسته‌اي‌اش باشد. به ادعاي او، «اين حمله از سوي يمن نيست، ايران مستقيما مسوول پرتاب موشك‌هاي بالستيك به خاك اسراييل است.» ادعايي كه وزارت خارجه كشورمان به سرعت بدان واكنش نشان داد و هرگونه ادعايي در اين باره را رد كرد. با اين حال، همزمان با اين ادعاها، بنيامين نتانياهو در واكنش به حملات گسترده يمن مدعي شد تل‌آويو قطعا به اين حملات پاسخ خواهد داد. او در پيامي در شبكه اجتماعي ايكس (توييتر سابق) ادعا كرد كه اسراييل «در زمان و مكاني كه خود انتخاب خواهد كرد پاسخ خواهد داد»؛ پاسخي (ادعايي) كه به گفته نخست‌وزيري اسراييل يك‌باره نخواهد بود بلكه شامل چندين مرحله خواهد بود. با اين همه، يحيي سريع، سخنگوي نيروهاي مسلح يمن، در بيانيه‌اي ويديويي مسووليت اين حمله را برعهده گرفت و به شركت‌هاي هواپيمايي خارجي هشدار داد كه از فرودگاه بن‌گوريون دوري كنند. در پي اين هشدار، برخي شركت‌هاي هواپيمايي اروپايي و امريكايي پروازهاي خود به تل‌آويو را براي چند روز آينده لغو كردند؛ شركت‌هايي كه به تازگي و پس از آتش‌بس موقت در غزه، پروازهاي خود را از سر گرفته بودند. در عين حال، به باور گروهي از ناظران، اين حمله تنها ساعاتي پس از آن صورت گرفت كه ارتش اسراييل اعلام كرده بود هزاران نيروي ذخيره را براي تقويت عمليات نظامي در غزه فراخوانده است. با اين حال، نتانياهو جزيياتي از طرح نظامي آينده اين بازيگر را ارايه نكرد اما بار ديگر ادعاي «پيروزي كامل» بر حماس را تكرار كرد. تل‌آويو مدعي است هدف از عمليات در غزه، از بين بردن حماس و آزادسازي گروگان‌هاست. در پي اين ادعا و در واكنش به تشديد تجاوزات اسراييل و تصميم به گسترش عمليات زميني عليه غزه، سخنگوي نيروهاي مسلح از تلاش براي اعمال محاصره هوايي همه‌جانبه عليه تل‌آويو خبر داد. سرتيپ سريع طي بيانيه‌اي اضافه كرد: اين محاصره هوايي از طريق تكرار حملات عليه فرودگاه‌هاي اسراييل و در راس آن، فرودگاه اللد يا آنچه در اسراييل بن‌گوريون ناميده مي‌شود، انجام خواهد شد.
بزرگ‌ترين شكست دفاعي اسراييل رقم خورد
همزمان با افزايش تنش‌ها در سرزمين‌هاي اشغالي، نشريه نيويورك تايمز در گزارشي نوشت: حوثي‌ها بيش از يك سال است كه در همبستگي با حماس در غزه، موشك‌هايي به سمت اسراييل شليك مي‌كنند. به نوشته اين نشريه از زمان پايان آتش‌بس در غزه در اواسط مارس، اين حملات شدت يافته است. موشكي كه روز يكشنبه فرودگاه بن‌گوريون را هدف قرار داد، چهارمين حمله حوثي‌ها به اسراييل طي ۴۸ ساعت گذشته بود؛ با اين حال، سه حمله پيشين توسط سامانه‌هاي دفاعي اسراييل رهگيري شده بودند. اسراييل از اكتبر گذشته در كنار سامانه پيكان، از سامانه دفاعي پيشرفته تاد نيز بهره مي‌برد، اما موشك روز يكشنبه از تمامي اين لايه‌هاي دفاعي