گروه ديپلماسي
روابط ايران و عراق در طول تاريخ شايد هيچ‌گاه تا به اين حد به يكديگر نزديك نبوده است. اين در شرايطي است كه اكنون ايران در سخت‌ترين دوره تحريم‌ها از سوي امريكا و اقدامات خصمانه عربستان سعودي عليه خود قرار دارد. هر دو كشور تمام تلاش خود را به كار بسته‌اند تا تهران و بغداد هرچه بيشتر از يكديگر فاصله بگيرند. اختلال مشكوك صادرات برق ايران به عراق، آتش‌سوزي كنسولگري ايران در بصره، اتهام مداخله ايران در امور داخلي عراق و به خصوص در دوره انتخابات عراق و وعده‌هاي عربستان سعودي براي تضعيف جايگاه ايران در عراق هيچ يك از آنها راه به جايي نبرد و هر دو كشور از اين پيچ‌هاي سخت عبور كردند تا اكنون در فاصله كمتر از يك ماه عالي‌ترين مقام‌هاي دو كشور ميزبان يكديگر باشند تا نشان دهند، نه تحريم و نه فشارهاي خارجي نتوانسته آسيبي به روابط دو كشور وارد كند. حسن روحاني رييس‌جمهوري ايران در حالي روز گذشته ميزبان عادل عبدالمهدي نخست‌وزير عراق بود كه در روزهاي پاياني سال 97 روحاني ميهمان عراقي‌ها بود و با عالي‌ترين مقام‌هاي اين كشور ديدار و به توافق‌هاي مهمي دست پيدا كرد. حالا عبدالمهدي، تهران را به عنوان نخستين مقصد خود براي سفر دوره‌اي به كشورهاي همسايه از زمان روي كار آمدن به عنوان نخست‌وزيري اين كشور انتخاب كرده است. دستور كار اصلي سفر عبدالمهدي پيگيري توافق‌هاي سفر روحاني به بغداد و اجرايي‌سازي آنها بود. از جمله مهم‌ترين دستاورد ديدارهاي طرفين تسهيل صدور رواديد براي زايران ايراني به عراق بود كه از اين پس ويزا براي آنها رايگان خواهد بود و بخش ديگري از اين توافق‌ها لايروبي اروند بود كه در راستاي اجرايي‌سازي توافقنامه سال 1975 الجزاير ميان ايران و عراق بود. مجموعه رفت و آمدها ميان طرفين نشان مي‌دهد كه هم ايران و هم عراق مي‌دانند هيچ جايگزيني براي آنها وجود ندارد. آن‌گونه كه عادل عبدالمهدي در نشست خبري مشترك با حسن روحاني بيان كرد، روابط ايران و عراق به بلنداي تاريخ است و هيچ دو كشوري در دنيا نيست كه قرابت فرهنگي و تاريخي ايران و عراق را داشته باشند.
استقبال در سعدآباد
صبح روز شنبه حسن روحاني در مجموعه فرهنگي- تاريخي كاخ سعدآباد از عادل عبدالمهدي نخست‌وزير عراق استقبال كرد و ديدار دوجانبه ميان اين دو مقام عاليرتبه برگزار شد. پس از ديدار دوجانبه ميان روحاني و عبدالمهدي، دو طرف در نشست خبري مشترك حاضر شدند و به مباحث عمده مطرح شده در گفت‌وگوهاي دوجانبه اشاره كردند. حسن روحاني گفت: يكي از مباحث مهم امروز ما، تاكيد بر تسريع در اجرايي شدن همه توافقاتي بود كه بين دو كشور در سفر من به بغداد، حاصل شده بود. رييس‌جمهور رايگان شدن ويزاي دو كشور را اولين توافق دو كشور كه اجرايي و عملياتي شده است، نام برد و گفت: با رايگان شدن ويزاي دو كشور اميدواريم روابط دو ملت و دو كشور روز به روز بهتر و دو ملت به يكديگر نزديك‌تر شوند.
دكتر روحاني همچنين توافق براي لايروبي اروندرود را ديگر توافق مهم دو كشور در سفر اخير خود به عراق عنوان كرد و گفت: اين موضوع هم در گفت‌وگوها مورد تاكيد دو طرف بود و اميدوارم تا پايان ماه مبارك رمضان، مسائل فني اين توافق حل شده و بعد از پايان رمضان شاهد آغاز عمليات لايروبي اروندرود باشيم.
