پيچ تند وحدت اصولگرايان
نشست سه جانبه آيات موحدي كرماني، يزدي و مصباح بدون اعلام نتيجه به پايان رسيد
محمد‌حسين مهرزاد/ سه چهره اصلي اصولگرايان كه به نوعي ريش سفيدان اين جريان محسوب مي‌شوند بالاخره روز سه شنبه در قم با يكديگر ديدار و گفت‌وگو كردند. اگر چه از محتواي جلسه آيات موحدي كرماني، مصباح و يزدي و گفته‌‌ها و شنيده‌هاي مطرح شده در آن كوچك‌ترين خبري در اختيار افكار عمومي قرار نگرفته اما به نظر مي‌رسد تلاش‌هاي چند‌ماهه برخي نزديكان اين سه نفر بالاخره به ثمر نشست و آنها راضي شدند در جلسه‌اي سخنان‌شان را رو‌در‌رو مطرح كنند. اين نشست كه قرار بود بهمن ماه سال گذشته برگزار شود بدون هيچ توضيحي لغو شد اما به گفته روح‌الله حسينيان، يكي از افراد «مسوول و موثر با هدايت غلط فكري» اسباب به هم خوردن ملاقات را فراهم كرده بود. همان زمان گمانه‌زني‌ها بر اين اساس استوار شد كه لاريجاني حضورش را در ائتلاف جامعتين مشروط به عدم حضور جريان پايداري كرده است. گفته مي‌شد همين شرط لاريجاني باعث به هم خوردن قرار ملاقات سه چهره اصولگرا بود. اما در سال جديد تلاش‌ها براي همنشيني سه آيت‌الله ادامه يافت تا اينكه دبيركل جامعه روحانيت مبارز، دبيركل جامعه مدرسين حوزه علميه قم و البته پدر معنوي جبهه پايداري روز سه‌شنبه در قم گردهم آمدند. البته اين نشست بدون هيچ اظهارنظر رسمي پايان يافت و هيچ يك از حاضران در جلسه كوچك‌ترين جزيياتي از محتواي بحث‌ها نگفته‌اند. در حالي كه به نظر مي‌رسيد در صورت دستيابي به توافقات اگرچه حداقلي، اعضا نسبت به ادامه آن و دستيابي به توافق نهايي اظهار اميدواري مي‌كردند. آيت‌الله موحدي كرماني كه چند هفته پيش از دبيركلي جامعه روحانيت درحاشيه يكي از نشست‌هاي همگرايي اصولگرايان صراحتا خود را مريد آيت‌الله مصباح خوانده بود در اين جلسه شركت كرد تا شايد رايزني با دو ريش سفيد ديگر اصولگرا راه را براي ائتلافي همه‌جانبه باز كند. ائتلافي كه نه‌تنها اصولگرايان بلكه اصلاح‌طلبان نيز از آن استقبال خواهند كرد. در ميان اصلاح‌طلبان اين نظريه كه رقابت با رقيب قدرتمند واحد شانس پيروزي را افزايش مي‌دهد طرفداران زيادي دارد. آنها معتقدند در يك رقابت دو‌قطبي در صورتي كه موانع غيرقانوني پيش پايشان قرار نگيرد و فضاي رقابتي ايجاد شود مي‌توانند بر رقيب پيروز شوند. با اين حال اصولگرايان تلاش مي‌كنند اختلاف سليقه و اختلاف استراتژي‌هاي موجود در جريان خود را از القائات جريان اصلاح‌طلب بيان كنند. آنها در حالي كه امروز بيش از تمامي فعالين سياسي بايد نسبت به آينده جريان متبوع خود نگران باشند اما باز هم در گفته‌هايشان مشكلات را به گردن اصلاح‌طلبان مي‌اندازند. نمونه اين القائات در سخنان روز گذشته لطف‌الله فروزنده ديد. سخنگوي جمعيت ايثارگران انقلاب اسلامي، در گفت‌وگو با فارس، با اشاره به برگزاري نشست سه‌جانبه آيات مصباح‌يزدي، موحدي‌كرماني و يزدي حداقل كردن اختلافات را از نتايج اين نشست دانست اما بلافاصله اظهار كرد: جريان تندروي اصلاح‌طلب از وحدت اصولگرايان ناراحت مي‌شود زيرا آنها حيات خودشان را در اختلاف‌انگيزي مي‌بينند و همين نشست مي‌تواند تا حدود زيادي نقشه اصلاح‌طلبان تندرو را كه قصد تفرقه‌انگيزي دارند را خنثي كند. اتهام تفرقه‌انگيزي در حالي از سوي فروزنده به اصلاح‌طلبان نسبت داده مي‌شود كه خود او اظهار اميدواري مي‌كند اختلافات درون اصولگرايان با اين نشست‌ها رفع شود.
