بعد از غول‌هاي اروپايي و امريكايي
روس‌ها با 12 سوخو100
به آسمان ايران برمي‌گردند
گروه اقتصادي
تنها چند ساعتي بعد از اينكه خبر اعلام تحريم‌هاي جديد عليه روسيه و ايران و كره شمالي منتشر شد، رسانه‌هاي روس اعلام كردند كه روسيه قرارداد فروش 12 فروند هواپيماي سوخوسوپرجت 100 را با ايران به امضا رساند. به نظر مي‌رسد روس‌ها قصد دارند از فرصت تحريم‌هاي تازه سناي امريكا استفاده كرده و بخشي از بازار ايران را در اختيار خود بگيرند. در شرايطي كه دو غول بزرگ هواپيما ساز يعني ايرباس و بويينگ و البته اي‌تي‌آر ايتاليا براي فروش هواپيما به ايران قراردادهاي محكمي بسته‌اند و مسوولان وزارت راه و شهرسازي اميدوارند كه اين قراردادها زير سايه تحريم‌هاي تازه كاخ سفيد قرار نگيرند، اما يك سناريو هم مي‌تواند اين باشد كه اگر خللي در اجراي اين قراردادها رخ داد، با خريد از روسيه بخشي از نياز كشور براي نوسازي ناوگان هوايي برطرف شود. اگرچه پيش از تحريم‌هاي جديد آمريكا عليه ايران، روس‌ها علاقه‌مندي بسياري براي حضور در بازار ايران نشان داده بودند، اما به نظر مي‌رسد مذاكره براي خريد از اين كشور در اولويت‌هاي بعدي وزارت راه و شهرسازي قرار داشته است. حالا با شرايط مبهمي كه ايجاد شده، روس‌ها تمايل دارند تا جا پاي خود را با انعقاد قراردادهاي خاص در ايران محكم‌تر از قبل كنند.
خرداد ماه سال گذشته بود كه براي نخستين‌بار موضوع خريد هواپيماهاي روسي بر سر زبان افتاد و دنيس مانتوروف، وزير صنعت روسيه پيشنهاد داد كه «اگر تهران خريدار هواپيماهاي سوخو سوپرجت 100 شود، مي‌توان درباره راه‌اندازي مركز ارايه خدمات فني به اين هواپيماها در ايران مذاكره كرد و سپس امكان بررسي تشكيل شركت مشترك توليدي قطعات آن نيز وجود دارد.» مسكو بارها براي فروش 100 فروند هواپيماي پيشرفته سوخو سوپرجت 100 به ايران كه با همكاري شركت‌هاي بزرگ غربي در روسيه توليد مي‌شود، ابراز علاقه كرده است. امكان تاسيس مركز ارايه خدمات فني اين هواپيماها در ايران وجود دارد. اين موضوع مي‌تواند پس از خريداري هواپيماها مورد بحث قرار گيرد، اما مساله تشكيل شركت مشترك براي توليد قطعات را فقط پس از حصول تفاهم درباره حجم صادرات سوپر جت 100 مي‌توان مطرح كرد. تاكنون اطلاعي درباره بررسي پيشنهادهاي روسيه براي فروش هواپيماي سوپر جت 100 يا تصميم‌گيري ايران در اين زمينه منتشر نشده است.
پس از آغاز اجراي برجام، برخي مقام‌هاي روس براي فروش اين هواپيما به ايران اعلام آمادگي كرده‌اند. در آن زمان ولاديسلاو ماسلوف، معاون شركت متحده هواپيماسازي روسيه در نمايشگاه هوايي بين‌المللي سنگاپور از برنامه اين شركت براي فروش هواپيماهاي سوپرجت 100 به ايران خبر داد.
به دنبال اين خبر، در آبان ماه سال گذشته ايليا تاراسنكو، رييس شركت هواپيماسازي مسافري سوخو اعلام كرد: «با رفع تحريم‌هاي ضد ايراني امكان تحويل حدود 100 فروند سوپر جت 100نفره به ايران بررسي خواهد شد.» هر چند كه وي از قطعي شدن اين موضوع خبر نداد و صحبتي نكرد اما به پشتوانه همكاري‌هاي قبلي بحث خريد هواپيماي روسي براي ايراني‌هاي جدي‌تر از قبل شد.