عبور كرد؛ مساله‌اي كه به گفته تحليلگران، يكي از جدي‌ترين شكست‌هاي دفاعي اسراييل در ماه‌هاي اخير محسوب مي‌شود. اين درحالي است كه طي ماه‌هاي اخير، اسراييل به طور مستقيم پاسخي به حملات حوثي‌ها در يمن نداده و اين وظيفه را به ايالات‌متحده سپرده است. از پاييز ۲۰۲۳، حوثي‌ها بارها به كشتي‌هاي تجاري و نظامي در درياي سرخ و خليج عدن حمله كرده‌اند؛ حملاتي كه در حمايت از مردم فلسطين انجام شده است. با اين حال، حمله اخير به فرودگاه بن‌گوريون انتقادها از كابينه نتانياهو را افزايش داده است. مخالفان، نخست‌وزير را به ناتواني در مقابله با تهديدهايي متهم مي‌كنند كه بارها آژيرهاي خطر را در سراسر اسراييل به صدا درآورده و ميليون‌ها شهروند را نيمه شب به پناهگاه‌ها كشانده است. همزمان، جناح اپوزيسيون تندرو در كابينه اسراييل نيز خواستار گسترش عمليات در غزه شده‌اند؛ آن‌هم در شرايطي كه تل‌آويو از دو ماه پيش محاصره‌اي كامل بر غزه اعمال كرده و مانع ورود غذا، دارو، سوخت و ديگر اقلام حياتي به اين منطقه شده است. اكنون، گروهي از ناظران بر اين باورند ارتش اسراييل آماده مي‌شود تا اجازه ورود كمك‌هاي انساني را البته تحت شرايطي سخت صادر كند. ازسوي ديگر، اسراييل مدعي است حماس كمك‌هاي انسان‌دوستانه را براي اهداف نظامي مصادره مي‌كند؛ ادعايي كه حماس آن را رد كرده است. با اين همه به ادعاي ناظران با لحاظ كردن شدت حملات موشكي حوثي‌ها -كه اخيرا نيز قلب تل‌آويو را هدف قرار داده‌اند- مي‌توان به بُعد منطقه‌اي درگيري در غزه پي برد.
راهبرد تازه حوثي‌ها
در همين راستا، نشريه گاردين نيز گزارش داده است كه حملات اخير حوثي‌ها به مواضع تل‌آويو درحالي شدت گرفته كه فرودگاه بن‌گوريون از آغاز جنگ غزه تاكنون چندين‌بار هدف قرار گرفته است. در نتيجه، بسياري از شركت‌هاي هواپيمايي بين‌المللي پروازهاي خود به اسراييل را لغو كرده‌اند. پيش‌تر نيز در نوامبر گذشته، يك موشك شليك شده ازسوي حزب‌الله لبنان در پاركينگ همين فرودگاه فرود آمد. در اين ميان، يهوشوع كاليسكي، كارشناس تسليحاتي موسسه مطالعات امنيت ملي اسراييل، معتقد است كه حوثي‌ها براي افزايش برد موشك‌هايشان كلاهك‌ها را سبك‌تر مي‌كنند؛ مساله‌اي كه موجب محدود شدن شعاع انفجار اما موفقيت در اصابت به اهداف دوردست شده است. از اين رو، تاكنون هم اسراييل و هم ايالات‌متحده در بازداشتن حوثي‌ها از ادامه حملات موشكي و پهپادي ناكام مانده‌اند. با اين حال، عمليات نظامي چند هفته‌اي امريكا نيز نتوانسته جلوي اين حملات را بگيرد و تنها باعث اختلال گسترده در حمل‌ونقل دريايي در منطقه شده است. اسراييل نيز مدعي است چندين حمله هوايي به مواضع حوثي‌ها انجام داده كه جزو دوربردترين عمليات‌هاي اين كشور به شمار مي‌رود.