رييس‌جمهور اتصال راه‌آهن دو كشور را از ديگر توافقات مهم ايران و عراق برشمرد و اظهارداشت: اميدواريم اتصال راه‌آهن ايران و عراق در آينده در مسيرهاي مختلف رخ دهد، اما فعلا اتصال راه‌آهن شلمچه به بصره مورد تاكيد دو طرف است كه اميدواريم عمليات فني و توافق‌هاي فني آن انجام شود و بعد از ماه مبارك رمضان شاهد اجرايي شدن آن باشيم.روحاني همچنين به موضوع صادرات برق و اتصال شبكه برق و گاز ايران به عراق و همچنين اتصال شبكه نفت در آينده اشاره كرد و گفت: ما براي برقراري اين اتصالات آماده‌ايم و معتقديم كه اين موضوع نه تنها براي دو كشور بلكه براي ساير كشورهاي منطقه در آينده نيز مي‌تواند تسري پيدا كند.رييس‌جمهور افزود: در روابط پولي، مالي و بانكي دو كشور در ماه‌هاي گذشته قدم‌هاي خوبي برداشته شده است و اميدواريم در سفر رييس بانك مركزي ايران به بغداد شاهد تكميل اين روابط و توسعه روابط بانكي و مالي دو كشور باشيم.روحاني روابط تجاري ايران و عراق را بسيار خوب توصيف كرد و گفت: برنامه ما براي آينده دستيابي به حجم تجارت 20 ميليارد دلاري بين دو كشور است كه اميدواريم در ماه‌هاي آينده به اين نقطه برسيم.
رييس‌جمهور همچنين به توافق دو كشور براي تاسيس شهرك‌هاي صنعتي مشترك در مرزهاي دو كشور اشاره كرد و گفت: امروز توافق شد كه يك شهرك در منطقه جنوب و يك شهرك در منطقه غرب و اقليم در دستور كار قرار گيرد.دكتر روحاني همچنين به موضوع استاندارد براي كالاهاي دو طرف از جمله دارو و تجهيزات پزشكي اشاره كرد و گفت: اين موضوع مورد تأكيد ما بود و اميدواريم شركت‌هاي دو طرف كه مسوول استاندارد هستند در اين زمينه به توافق‌هاي لازم دست يابند.
رييس‌جمهور همچنين با اشاره به روند رو به رشد روابط علمي و تحقيقاتي ايران و عراق گفت: از ديرباز ارتباط صميمانه و نزديكي بين حوزه‌هاي نجف و قم برقرار بوده است، تلاش ما اين است كه نه تنها ارتباط بين حوزه‌هاي علميه بلكه روابط مراكز علمي و تحقيقاتي نيز افزايش يابد و ما براي توسعه روابط دو كشور در اين زمينه آمادگي داريم.
دكتر روحاني در ادامه سخنان خود با تاكيد بر اهميت موضوع امنيت براي دو كشور گفت: در مذاكرات در مورد تقويت امنيت مرزهاي دو كشور، بر مبارزه با تروريسم، مواد مخدر و قاچاق تأكيد شد و وزيران كشور ايران و عراق امروز در اين زمينه گفت‌وگو خواهند كرد تا با همكاري يكديگر جلوي مداخلات احتمالي از منطقه شمال و غرب گرفته شود. رييس‌جمهور با بيان اينكه ايران و عراق در مسائل منطقه‌اي نظرات مشترك دارند، گفت: امروز در خصوص موضوعات و مسائل مهم منطقه گفت‌وگو كرديم. ايران و عراق در مورد اينكه قدس پايتخت دايمي فلسطين است و جولان‌بخش جدايي‌ناپذير سوريه خواهد بود و همچنين ضرورت پايان يافتن سريع جنگ يمن و اينكه جنگ يمن فقط راه‌حل سياسي دارد، دو طرف توافق نظر دارند.
تلاش براي توسعه روابط
عادل عبدالمهدي نخست‌وزير عراق نيز با ابراز خوشحالي از سفر به ايران و قدرداني از دولت و ملت ايران به خاطر استقبال از هيات عراقي گفت: ايران كشور مسلمان، همسايه و دوست ماست كه فرهنگ و تمدني به قدمت تاريخ دارد و فكر نمي‌كنم بتوانيم دو كشوري مانند ايران و عراق با اين قدمت تاريخي در جهان پيدا كنيم.
نخست‌وزير عراق با اشاره به سخنان رييس‌جمهور ايران گفت: جناب آقاي روحاني به همه توافقات و مسائلي كه در گفت‌وگوهاي مشترك به آن پرداختيم اشاره كردند و من هم اعلام مي‌كنم كه با همه مواردي كه ايشان اعلام كردند، هم‌نظر هستم و حرف من هم همين است.
عبدالمهدي افزود: معتقدم همه توافق‌هايي كه بين دو كشور صورت گرفته و همكاري‌هاي نزديك ايران و عراق به سود دو كشور، منطقه و جهان خواهد بود. نخست‌وزير عراق تاكيد كرد: ما در گذشته گفته‌ايم و امروز هم تاكيد مي‌كنم در خوشي و ناخوشي در كنار دولت و ملت ايران هستيم.
عبدالمهدي با اشاره به حادثه سيل در برخي شهرهاي ايران، ضمن ابراز همدردي با آسيب‌ديدگان اين سيل گفت: ما نيز در عراق با مشكل سيل مواجه بوديم، دو كشور در خشكسالي‌هاي قبلي نيز درگير بودند و امروز هم از سيل آسيب ديده‌اند. بايد طوري برنامه‌ريزي كنيم كه در مقابل مشكلات و سختي‌ها آسيب نبينيم.
