صدای نوبل اقتصاد با «نوآوری» بلند شد

گروه اقتصادی| سی‌ان‌ان نوشت: جول موکیر (Joel Mokyr)، فیلیپ آگیون (Philippe Aghion) و پیتر هاویت (Peter Howitt) روز دوشنبه جایزه یادبود نوبل در رشته اقتصاد را به دلیل پژوهش‌هایشان درباره تاثیر نوآوری بر رشد اقتصادی و چگونگی جایگزینی فناوری‌های جدید با فناوری‌های قدیمی - مفهومی کلیدی در اقتصاد که با عنوان «تخریب خلاق» (Creative Destruction) شناخته می‌شود - دریافت کردند. برندگان، رویکردهایی متفاوت اما مکمل به علم اقتصاد دارند. موکیر، تاریخ‌نگار اقتصادی است که با بهره‌گیری از منابع تاریخی، روندهای بلندمدت را بررسی کرده است، در حالی که آگیون و هاویت با استفاده از ریاضیات، سازوکار «تخریب خلاق» را توضیح داده‌اند. موکیر، ۷۹ ساله و زاده هلند، استاد دانشگاه نورث‌وِسترن است؛ آگیون، ۶۹ ساله، از کالژ دو فرانس (Collège de France) و مدرسه اقتصاد لندن (London School of Economics) و هاویت، ۷۹ ساله و اهل کانادا، استاد دانشگاه براون (Brown University) است. موکیر که هنگام تماس خبرنگار آسوشیتدپرس هنوز در تلاش برای نوشیدن قهوه صبحگاهی‌اش بود، گفت از دریافت این جایزه شوکه شده است. او اظهار داشت: «مردم همیشه این را می‌گویند، اما در این مورد واقعا حقیقت دارد، هیچ تصوری نداشتم که چنین اتفاقی ممکن است بیفتد.» او افزود که دانشجویانش از او درباره احتمال دریافت نوبل پرسیده بودند و به شوخی پاسخ داده بود: به آنها گفتم احتمال اینکه من به عنوان پاپ انتخاب شوم، بیشتر است تا برنده شدن جایزه نوبل اقتصاد و البته من یهودی هستم!
موکیر که تابستان آینده ۸۰ ساله می‌شود، گفت: هیچ قصدی برای بازنشستگی ندارد، این همان کاری است که تمام عمرم رویایش را در سر داشتم. آگیون نیز گفت از دریافت این افتخار شگفت‌زده شده است. او در تماس تلفنی با کنفرانس مطبوعاتی استکهلم گفت: نمی‌توانم کلماتی برای بیان احساسم پیدا کنم. او افزود که مبلغ جایزه را در آزمایشگاه تحقیقاتی خود سرمایه‌گذاری خواهد کرد.
وقتی از او درباره جنگ‌های تجاری و سیاست‌های حمایتگرایانه در جهان سوال شد، پاسخ داد: من از مسیر حمایتگرایانه در ایالات متحده استقبال نمی‌کنم. این رویکرد برای رشد و نوآوری جهانی مفید نیست.
برندگان به دلیل توضیح و سنجش دقیق‌تر مفهوم «تخریب خلاق» تقدیر شدند، مفهومی بنیادین در اقتصاد که به فرآیندی اشاره دارد که در آن نوآوری‌های سودمند، فناوری‌ها و بنگاه‌های قدیمی را جایگزین و در نهایت حذف می‌کنند. این مفهوم معمولا با اقتصاددان جوزف شومپیتر (Joseph Schumpeter) مرتبط است که آن را در کتاب سال ۱۹۴۲ خود، سرمایه‌داری، سوسیالیسم و دموکراسی مطرح کرد. کمیته نوبل اعلام کرد: «موکیر نشان داده است که اگر قرار است نوآوری‌ها به ‌صورت زنجیره‌ای و خودزاینده پدید آیند، لازم است نه‌تنها بدانیم چه چیزی کار می‌کند، بلکه باید توضیحات علمی درباره چرایی آن نیز داشته باشیم.» آگیون و هاویت نیز سازوکارهای پشت رشد پایدار اقتصادی را بررسی کردند؛ از جمله در مقاله‌ای در سال ۱۹۹۲ که در آن، مدلی ریاضی برای تبیین «تخریب خلاق» ارائه دادند. آگیون در سال ۲۰۱۷ در تدوین برنامه اقتصادی امانوئل مکرون، ريیس‌جمهور فرانسه در جریان کارزار انتخاباتی او نقش داشت. در سال‌های اخیر نیز او ریاست مشترک «کمیسیون هوش مصنوعی» را بر عهده داشت که در سال ۲۰۲۴ گزارشی شامل ۲۵ توصیه به مکرون ارائه داد تا فرانسه را به یکی از قدرت‌های پیشرو در عرصه هوش مصنوعی بدل کند. جان هسلر (John Hassler)، ريیس کمیته جایزه علوم اقتصادی گفت: کار این برندگان نشان می‌دهد که رشد اقتصادی امری بدیهی و تضمین ‌شده نیست. ما باید سازوکارهایی را که زیربنای تخریب خلاق هستند، حفظ کنیم تا دچار رکود نشویم.
نیمی از جایزه ۱۱ میلیون کرونی سوئد (معادل حدود ۱.۲ میلیون دلار) به موکیر تعلق می‌گیرد و نیم دیگر میان آگیون و هاویت تقسیم می‌شود. برندگان همچنین یک مدال طلای ۱۸ عیاری و یک دیپلم افتخار دریافت می‌کنند .