روايتي كه نبايد فراموش كرد
البته ريشه اختلاف ميان اصولگرايان به تفاوت مشي و استراتژي علي لاريجاني و باهنر بر نمي‌گردد. بلكه سال‌ها و شايد دهه‌هاست كه برخي چهره‌هاي شاخص اصولگرا با يكديگر اختلافاتي دارند كه از چندين سال قبل تاكنون ادامه داشته است. شايد يكي از دلايل لغو جلسات سه‌جانبه ريش سفيدان اصولگرا نيز به اختلاف نظري كه آيات يزدي و مصباح از گذشته با يكديگر داشته‌اند بر‌گردد. جايي كه كوچك‌ترين رد پايي از «اختلاف‌انگيزي» ديگر بازيگران و رقباي اصولگرايان ديده نمي‌شد. براي پي بردن به عمق اين اختلاف بازگشت به وقايعي كه در جريان انتخابات رياست‌جمهوري گذشته رخ داد خالي از فايده نيست. آيت‌الله يزدي در تيرماه سال 92 روايتي قابل تامل از جلسه سه‌جانبه با مرحوم مهدوي كني و آيت‌الله مصباح‌يزدي داشت: «در آن جلسه كه بيش از يك ساعت به طول انجاميد، بنده خطاب به جناب آقاي مصباح عرض كردم جناب آقاي مصباح اگر جامعه مدرسين و روحانيت مبارز در مسائل انتخاباتي آينده كه در پيش داريم به يك نقطه واحدي رسيدند شما كه در جامعه اثر‌گذار هستيد آمادگي آن را داريد كه همراهي و كمك كنيد تا اختلاف كمتر شود تا با همراهي شما اين دو نهاد كه اثر‌گذار هستند يكي شوند و اختلافات بين آنها كمتر شود؟ ايشان فرمودند كه در آن زمان هر تكليفي شرعي كه داشته باشم عمل خواهم كرد. آيت‌الله مهدوي فرمودند كه همه ما موظفيم تكليف شرعي را عمل كنيم. بنده مجددا عبارات خود را تغيير دادم و عرض كردم جناب آقاي مصباح اين مشخص است كه همه ما تكليف شرعي را عمل خواهيم كرد. هيچ كس قصد ندارد تكليف غير‌شرعي عمل كند، بحث اين است كه از نظر سياسي فرمايشات شما در جامعه تاثير دارد و مردم به اين مسائل توجه دارند. هرچه شكاف كمتر باشد و اگر به يك نقطه رسيديم شما حاضر هستيد همراهي و كمك كنيد تا هرسه به يك نقطه مشترك برسيم؟ ايشان فرمودند صحبت‌هاي شما درست و عاقلانه است به هر حال شرايط زمان بايد بررسي شود، بايد در زمان خودش بررسي كنم. دفعه سوم كه بنده اصرار كردم و جواب درستي نگرفتم يكي از آقايان گفتند كه اين موضوع را ادامه ندهيد به نتيجه‌اي نخواهيم رسيد. سه روز بعد در تهران آيت‌الله مصباح‌يزدي در يكي از حسينيه‌هاي تهران جلسه گرفتند و آقاي لنكراني را به عنوان منتخب خود معرفي كرد، در حالي كه هنوز شوراي نگهبان نظر نداده بود كه چه كسي صلاحيت دارد يا صلاحيت ندارد. اين كار درستي به نظر نمي‌رسيد. بنده واقعا متاسفم كه يك سرمايه گرانقدر حوزه بخواهد به اين شكل آسيب ببيند. متاسفانه اين آسيب به آيت‌الله مصباح رسيد. در جريان انتخابات هم همين آسيب به جامعه مدرسين رسيد. آسيب سختي به جامعه مدرسين