شرايط سخت اما اميدواركننده
پذيرش آتش‌بس از سوي انصارالله اين اميدها را به وجود آورد كه آتش‌بس پنج روزه كه بناست از روز سه‌شنبه آغاز شود در صورت اجرا مي‌تواند بيش از پنج روز هم تمديد شود. از همين رو اين موضوع را با آقاي محمد شريعتي دهاقان، كارشناس مسائل خاورميانه مورد بررسي قرار داديم.
خبرها حاكي از آن است كه حوثي‌ها نيز آتش‌بس پنج روزه را پذيرفته‌اند؛ نظر شما در اين خصوص چيست و آيا اين آتش‌بس را قابل تمديد مي‌دانيد؟
اوضاع يمن پيچيده شده است و اكنون شرايط خاصي حكمفرماست. بعضي‌ها پيش‌بيني مي‌كردند با تصويب قطعنامه شوراي امنيت در مورد يمن بلافاصله اين قطعنامه محور قرار گيرد و حوثي‌ها آن را بپذيرند. اما با توجه به بندهايي در اين قطعنامه آمده بود حوثي‌ها از پذيرفتن آن سرباز زدند و امر به گونه‌اي شد كه طرحي سياسي به عنوان راه‌حلي ميانه مطرح شود. اما اكنون با توجه به حملات هوايي در نجران و شهرهاي نزديك به عربستان سعودي شرايط را در اين مناطق سخت كرده و تمامي امور در اين شهر‌ها به بن بست رسيده است. اكنون راه مصالحه باز نشده اما شرايط آتش‌بس موقت به وجود آمده زيرا امريكا به دنبال آن بود كه با رايزني‌هايي كه با طرف‌هاي تاثيرگذار منطقه داشت اين آتش‌بس را به وجود بياورد. اما اين آتش‌بس شكننده است. با اين وجود سخنگوي ارتش يمن كه از سوي انصارالله تعيين شده اعلام كرد آتش‌بسي را كه بناست از روز سه‌شنبه آغاز شود را پذيرفته است و انصارالله نيز به صورت ضمني به شرط بهبود شرايط كمك رساني در يمن آتش‌بس را مي‌پذيرد. در طرف مقابل نيز عربستان عنوان داشته است كه اين آتش‌بس را به شرط عدم تحركات نظامي از سوي حوثي‌ها به اجرا درمي‌آورد. اين شرط مشكلي است زيرا هيچ‌گونه ناظر و ارزيابي‌كننده بيطرف در اين خصوص وجود ندارد چون عربستان بر اساس تشخيص خود تعيين مي‌كند كه انصارالله نقض آتش‌بس نكرده و در طرف مقابل نيز انصارالله بنابر تشخيص خود تعيين مي‌كند كه شرايط آتش‌بس را تعيين كند. از همين رو آتش‌بس شكننده است ولي اكنون شرايط بحراني يمن همه طرفين را به خصوص عربستان سعودي را مجبور كرده است تا در برابر اين تراژدي كه خود باعث به وجود آمدن آن شده است تن به آتش‌بس دهد. اين آتش‌بس يك آتش‌بس ضروري است و تحت فشار فزاينده از طرف‌هاي مختلف بوده است تا عربستان به اين آتش‌بس تن دهد. اميدوارم كه مسائل انساني به وجود آمده در يمن باعث شود كه اين آتش‌بس به پنج روز ختم نشود و با وجود مشكلاتي كه وجود دارد امكان تمديد آتش‌بس وجود دارد.
