اما و اگرهاي متناقض دهلي نو در برابر تل‌آويو

ميثم سليماني

بنيامين نتانياهو، نخست وزير رژيم صهيونيستي روز گذشته براي يك سفر شش روزه وارد هند شد تا دومين نخست‌وزير اين رژيم باشد كه از زمان برقراري روابط ديپلماتيك با هند به دهلي نو سفر كرده است. گفتني است روابط ديپلماتيك ميان دولت هند و رژيم صهيونيستي از سال 1992 برقرار شد. بنيامين نتانياهو در حالي صبح يكشنبه وارد خاك هند شد كه ناراندرا مودي، نخست وزير اين كشور خارج از پروتكل معمول به پاي پلكان هواپيما رفت تا از نتانياهو استقبال كند. اين نخستين سفر رسمي نتانياهو به جنوب آسيا محسوب مي‌شود.

در اين سفر بناست همكاري‌هاي دفاعي، امنيتي، تجارت و كشاورزي در دستور كار قرار گيرد، زيرا اسراييل به‌شدت دنبال برقراري ارتباط نزديك با قدرتمند‌ترين اقتصاد جنوب آسيا است. لازم به ذكر است كه هند يكي از بزرگ‌ترين خريداران تجهيزات دفاعي از رژيم اسراييل است. گيتا هاريهاران از جمله طرفداران جنبش بايكوت اسراييل در هند در گفت‌وگو با الجزيره مي‌گويد: ديدار نتانياهو از هند نشان‌دهنده چندين تحول وحشتناك براي اين كشور است كه به نوعي رياكاري دولت را به نمايش مي‌گذارد. زيرا دولت هند از يك طرف در مجمع عمومي سازمان ملل راي به مبارزه با اشغال فلسطين و مبارزه با اسراييل مي‌دهد و از سوي ديگر به دنبال تقويت همكاري با اسراييل است. وي افزود: اما تعداد زيادي از هندوها در برابر اين تفكر مي‌ايستند و ما براي آزادي مبارزه مي‌كنيم. نارندرا مودي شش ماه پيش به سرزمين‌هاي اشغالي سفر كرد و از بنيامين نتانياهو به عنوان يك دوست ياد كرد و البته گفته مي‌شود كه نخست وزير هند ارتباطات نزديكي با اسراييل حتي پيش از دوره نخست وزيري برقرار كرده بود. سررام چاوليا، استاد بين‌الملل دانشگاه هند در گفت‌وگو با الجزيره عنوان كرد: سفر نخست وزير اسراييل به هند نشان‌دهنده تشديد همكاري استراتژيك با هند است كه بر سه پايه استوار است. دفاعي- اطلاعاتي، تجارت و سرمايه‌گذاري غيرنظامي. وي معتقد است اگرچه هند عليه اسراييل در برابر تصميم دونالد ترامپ در خصوص پايتخت بيت‌المقدس ايستاد و راي مثبت به قطعنامه سازمان ملل داد، اما به نظر مي‌رسد كه اسراييل موقعيت هند را درك كرده و همكاري با اين كشور را مشروط نكرده است. زيرا رژيم اسراييل از فروش اسلحه و روابط ديپلماتيك با هند سود مي‌برد و علاقه‌اي ندارد كه هند را از خود دور و به سمت فلسطين يا ايران سوق دهد. گفتني است آريل شارون، نخست وزير سابق رژيم اسراييل در سال 2003 براي اولين‌بار از هند ديدار كرد. هند در سال 1992 روابط ديپلماتيك با اسراييل برقرار كرد، اما هند كماكان به حمايت خود از فلسطين ادامه مي‌داد. هند نيز به طور معمول همراه با جامعه جهاني در طول ساليان گذشته شهرك‌سازي‌هاي غيرقانوني اسراييل در اراضي اشغالي را محكوم كرد. اكنون نيز اين سفر در حالي برگزار شده است كه تنها چند هفته پيش دهلي نو عليه اسراييل به قطعنامه سازمان ملل متحد درباره وضعيت بيت‌المقدس راي مثبت داد و حتي براي جمع‌آوري راي مثبت بيشتر نيز تلاش كرد. آپوروا گوتام، رهبر جنبش بايكوت اسراييل در هند گفت: تشديد روابط ديپلماتيك با اسراييل نشان مي‌دهد كه در موضع هند در سطح بين‌المللي در قبال اسراييل تناقض آشكار وجود دارد. وي مي‌افزايد، هند همواره تلاش مي‌كند در اردوگاه‌هاي ايالات متحده و اسراييل قرار بگيرد اما اين شرايط در سازمان ملل متحد متفاوت است.

