«اعتماد» بررسي مي‌كند
معماي بورس تهران
شاهين ياسمي/ بورس تهران همچنان در حال عقب‌نشيني است. بازار سهام كه با انتشار شايعاتي درباره احتمال لغو توافق هسته‌اي از ابتداي اين هفته در مدار اصلاح قرار گرفته است، روز گذشته با افزايش تقاضا در برخي گروه‌ها و جمع شدن برخي از صف‌هاي فروش متعادل شد. بازار سهام سومين روز معاملاتي هفته جاري را نيز منفي آغاز كرد و با افت نزديك به 5/0 درصدي روي 68 هزار و 454 واحد ايستاد. افت 329واحدي ديروز نشان مي‌دهد بازار در حال نفسگيري است و احتمال بازگشت رونق به بورس در هفته پيش‌رو وجود دارد.
در بازار ديروز شاهد جمع شدن بخش قابل توجهي از عرضه‌ها در گروه‌هاي سيماني، دارويي، محصولات غذايي و فلزات بوديم اما در گروه‌هاي ليدر بازار يعني بانكي‌ها، خودرويي‌ها و صنايع پتروشيمي روند اصلاح همچنان ادامه دارد و گروه‌هاي پيشروي بازار در لاك خود فرو رفته‌اند. شايد مهم‌ترين دليل عقب‌نشيني بازار در سه روز اخير شناسايي سود توسط نوسانگيران و حقوقي‌ها باشد كه شايعه احتمال لغو توافق هسته‌اي نيز بر شدت عرضه‌هاي هيجاني افزود و شرايط بازار را ناپايدار و نگران كرد. اين در حالي است كه به اعتقاد برخي كارشناسان، بازار همچنان به توافق احتمالي هسته‌اي خوشبين است و موضع‌گيري‌هاي انجام شده هنوز در راستاي رسيدن به تفاهم است. اما از آنجا كه سود كوتاه‌مدت جذابيت خاص خودش را دارد، نوسانگيران به سرعت نسبت به شناسايي سود خود اقدام مي‌كنند و به اين ترتيب بازار منفي مي‌شود. در چنين شرايطي افزايش فشارهاي رواني معامله‌گران آماتور و ترسو را نيز به صحنه فروش مي‌كشاند و باعث تشديد روند منفي بازار مي‌شود.
البته سهامداران نمادهاي غير بنيادي نبايد انتظار معجزه داشته باشند و بايد در حال حاضر از فرصت استفاده كنند و نسبت به تعويض سهام غير بنيادي خود با سهام بنيادي ارزنده اقدام كنند. در چنين شرايطي به اعتقاد كارشناسان بازار سرمايه بنيادي بودن، ارزش جايگزيني، ريسك‌پذيري، نقد شوندگي و صادرات‌محور بودن بايد ملاك اصلي سرمايه‌گذاران در اين روزها باشد. در واقع سرمايه‌گذاران حرفه‌اي درشرايط كنوني سبد سهام تشكيل مي‌دهند و در پرتفوي خود گزارش‌هاي عملكرد مالي، پيش‌بيني و روال تقسيم سود در شركت‌ها را براي انتخاب سهام مد نظر قرار مي‌دهند. از سوي ديگر سرمايه‌گذاران بايد سهامي را خريداري كنند كه اميد به افزايش قيمت آن در آينده وجود داشته باشد و تجربه تقسيم سود مناسب نيز در بنگاه‌ها وجود داشته باشد تا بخشي از زيان احتمالي آنها جبران شود. توصيه‌اي كه معامله‌گران حرفه‌اي به فعالان بازار دارند اين است كه نگران افت و خيزهاي مقطعي شاخص كل و قيمت سهام نباشند.
بورس بر سر دو راهي سقوط يا صعود
به اعتقاد برخي كارشناسان با توجه به اينكه تعداد فروشنده‌هاي روزهاي گذشته كه به دنبال شناسايي سود بودند به تدريج تا پايان آخرين زمان تسويه اعتبار كارگزاري‌ها رو به كاهش خواهد گذاشت، به زودي شاهد برگشت بازار و برتري تقاضا از سوي خريداران خواهيم بود. همچنين شاخص كل پس از عبور ناموفق از محدوده مقاومتي 71 هزار واحدي هم‌اكنون عقب‌نشيني لازم را كرده است و معامله‌گران تكنيكال و نوسانگيران زيادي در اين محدوده وارد بازار خواهند شد. بررسي بازارهاي رقيب بورس نيز نشان مي‌دهد كه هنوز هيچ بازار رقيبي كانديداي جذب كامل نقدينگي نيست و بنابراين وجوهي از بازار سرمايه به نفع ساير بازارها سرريز نشده است. همچنين روند اصلاحي اخير بورس نشان مي‌دهد كه بازار در حال تصحيح بخشي از واكنش خود به اخبار پيرامون خود و غربال كردن اطلاعات است و به زودي شاهد تعادل منطقي و روند حركتي متناسب با وضعيت گروه‌ها در بازار خواهيم بود.
