سند حسرتبار از روزهاي درخشان فوتبال ايران در دهه 80
ما هم بهاري داشتيم...
فوتبال ملي ايران در يكي از ناکامترین ادوار خود به سر ميبرد. تنها در يكي از آخرين موارد تيم ملي نوجوانان ايران با شكست برابر هند از صعود به جام ملتهاي آسيا بازماند! دقت كنيد تيم ملي نوجوانان ايران نه در جام جهاني و نه در مراحل پاياني مسابقات قهرماني آسيا كه در مرحله پيشمقدماتي جام ملتهاي آسيا حذف شد؛ درست مثل تيمهاي جوانان و اميد. وضعيت تيم ملي و ليگ و شرايط مديريتي و امكاناتي هم كه اظهرمنالشمس است. كار به جايي رسيد كه هواداران عصباني دو ماه پيش كمپين «تعطيلي فوتبال» راه انداختند كه در عرض دو روز بيش از 50 هزار امضا براي آن جمع شد!
جالب است بدانيد اين حجم از ناکامی تنها در عرض دو دهه رخ داده است. در نيمه نخست دهه هشتاد فوتبال ايران به درجهاي از رشد و بالندگي رسيده بود كه صدراعظم آلمان در ديدار با محمد خاتمي رييسجمهور وقت با تعجب پرسيده بود شما چطور به رده 15 دنيا صعود كردهايد؟
در همين زمينه خوب است به سندي قديمي كه براي نخستينبار در روزنامه اعتماد منتشر ميشود اشاره كنيم كه خود گوياي همهچيز است.
در سال 1383 محسن مهرعليزاده معاون رييسجمهور و رييس وقت سازمان تربيتبدني در نامهاي به محمد دادكان رييس وقت فدراسيون فوتبال از موفقيتهاي فدراسيون تقدير به عمل آورده بود. اما اين تقدير نه از جنس تقديرهاي امروزي كه به نوعي نان به هم قرض دادن مديران ناكارآمد است و باعث تعجب مردم ميشوند كه بر مبناي دستاوردهاي واقعي صورت گرفته بود.
در اين نامه كه رونوشت آن به رياست جمهور هم ارسال شده بود مهرعليزاده خطاب به دادكان نوشته است:
فوتبال كشور در ماههاي اخير توانسته با اتكا به خداوند متعال و تلاشها و برنامهريزيهاي انجام شده تمامي مسوولان فدراسيون فوتبال و همت و غيرت فرزندان ايران موفق به كسب افتخاراتي گردد كه بخشي از آنها به شرح زير است:
٭ ارتقا از رتبه 43 رنكينگ جهاني به رتبه هفدهم كه براي نخستينبار بين تيمهاي آسيايي رخ داده است. (لازم به ذكر است سه ماه بعد از اين نامه ايران به رتبه تاريخي 15 دنيا رسيد.)
٭ كسب عنوان ركورددار گلزني تاريخ دنيا توسط آقاي علي دايي
٭ انتخاب آقاي مرادي به عنوان بهترين داور آسيا
٭ انتخاب آقاي مهدي مهدويكيا به عنوان مرد سال آسيا
٭ انتخاب تيم فوتسال به عنوان بهترين تيم
انتخاب طرح تحقيقاتي جنابعالي (دادكان) به عنوان طرح برتر فيفا
٭ انتخاب جنابعالي به عنوان نماينده كنفدراسيون آسيا در فيفا
٭ انتخاب ليگ برتر به عنوان بهترين ليگ آسيا
همانطور كه از اين نامه مشخص است فوتبال ايران در سال 83 به معناي واقعي كلمه سرآمد فوتبال آسيا بود و تنها مقايسه موارد ذكر شده با شرايط حال حاضر نشان ميدهد كه اوضاع چقدر تغيير كرده است. به عنوان مثال سالهاست هيچ بازيكني از ايران مرد سال آسيا نشده و تنها داوري هم كه عنوان برترين داور آسيا را براي ايران ميتوانست به ارمغان بياورد توسط فدراسيون طرد شد تا زير پرچم استراليا بهترين داور ايافسي شود. ليگ ايران از بهترين ليگ آسیا به رده ششم و پايينتر از قطر و امارات سقوط كرده و سهميه تيمهاي ايراني در مسابقات آسيايي به حداقل رسيده است (تنها يك نماينده در ليگ نخبگان در حالي كه عربستان چهار نماينده دارد). حالا بگذريم از طرح دادكان كه به عنوان طرح برتر فيفا انتخاب شد و البته رسيدن به جايگاه 15 دنيا و ساير موارد.
سوال اساسي اينجاست كه چطور در عرض دو دهه از آن شرايط به نقطه فعلي رسيديم كه هم از لحاظ فني و هم از لحاظ سرمايه اجتماعي دچار افول شويم بهطوري كه حميد استيلي بازيكن پيشين تيم ملي در يك برنامه اينترنتي بگويد تيم ملي محبوبيتي بين مردم ندارد؟
چطور از رييس فدراسيوني مثل محمد دادكان كه همزمان رياست سازمان ليگ را هم برعهده داشت به وضعيت مديريتي فعلي رسيديم كه پاي چندين مدير ارشد فوتبال در پرونده فساد ديده ميشود؟ نكته دردناك اينجاست كه در طول اين بيست سال هر بار امكان تغيير دست فرمان مديريت فوتبال فراهم شد عدهای دست به دست هم دادند تا دوباره مسير را به سمت عقبگرد هدايت كنند .
حالا در روزهاي فعلي كه تيم ملي ايران با تاجيكستان مساوي ميكند و 7 بازي پياپي نميتواند ازبكستان را ببرد، تيم ملي نوجوانان نميتواند به جام ملتهاي آسيا برسد و تيم ملي اميد در پيشمقدماتي انتخابي المپيك حذف ميشود و ليگ ايران در بيكيفيتترين حالت ممكن خود به سر ميبرد ميتوانيم با يادآوري روزهاي خوش فوتبال ايران به خودمان بگوييم اين زمستان را نبين ما هم بهاري داشتيم.