شايد به همين دليل بود كه الكساندر روبتسف، رييس شركت ليزينگي «ايليوشين فينانس» نيز با اعلام اين خبر كه «با سفارش‌دهنده‌هاي ايراني در حال مذاكره است تا با رفع تحريم‌ها، به احتمال زياد تا پنج فروند هواپيماي سوپرجت 100 به صورت ليزينگي به ايران تحويل شود»، موضوع خريد هواپيماهاي روسي را جدي‌تر از قبل كرد. البته در بازار داغ ليزينگ‌كننده‌هاي هواپيما در آن زمان «كريل تساريف» رييس شركت «اسبربانك ليزينگ» روسيه نيز از تمايل شركتش براي تحويل هواپيما به ايران خبر داد.
سوخو 100 چطور هواپيمايي است؟
سوخو سوپرجت 100، نخستين هواپيماي صد نفره دنياست كه به‌صورت «FLY-BY-WIRE» هدايت مي‌شود. سطوح فرامين هواپيما توسط فرمان‌هاي الكترونيكي هدايت مي‌شوند و در نتيجه با كمترين ميزان فشار بر خلبان بيشترين ميزان دقت را دارد. اين هواپيما محصول همكاري مجموعه‌اي از صنايع هواپيمايي غرب و شرق است و تمامي سازندگان قطعات اصلي آن مثل موتورهاي فرود، سامانه‌هاي الكترونيكي و ديگر قطعات توسط كمپاني‌هاي معروف آمريكايي و اروپايي مانند Goodrich, Sutton و... هستند.
براساس مشخصات اعلام شده و با توجه به تعداد صندلي‌ها، قدرت موتور و همچنين فركانس‌هاي مختلف مي‌تواند در تمامي فرودگاه‌هاي ايران با وضعيت جغرافيايي متفاوت تا سقف 6 پرواز در روز فعاليت كند. روسيه از هفت سال پيش به بهره‌برداري از اين نوع هواپيما مي‌پردازد و تاكنون سفارش ساخت 197 فروند سوخو سوپرجت 100 داده شده كه 49 فروند آن ساخته شده و در اختيار شركت‌هاي هوايي روسي و كشورهاي مختلف قرار گرفته است.
خريدها ادامه دارد
خريد سوخو زماني جدي شد كه الكساندر نوواك، وزير انرژي روسيه در فروردين ماه امسال در حاشيه نشست اوپك از توافق ايران و روسيه براي خريد 12 هواپيماي مسافربري و 100 فروند هواپيماي مسافربري سوخو سوپرجت 100 (SSJ100) خبر داد.
نوواك گفته بود: «ما با همتايان ايراني خود درباره فروش هواپيماهاي سوخو سوپرجت 100 در حال مذاكره‌ايم. همكاران ما تاييد كرده‌اند كه تاكنون توافق ملموسي براي فروش 12 فروند هواپيما حاصل شده است. در كوتاه مدت، ما فروش 30 فروند از اين نوع هواپيما را بررسي مي‌كنيم. اين صرفا آغاز كار است، زيرا در مجموع، ايراني‌ها علاقه‌مند به خريد 100 فروند هواپيماي سوخو سوپرجت هستند.» به دنبال آن ولاديمير پوتين، رييس‌جمهور روسيه بر اين خبر مهر تاييد گذاشت. در نهايت آنكه ديروز اين قرارداد در ديدار نمايندگان وزارت دفاع ايران از نمايشگاه بين‌المللي هوايي روسيه در حومه مسكو منعقد شد.
الكساندر نوواك، عضو هيات رييسه كميسيون دولتي روسيه و ايران با تاييد اين خبر گفت: در آينده‌اي نزديك قرارداد ديگري براي فروش ۳۰ فروند هواپيماي مسافربري ساخت روسيه به ايران نيز به امضا خواهد رسيد. وي پيش‌تر خواهان تشكيل كارگروهي براي توليد مشترك برخي قطعات يدكي و تجهيزات هواپيماهاي روسي با ايران شده بود.
با اين حال، پيش‌تر برخي مقامات روس اعلام كرده بودند كه به دليل وجود قطعات توليدي كمپاني‌هاي امريكايي در هواپيماي مسافربري سوخو ۱۰۰، براي صادرات آن به ايران نيازمند مجوز دولت امريكا هستند.
روسيه در نمايشگاه بين‌المللي هوايي ماكس ۲۰۱۷ موفق شد قراردادهايي به ارزش بيش از 6/7 ميليارد دلار با خريداران خارجي به امضا برساند.
اس‌اس‌جي 100 يك هواپيماي دو موتوره ساخت شركت هواپيماسازي سوخو روسيه است. اين هواپيما ظرفيت حمل 98 مسافر را در مسافتي تا 2700 مايل دارد و قيمت پايه آن حدود 36 ميليون دلار است. اين هواپيما نخستين پرواز خود را در مه 2008 انجام داد.