ادامه از صفحه اول
راه بازگشت به همبستگي
سياست‌هاي اقتصادي نيز بايد دسترسي برابر به خدمات پايه مانند مسكن، آموزش و سلامت را تضمين كنند تا حس عدالت و تعلق اجتماعي تقويت شود.
تجربه كشورهاي موفق نشان مي‌دهد كه انسجام اجتماعي بدون كاهش تنوع ممكن است. آنها با ايجاد قوانين هماهنگ‌كننده، آموزش فراگير، سياست‌هاي توزيعي و تقويت ارزش‌هاي مشترك، جامعه‌اي متكثر اما همبسته ساخته‌اند. ايران امروز نيز جامعه‌اي پيچيده و متكثر است كه فرهنگ مدرن، ملي و ديني را همزمان در خود دارد و انسجام اجتماعي در چنين جامعه‌اي نه از مسير همانندي، بلكه از طريق وابستگي متقابل، هنجارهاي هماهنگ‌كننده و ارزش‌هاي مشترك پايه ايجاد مي‌شود. مقابله با تهديدات داخلي و خارجي، نيازمند شناخت درست شكاف‌ها، بازتعريف هنجارها و ايجاد فرصت براي خودتنظيمي اجتماعي است. شكاف‌هاي موجود، اگر به درستي مديريت شوند، مي‌توانند به فرصتي براي بازآفريني انسجام و همبستگي اجتماعي تبديل شوند؛ فرصتي كه جامعه را نه به سمت هم‌شكلي، بلكه به سمت تعامل و وابستگي متقابل هدايت مي‌كند و پايه‌هاي يك زندگي جمعي پايدار را مستحكم مي‌سازد.
انسجام اجتماعي، مانند نخي نازك در تار و پود جامعه ايران است. اگرچه ممكن است گسسته به نظر برسد، اما هر دست كه براي بازسازي و پيوند دوباره آن بلند شود، قدرت دارد كل پارچه جامعه را محكم و زيبا كند. اگر امروز نسل‌ها، طبقات و سبك‌هاي زندگي مختلف بتوانند بر ارزش‌هاي حداقلي و مشترك توافق كنند، فردا جامعه‌اي خواهيم داشت كه نه تنها تاب‌آور و پوياست، بلكه مي‌تواند به الگويي براي بازآفريني انسجام در هر جامعه متكثري تبديل شود. انسجام، نه هديه‌اي از بيرون، كه دستاوردي است كه خود ايرانيان با آگاهي، همكاري و همدلي مي‌آفرينند.
ايران و كريدورِ زنگزور
از اين رو، ايران براي جبران فرصت‌هاي از دست رفته در قفقاز و جلوگيري از بسته شدن يكي از راه‌هاي ارتباطي‌اش با اروپا كه از قفقاز مي‌گذرد، بايستي ديپلماسي فعال‌تري را در قفقاز در پيش گيرد و با ارتباط سياسي نزديك‌تر با جمهوري ارمنستان و جمهوري آذربايجان، براي تامين منافع مشترك و جلوگيري از حذف كامل ايران از معادلات ترانزيتي در قفقاز بكوشد.
براي اين منظور، ايران مي‌تواند با سرمايه‌گذاري در توسعه شبكه ريلي و اتصال آن به راه‌آهن كشورهاي ارمنستان و گرجستان و از آنجا به اروپا، از آسيب‌هاي پيش‌رو بكاهد. اين مهم منوط به داشتن متحدان منطقه‌اي و بين‌المللي است؛ امري كه بازنگري در سياست‌هاي خارجي جمهوري اسلامي ايران را مي‌طلبد.
رييس مركز دايره‌المعارف بزرگ اسلامي
نرمش در سياست داخلي؛ ضرورتي براي حفظ ايران
بنابراين صداي غالب بايد صداي اكثريت مردم باشد. حال كه در سياست خارجي نرمش نشان داديم، اما با قهر غرب مواجه شديم، جا دارد يك‌بار نيز در سياست داخلي، به خاطر حفظ انسجام اجتماعي، شجاعانه نرمش نشان دهيم و اين مسير را بيازماييم. در اين صورت، قطعا با اقبال حداكثري مردم روبه‌رو خواهيم شد و فضاي سياسي و اجتماعي كشور براي مشاركت مردم تقويت خواهد شد و اين خود قوي‌ترين و كم‌هزينه‌ترين روش براي پاسداري از ايران است.
استاد دانشگاه