با آغاز آتش‌بس شرايط كمك رساني به يمن را چگونه مي‌بينيد؟
به نظر مي‌رسد عربستان در مورد سيطره خود بر هوا و دريا به‌شدت جدي است و منع سفر هواپيماي ايراني در صنعا يكي از اين علامت‌هاست. به نظر مي‌رسد اكنون كشتي كه در حال بارگيري براي ارسال كمك‌هاي بشردوستانه از سوي ايران به يمن است خودش مي‌تواند تبديل به يك موضوع تنش‌زا شود، از طرفي نيز ممكن است تبديل به يك موضوعي قابل حل و فصل شود زيرا مشكل اينجاست كه اين كشتي بين 12 تا 15 روز به بندر هديده مي‌رسد اين به معني آن است كه اين كشتي بعد از آتش‌بس پنج روزه به يمن مي‌رسد و ممكن است مشكلاتي را به همراه داشته باشد. ما اميدواريم كه آتش‌بس تا پيدا شدن يك راه‌حل سياسي تمديد شود زيرا مشكلات انساني جداي موضوع جنگ است و از اهميت بسيار بالايي برخوردار است.
در حال حاضر راه‌حل‌هاي سياسي براي خروج از اين بحران چيست؟
راه‌حل‌هاي سياسي شكل درستي نگرفته است. شوراي امنيت خواستار قبول قطعنامه از سوي انصارالله هستند كه به نظر نمي‌رسد مورد قبول قرار گيرد. در طرح ايران به سازمان ملل نيز راه‌حل سياسي مدون و دقيقي وجود ندارد از همين رو چشم‌انداز روشني را نمي‌توان ترسيم كرد. اما اگر عمان وارد شود و راه‌حلي را پيشنهاد دهد و ميان طرفين وساطت كند مي‌توانند چشم‌انداز روشني را ميان طرفين ايجاد كرد. اين موضوع مي‌تواند راه‌حل‌ها را پيدا كند. بايد طرفين براي توافق بر يك راه‌حل سياسي تصميم بگيرند. آيا مي‌خواهند منصور هادي دوباره كار را ادامه دهد يا اينكه راه‌حل ديگري در نظر گرفته شود. اما به اين نكته نيز بايد توجه كرد كه هرچه جنگ طول بكشد رسيدن به راه‌حل سخت‌تر مي‌شود و ما اميدواريم كه طرفين به يك راه‌حل سياسي برسند.
ما روز گذشته شاهد بمباران خانه علي عبدالله صالح در صنعا بوديم، او گفت كه من تاكنون با كسي همپيمان نشدم ولي گفت كه از حالا با تمام گروه‌هاي ملي همپيمان مي‌شوم تا تجاوز عربستان را محكوم كنيم. حال بايد ديد كه اين بمباران منزل صالح به راه‌حل كمك مي‌كند يا خير.
به نظر مي‌رسد عربستان برخي مناطق را مي‌خواهد با خاك يكسان كند و به هيچ يك از اماكن تاريخي نيز رحم نمي‌كند دليل اين كار چيست؟
عربستان به خصوص مي‌خواهد صعده را با خاك يكسان كند زيرا در قطعنامه شوراي امنيت بنا بود حوثي‌ها اسلحه را زمين بگذارند و به صعده بازگردند اما آنها اكنون هر نوع امكاناتي كه در اين منطقه وجود داشته است را از بين بردند تا حوثي‌ها حتي نتوانند به صعده بازگردند. از همين رو اين موضوع شرايط را سخت كرده و شواهد حاكي از آن است كه فاصله‌ها در حال بيشتر شدن است.
نظر شما در خصوص خبري كه منتشر شد مبني بر اينكه شيخ نمر، روحاني شيعه 24 ارديبهشت اعدام مي‌شود چيست؟
به نظر من اين نوع نقل قول‌هايي كه از سوي مقامات عربستاني منتشر مي‌شود را نمي‌توان معتبر دانست. چندي پيش يك نقل قول از وليعهد سابق عربستان مطرح شد كه با متن سخنراني كه به زبان عربي از آن شنيدم تفاوت داشت و همچنين نقل قولي كه به تازگي از وزير امور خارجه جديد عربستان بود نمي‌توان خيلي مطمئن بود كه رسمي باشند. بايد منتظر ماند تا اظهارنظر رسمي و دقيق صورت گيرد تا در خصوص آن اظهارنظر كرد.