حمايت هند از اقدامات فلسطينيان در سازمان ملل متحد به دليل اينكه ممكن است هند در يك انزواي بين‌المللي قرار بگيرد نيست، بلكه اين بيشتر نشان از يك تناقض در رفتار است. طبق برنامه از پيش تعيين شده نتانياهو پس از ديدارهاي رسمي خود به استان گجرات هند، يعني محل تولد نخست‌وزير خواهد رفت و سپس انتظار مي‌رود در آخرين نقطه توقف خود به بمبئي برود، جايي كه او با شخصيت‌هاي معروف باليوود ديدار و احتمالا از آنها براي حضور در سرزمين‌هاي اشغالي دعوت مي‌كند. نتانياهو با يك هيات تجاري 130 نفره به هند آمده است كه بناست طرفين قراردادهايي در حوزه‌هاي گسترده به ثبت برسانند. از زمان روي كار آمدن مودي در سال 2014 در هند، دولت اين كشور نزديكي بيشتري با رژيم اسراييل پيدا كرده است. كارشناسان معتقدند از آنجايي كه دولت هند از ايدئولوژي انحصارطلبانه هندوتوا پيروي مي‌كند، شباهت‌هاي زيادي با ايدئولوژي انحصارطلب صهيونيسم دارد كه رژيم اسراييل بر مبناي آن بنا شده به همين دليل روابط دو طرف را به‌شدت نزديك‌تر از گذشته كرده است.

زماني كه روابط اسراييل و هند در سال 1992 شكل گرفت ميزان تجارت دو طرف به حدود 200 ميليون دلار مي‌رسيد. اما اين رقم در سال 2016 به رقم 16/4 ميليارد دلار رسيد. اما به گزارش خبرگزاري ABC امريكا اين رقم به مراتب كمتر از 40 ميليارد دلار تجارت سالانه است كه اسراييل با شركاي امريكايي و اروپايي خود دارد. با اين وجود اسراييل و هند تنها حدود 40 ميليون دلار روي پروژه‌هاي تحقيق و توسعه سرمايه‌گذاري انجام دادند كه اين موضوع مي‌تواند روابط ميان دو طرف را نزديك‌تر كند. با اين حال در روابط رو به رشد طرفين عوامل تحريك‌كننده وجود دارد. از جمله آن مي‌توان به لغو قرار داد 500 ميليون دلاري موشك ضد تانك اشاره كرد كه مشخص نيست كه چرا هند اين قرارداد را قبل از امضاي نهايي لغو كرد. ولي واقعيت اين است كه هند بزرگ‌ترين بازار اسلحه را دارد و سالانه حدود يك ميليارد دلار اسلحه خريداري مي‌كند.

وزارت دفاع هند نيز در اين ماه اعلام كرد كه با وجود لغو قرارداد موشك‌هاي ضد تانك، برنامه‌ريزي كرده تا قراردادي را به ارزش 72 ميليون دلار براي خريد 131 موشك زمين به هواي رافائل به امضا برساند. در طول جنگ سرد نيز هند روابط به‌شدت بسته‌اي با اسراييل داشت و در راستاي منافع فلسطينيان قدم برمي‌داشت اما در طول دو دهه گذشته شرايط تغيير كرده است. در حال حاضر اين يك واقعيت است كه هند و اسراييل موقعيت يكديگر را درك كردند و روابطي قدرتمند ميان دو طرف شكل گرفته است. از سوي ديگر اگر روابط دفاعي و امنيتي به ميزان روابط ديپلماتيك ميان طرفين گسترش پيدا كند، حتي اين احتمال وجود دارد كه اسراييل جايگزين روسيه به عنوان بزرگ‌ترين تامين‌كننده اسلحه هند شود، نزديكي روابط ميان دو طرف نيز در اين بين به‌شدت مي‌تواند براي روسيه هم نگران‌كننده باشد.