وارد كردند. وي در ادامه گفت: بنده به عنوان يكي از اعضاي جامعه مدرسين وظيفه خود مي‌دانستم كه اين تشكل گرفتار تجزيه نشود. ما سعي كرديم در جامعه مدرسين اين تجزيه پيش نيايد. خوب است طلاب محترم حوزه اطلاع داشته باشند و بدانند كه كار تا مرز عملي شدن اين تجزيه پيش رفت. آيت‌الله يزدي با اشاره به اينكه بارها با تعدادي از اعضاي جامعه مدرسين كه در جلسات شركت نمي‌كنند، تماس گرفته و حتي حضوري به منزل‌شان رفته و از آنها درخواست كرده است كه در جلسات شركت كنند، يادآور شد: بنده تا آنجا كه توانسته‌ام سعي كردم از تجزيه جامعه مدرسين جلوگيري كنم و به ياري خداوند هم تاكنون تجزيه پيش نيامده است. اميدوارم كه اين جريان اخيري هم كه يك اشتباه بود، جبران شود. حوزه در جريان باشد. اينها چيزي نيست كه بنده بخواهم پشت پرده عرض كنم. وي اضافه كرد:« زماني كه احساس كردم در حوزه يك حزب و گروهي كه خود را منتسب به آيت‌الله مصباح مي‌دانند به وجود مي‌آيد، به بعضي از روحانيون محترمي كه با ايشان ارتباط خاص دارند، در جلسات خصوصي كه با آنها داشتم، گفتيم كه از تفرقه و تجزيه جلوگيري كنيم، ولي متاسفانه مشكل حل نشد.»
تكرار تاريخ
عدم شركت برخي چهره‌هاي موثر در جلسات جامعه مدرسين پيش از انتخابات رياست‌جمهوري، در سال 93 هم تكرار شد. آبان ماه سال گذشته بود كه جلسه شوراي مركزي جامعه مدرسين حوزه علميه قم بار ديگر به حد نصاب نرسيد و اعضا نتوانستند دور هم جمع شوند و براي آينده سياسي اين جريان تصميم‌گيري كنند. آن‌طور كه حجت‌الاسلام سيد محمد غروي، عضو جامعه مدرسين در گفت‌وگو با فارس، اظهار كرد: جلسه جامعه مدرسين حوزه علميه قم، جمعه گذشته با حضور برخي اعضاي شوراي مركزي و رييس جامعه، آيت‌الله يزدي تشكيل شد. حالا دو سال پس از انتخابات رياست‌جمهوري و با درگذشت آيت‌الله مهدوي‌كني، اصولگرايان بار ديگر با ترتيب دادن جلسات سه‌جانبه مي‌خواهند اين‌بار راه ائتلاف را هموار كنند. مسير رسيدن به اين هدف اگرچه سخت است اما شدني است. شروط تحققش را اصولگرايان خود بهتر از همه مي‌دانند اما آثاري كه بر اين وحدت مترتب مي‌شود مي‌تواند فصل جديدي از رقابت‌هاي سياسي را پيش چشم مردم بگشايد.
اگر وحدت محقق شود
با توجه به وحدت و انسجام فعلي اصلاح‌طلبان
در صورتي كه اصولگرايان نيز به اجماع برسند مي‌توان در11ماه آينده شاهد رقابتي جدي ميان دو تفكر اصلي درون نظام بود. اين حتما همان اتفاقي است كه در يك انتخابات رقابتي مطلوب گروه‌هاي سياسي است. در آن صورت مردم نيز به راحتي و بدون ابهام و شبهه نظر خود را به نمايش مي‌گذارند؛ رقابتي كه آخرين بار در خرداد 76 شكل گرفت و تمام راست در برابر تمام چپ ايستاد.