۶ تیم صعود کردند؛ چشم‌ها به پلی‌آف!

سه‌شنبه‌ای که گذشت، پرونده مرحله سوم رقابت‌های انتخابی جام جهانی ۲۰۲۶ در قاره آسیا با هیجان و سرنوشت‌سازی بسته شد و چهره برخی تیم‌های راه‌یافته به بزرگترین رویداد فوتبالی جهان و مرحله پلی‌آف، مشخص شد. تیم ملی فوتبال ایران، همانطور که انتظار می‌رفت با نمایشی قدرتمند و بدون اما و اگر، صعود زودهنگام خود را به جام جهانی تثبیت کرد. شاگردان امیر قلعه‌نویی با کسب نتایج درخشان، صدرنشینی گروه A را از آن خود کردند و با اقتدار راهی جام‌جهانی شدند. همراه با ایران، پنج تیم دیگر نیز موفق شدند بلیت مستقیم جام جهانی را از آن خود کنند.

از گروه A، تیم ملی ازبکستان به عنوان تیم دوم صعود کرد تا برای اولین بار طعم حضور در جام جهانی را بچشد. در گروه B، کره جنوبی، قدرت سنتی آسیا ، به همراه اردن شگفتی‌ساز ، راهی جام جهانی شدند. اردن با نمایش‌های قابل توجه خود در ماه‌های اخیر، ثابت کرد که می‌تواند فراتر از انتظارها ظاهر شود.

از گروه C هم ژاپن و استرالیا، دو غول دیگر قاره کهن، بدون دردسر خاصی جواز حضور در جام جهانی ۲۰۲۶ را به دست آوردند. استرالیا در هفته آخر در زمین عربستان دو بر یک شاگردان رنار‌ را شکست داد و صعود مستقیمش‌ را مسجل کرد‌.

اما داستان صعود به جام جهانی برای شش تیم دیگر آسیا به این سادگی نیست. این تیم‌ها باید شانس خود را در مرحله پلی‌آف قاره‌ای محک بزنند. امارات و قطر از گروه A، عراق و عمان از گروه B و عربستان سعودی و اندونزی از گروه C، تیم‌هایی هستند که با ایستادن در رده‌های سوم و چهارم گروه‌های خود راهی این مرحله حساس شدند. فرمت پلی‌آف قاره‌ای آسیا پیچیدگی‌های خاص خود را دارد. این شش تیم در دو گروه سه تیمی به رقابت خواهند پرداخت. دو صدرنشین این گروه‌ها، مستقیما به جام جهانی ۲۰۲۶ راه پیدا می‌کنند و به جمع تیم‌های صعود کرده از آسیا می‌پیوندند که مجموع سهمیه‌های مستقیم کنفدراسیون فوتبال آسیا را به عدد ۸ می‌رساند‌. اما رقابت برای تیم‌های دوم این دو گروه سه تیمی در این مرحله پلی‌آف به پایان نمی‌رسد. دو تیم دوم، در دیداری رفت و برگشت به مصاف هم می‌روند و برنده این تقابل، نماینده قاره آسیا در پلی‌آف بین قاره‌ای خواهد بود.

پلی‌آف بین قاره‌ای،  جهانی با حضور دو نماینده از آمریکای شمالی و مرکزی و یک نماینده از هر قاره آسیا، آفریقا، آمریکای جنوبی و اقیانوسیه (در مجموع شش تیم) برگزار می‌شود. از این جمع دو تیم برتر موفق به صعود به جام جهانی ۲۰۲۶ خواهند شد و آخرین سهمیه‌های باقیمانده را از آن خود می‌کنند. به این معنا که سهمیه آسیا به ۸.۵ می‌رسد.

جام جهانی ۲۰۲۶ برای اولین بار با حضور ۴۸ تیم برگزار می‌شود؛ تصمیمی که بحث‌های زیادی را برانگیخته است. با افزایش سهمیه‌های قاره‌ها، شاهد حضور تیم‌هایی نظیر اردن و ازبکستان از آسیا و احتمالا تیم‌های با رنکینگ پایین‌تر از سایر قاره‌ها خواهیم بود. این موضوع ، پرسش مهمی را مطرح می‌کند: آیا کیفیت کلی مسابقات افت خواهد کرد و شاهد دیدارهای یک‌طرفه بیشتری خواهیم بود؟ یا اینکه این گسترش، فرصتی برای ظهور استعدادهای جدید و روایت‌های فوتبالی متفاوت از سراسر جهان فراهم می‌آورد و هیجان جام جهانی را افزایش می‌دهد؟ باید دید که آیا این جام جهانی با تعداد تیم‌های بیشتر، هیجان و جذابیت گذشته را حفظ خواهد کرد یا شاهد افت محسوس در سطح رقابت‌ها خواهیم بود.

با بسته شدن پرونده مرحله سوم انتخابی، فوتبال آسیا گام بلندی به سوی بزرگترین آوردگاه جهانی برداشته است. در حالی که ایران با خیالی آسوده آماده جام جهانی می‌شود، شش تیم دیگر آسیایی چشم به پلی‌آف دارند و امیدوارند آخرین سهمیه‌های قاره را از آن خود کنند. فعلا و روی کاغذ به نظر می‌رسد تیم‌های عربستان و قطر بیشترین شانس‌ را برای دریافت سهمیه‌های هفتم و هشتم آسیا دارند‌. البته این مساله به نحوه گروه‌بندی مسابقات بستگی زیادی دارد‌. قطر به عنوان‌ میزبان جام جهانی ۲۰۲۲ و عربستان به عنوان میزبان جام جهانی ۲۰۳۶ اصلا دوست ندارند حضور در نخستین دوره جام جهانی ۴۸ تیمی را از دست بدهند‌. با این حال نباید فراموش کرد که رقبای آنها اصلا رقبای دست و پا بسته‌ای نیستند و هر یک برای حضور در جام جهانی در حال رویاپردازی هستند‌.

تیم‌های اندونزی، عمان و امارات که تاکنون شانس بازی در جام جهانی را نداشتند‌ امیدوارند نخستین صعود خود را تجربه کنند و عراقی که پیش از این یک بار در بزرگ‌ترین فستیوال فوتبالی دنیا حضور داشته، دوست دارد بار دیگر این فضا را تجربه کند‌.

جام جهانی ۲۰۲۶ با فرمت جدید و تیم‌های بیشتر، نویدبخش فصلی جدید در تاریخ فوتبال جهان است که باید منتظر ماند و دید چگونه رقم خواهد خورد. فعلا رقابت‌های انتخابی در قاره‌های مختلف در‌ جریان است و چهره برخی تیم‌های صعودکننده مثل آرژانتین و برزیل و چند تیم‌ دیگر مشخص شده‌. در اروپا اما هنوز تیم‌ها در ابتدای راه قرار دارند‌ و این یعنی با وجود اتمام‌ مسابقات انتخابی جام جهانی در برخی قاره‌ها، هیجان صعود به جام جهانی همچنان برقرار است‌.