نخست‌وزير عراق با بيان اينكه جمهوري اسلامي ايران براي مقابله با تروريسم به ما بسيار كمك كرده است، گفت: امروز شاهد صلح و ثبات بيشتر در عراق هستيم. موفقيت‌هاي زيادي كسب كرديم، از پايتخت‌هاي مختلف شخصيت‌هاي گوناگون به عراق سفر مي‌كنند و شاهد بروز يك تحول كيفي در عراق هستيم كه به نفع كشورهاي منطقه است. جايگاه و امنيت امروز را مديون حمايت‌هاي ايران هستيم.
عبدالمهدي با بيان اينكه ما به دنبال توسعه روابط دو كشور هستيم، گفت: تلاش مي‌كنيم روابط ما بيش از پيش گسترش يابد. روابط تهران- بغداد مي‌تواند الگويي براي روابط ما با ديگر كشورهاي منطقه باشد.
نخست‌وزير عراق خاطرنشان كرد: به دنبال اين هستيم كه در منطقه ما و از جمله يمن صلح، ثبات، امنيت و آرامش حاكم باشد. معتقديم تنها راه‌حل مشكل يمن راه‌حل سياسي است. عبدالمهدي گفت: ما عزم خود را جزم كرده‌ايم در مقابل هرگونه تهديدي كه ممكن است از خاك عراق عليه ايران اعمال شود، بايستيم.نخست‌وزير عراق تصريح كرد: قانون اساسي عراق ممنوع كرده كه از خاك عراق عليه كشوري تهديد ايجاد شود. همه ما براي برقراري صلح و ثبات و امنيت در دو كشور و منطقه تلاش مي‌كنيم و اگر اختلافي هم وجود داشته باشد، سعي مي‌كنيم از راه‌هاي مسالمت‌آميز آن را رفع كنيم. عبدالمهدي در پايان تأكيد كرد: همه تلاش خود را به‌كار خواهيم بست كه توافق‌هايي كه بين دو كشور حاصل شده، اجرايي و عملياتي شود.
برگزاري نشست مشترك هيات‌هاي دو كشور
پس از نشست‌هاي دوجانبه و كنفرانس خبري بعدازظهر ديروز نيز نشست مشترك هيات‌هاي عاليرتبه ايران و عراق نيز برگزار شد. در اين نشست حسن روحاني رييس‌جمهور كشورمان مذاكرات مقامات دو كشور را نشان‌دهنده علاقه و اهتمام مسوولان در راستاي توسعه و تعميق مناسبات و همكاري‌هاي فيمابين دانست و اظهار اميدواري كرد با تلاش مسوولان توافقات تهران-بغداد در بخش‌هاي مختلف سريع‌تر اجرايي و عملياتي شود. روحاني با اشاره به اينكه امروز خوشبختانه در مرزهاي دو كشور شاهد امنيت بسيار خوبي هستيم، تاكيد كرد: توسعه روابط ايران و عراق همواره در راستاي منافع دو ملت و دو كشور و در جهت استقرار صلح، ثبات و امنيت در منطقه و ايجاد روابطي دوستانه و برادرانه ميان ساير كشورهاي منطقه بوده و خواهد بود.رييس‌جمهور با بيان اينكه وزرا و مسوولان ايران و عراق در جريان اين سفر مي‌توانند در زمينه اجراي توافقات و تسريع در اين روند در حوزه‌هاي مربوط به خود با يكديگر گفت‌وگو كرده و براي انجام اقدامات عملي برنامه‌ريزي كنند، افزود: بايد تلاش كنيم كه سطح مبادلات تجاري ايران و عراق به افق 20 ميليارد دلاري مد نظر دو كشور در سال‌هاي آينده برسد.
دكتر روحاني با اشاره به اينكه امنيت و يكپارچگي عراق براي ايران حايز اهميت بوده و در سال‌هاي گذشته در اين مسير تلاش كرده و آن را به اثبات رسانده‌ايم، گفت: اراده ايران و عراق، برقراري و استمرار ثبات و امنيت در سراسر منطقه است. رييس‌جمهور با بيان اينكه بايد با تلاش‌هاي مشترك در راستاي حل و فصل مسائل و معضلات منطقه‌اي گام برداريم، اظهار داشت: بازگشت امنيت كامل به سوريه و توسعه اين كشور براي ايران و عراق به عنوان دو كشور تأثيرگذار در منطقه حايز اهميت است.
روحاني با بيان اينكه همواره قدس را به عنوان پايتخت اصلي و دايمي فلسطين قلمداد مي‌كنيم، خاطرنشان كرد: هر اقدامي برخلاف اين را مغاير با تاريخ و مقررات سازمان ملل دانسته و آن را محكوم مي‌كنيم. رييس‌جمهور افزود: بي‌ترديد جولان بخشي از خاك سوريه است كه توسط اشتغالگران غصب شده و هيچ نظري نمي‌تواند در اين واقعيت تاريخي خلل ايجاد كند.
روحاني با تاكيد بر ضرورت پايان كشتار و جنگ در يمن گفت: مطمئنا راه‌حل بحران يمن سياسي است و اميدواريم بتوانيم در راستاي بازگشت صلح و امنيت به اين كشور و ارسال كمك‌هاي انسان‌دوستانه غذايي و دارويي به مردم اين كشور تلاش مشترك داشته باشيم.