يمن در آستانه تنش؟
همزمان با افزايش حملات هوايي امريكا عليه اهداف حوثي‌ها، برخي تحليلگران بر اين باورند جناح‌هاي مخالف انصارالله در يمن در تلاش‌اند با فرصت‌سازي از شرايط موجود، حمايت ايالات‌متحده را براي بازپس‌گيري مناطق كليدي نظير بندر الحديده جلب كنند. به گزارش الجزيره در شرايطي كه جنگ يمن طي سه سال گذشته در بن‌بست نظامي قرار گرفته، اظهارات اخير برخي مقامات نزديك به دولت رسمي يمن از احتمال آغاز عمليات زميني عليه حوثي‌ها حكايت دارد؛ عملياتي كه در صورت تحقق، مي‌تواند نظم شكننده فعلي را با بحراني جديد روبه‌رو كند. اين گمانه‌زني‌ها يادآور وقايع سال ۲۰۱۸ است، زماني‌كه تلاش‌هايي براي تصرف الحديده بالا گرفت، اما با هشدار نهادهاي بين‌المللي مبني بر وقوع فاجعه انساني، در همان مراحل اوليه متوقف شد. با اين حال، در سايه حملات اخير حوثي‌ها به كشتي‌هاي مرتبط با اسراييل در درياي سرخ و پاسخ نظامي امريكا، بار ديگر زمزمه‌هايي از عمليات جديد شنيده مي‌شود. در همين رابطه، هانا پورتر، تحليلگر مستقل مسائل يمن، در گفت‌وگو با الجزيره، تصريح مي‌كند كه اظهارات مقامات دولت يمن بيشتر جنبه تبليغاتي دارد و هدف اصلي آن جلب حمايت امريكا و عربستان براي تصرف الحديده است، نه آغاز عملياتي واقعي. از اين رو، وبگاه الجزيره در گزارشي تاكيد مي‌كند كه نقشه سياسي يمن طي سال‌هاي اخير بارها دچار تغيير شده است. استعفاي منصور هادي در سال ۲۰۲۲ و واگذاري قدرت به شوراي رهبري متشكل از چهره‌هاي متضاد، عملا دولت رسمي را وارد دوراني از ضعف و چنددستگي كرده است. درحالي كه دولت مركزي مدعي حاكميت سراسري است، برخي اعضاي همين شورا -ازجمله عيدروس الزبيدي، رهبر شوراي انتقالي جنوب و طارق صالح، فرمانده نظامي و برادرزاده رييس‌جمهور پيشين- پيش‌تر با حوثي‌ها يا حتي با دولت درگير بوده‌اند. همين اختلافات ساختاري، دولت مركزي را در تصميم‌گيري‌هاي كلان، ازجمله ورود به جنگ تمام‌عيار، با چالش مواجه كرده است. استعفاي اخير نخست‌وزير احمد عوض بن مبارك نيز نشانه‌اي از اين آشفتگي داخلي است. اكنون و در پي شدت گرفتن حملات امريكا به مواضع حوثي‌ها، جناح‌هاي ضدحوثي در تلاش‌اند خود را متحداني قابل اتكا براي واشنگتن جلوه دهند. نيك برومفيلد، كارشناس مسائل يمن، مي‌گويد: «دولت يمن و شوراي انتقالي جنوب، هر دو در تلاش‌اند خود را گزينه‌اي مناسب براي همكاري ميداني با امريكا نشان دهند.» در همين راستا گزارش‌هايي از طرح‌هايي ادعايي براي عمليات زميني ضد حوثي منتشر شده است؛ با اين حال، تحليلگران نظامي هشدار مي‌دهند چنين عملياتي مي‌تواند به نبردي فرسايشي و پرهزينه بدل شود. نيروهاي انصارالله كه كنترل بخش عمده‌اي از قبايل شمالي را در‌اختيار دارند، احتمالا با تمام توان از الحديده دفاع خواهند كرد. در همين راستا، ريمان الحمداني، پژوهشگر مسائل يمن، تصريح مي‌كند كه برخلاف لفاظي‌هاي سياسي، هيچ نشانه‌اي از بسيج واقعي نيروها ديده نمي‌شود: «شوراي رياست‌جمهوري درباره آزادسازي صنعا حرف مي‌زند، اما در عمل، تحرك جدي ديده نمي‌شود؛ به‌ويژه كه عربستان و امارات نيز ديگر تمايلي به ورود مستقيم به جنگ ندارند. از اين منظر، به باور ناظران، آنچه امروز بر يمن حاكم است نوعي «تعادل ناپايدار» است. باوجود خواست دولت رسمي براي بازپس‌گيري مناطق اشغالي، نه اراده سياسي لازم وجود دارد و نه حمايت خارجي قطعي. در مقابل، حوثي‌ها با حفظ كنترل صنعا و بنادر كليدي، جايگاه خود را به عنوان بازيگري ماندگار در معادله يمن تثبيت كرده‌اند. از سوي ديگر، بندر الحديده براي آنها حياتي است و از دست دادن آن مي‌تواند ضربه‌اي سنگين به منابع تامين‌شان وارد كند. با اين حال، هيچ نشانه‌اي وجود ندارد كه نيروهاي ضد حوثي بتوانند چنين نبردي را به سود خود به پايان برسانند.