نتيجه توافق اوليه هسته‌اي؛ كاهش ريسك سيستماتيك بورس
نتيجه توافق اوليه در مذاكرات هسته‌اي لوزان ريسك سيستماتيك بازار سهام را كاهش داد و يخ مراودات سياسي ايران با كشورهاي غربي را تا حدودي آب كرد. اين در حالي است كه اقتصاد ايران و ساير كشورهاي مذاكره‌كننده، نيازمند رسيدن به توافق و رفع تحريم‌ها است. ديدگاه بدبينانه در شرايط كنوني حاكي از آن است كه بعد از سه ماه توافق حاصل نشود و تحريم‌ها باقي بمانند كه در اين صورت روند اقتصادي كشور سخت‌تر از گذشته خواهد بود. اما براساس ديدگاه خوشبينانه پيش‌بيني مي‌شود در تيرماه امسال شاهد رسيدن به توافق نهايي و نيز رفع تحريم‌ها باشيم كه در اين صورت اعتمادسازي، افزايش مبادلات اقتصادي و نيز تقويت مصاديق سياسي ميان ايران و اين كشورها از جمله اهداف مهم خواهد بود. در اينجا اين پرسش مطرح مي‌شود كه آيا اقتصاد ايران آمادگي اين را دارد كه پس از رسيدن به توافق نهايي و نيز رفع تحريم‌ها از فوايد آن بهره ببرد؟
برقراري ارتباط بين بورس اوراق بهادار و بورس كالاي ايران و بورس‌هاي بين‌المللي و منطقه‌اي يا رقابت سيستم بانكي كشور با بانك‌هاي منطقه‌اي و بين‌المللي و مهيا شدن شرايط براي ورود به بازارهاي جهاني از جمله مواردي است كه مي‌تواند دستاورد برداشته شدن تحريم‌ها و رسيدن به توافق هسته‌اي باشد. در اين ميان بازار سرمايه يكي از بازارهايي است كه بيشترين نفع را از رسيدن به توافق جامع هسته‌اي و رفع تحريم‌ها مي‌برد و اصولا كساني كه نقدينگي خود را در بازار پول پارك كرده‌اند در آينده شاهد اين خواهند بود كه بورس بازدهي بيشتري را نصيب سرمايه‌گذاران خود مي‌كند.
سازمان بورس نبايد در روند عرضه و تقاضا دخالت كند
عليرضا عسگري‌ماراني در خصوص واكنش سازمان بورس نسبت به تشكيل صف‌هاي خريد سنگين در روزهاي پس از انتشار نتايج مذاكرات لوزان گفت: زماني كه پيش‌بيني مي‌شود اتفاقي در آينده خواهد افتاد كه ورود نقدينگي جديد و افزايش تقاضا در بورس را به دنبال دارد، بايد شرايط را براي اين كار مهيا و با انجام عرضه‌هاي اوليه مناسب بتوانيم بازار را مديريت كنيم و پس از آن با تداوم روزهاي خوش، قدردان سرمايه‌گذاراني باشيم كه نقدينگي خود را به بورس آورده‌اند. اين كارشناس ارشد بازار سرمايه با اشاره به اينكه كساني كه پيش‌تر در راس صندوق حمايت از بازار قرار گرفته‌اند ديگر بايد كنار بروند، گفت: وظيفه سازمان بورس نظارت بر بازار است و نبايد در عرضه و تقاضاها دخالت كند، به‌علاوه اينكه بازار سهام هوشمند است و معاملات بورس به شرايطي رسيده كه افت و خيزهاي آن به صورت طبيعي اتفاق مي‌افتد.
سود 35 درصدي در انتظار سرمايه‌گذاران بورسي
عسگري ماراني وضعيت بازار سهام در هفته‌هاي پيش رو را مثبت پيش‌بيني نمي‌كند و معتقد است: با توجه به اينكه ارديبهشت زمان سررسيد اقساط قابل توجه شركت‌ها به سازمان خصوصي‌سازي است، به نظر مي‌رسد بنگاه‌ها براي تامين نقدينگي خود اقدام به فروش سهام كنند و اين اتفاق دومين ماه امسال را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد. او همچنين پيش‌بيني مي‌كند كه تا پايان امسال شاهد اتفاق خاصي در بازار مسكن نخواهيم بود و با توجه به اميدي كه در اقتصاد كشور به وجود آمده، امكان نوسان دلار و ارز وجود ندارد و از طرفي رشد چنداني را نيز در بازار جهاني فلزات نخواهيم داشت و بر اين اساس به نظر مي‌رسد كسي كه در ابتداي امسال نسبت به خريد و سرمايه‌گذاري در بورس اقدام كند تا پايان سال به صورت ميانگين 35 درصد بازدهي را كسب خواهد كرد. اين كارشناس ارشد بازار سرمايه چشم‌انداز مذاكرات هسته‌اي را مثبت ارزيابي مي‌كند و مي‌گويد: با توجه به چشم‌انداز اميدواركننده مذاكرات سياسي و رفع تحريم‌ها بايد بسترهاي مناسب توليد را در اقتصاد كشور فراهم كنيم و در صنايعي چون دارو، پتروشيمي، پالايشگاهي، خودرو و بانك‌ها به ظرفيت‌هاي خالي كنوني توجه كنيم و فكري براي آنها داشته باشيم تا در بلندمدت با كاهش هزينه‌هاي توليد، شاهد افزايش سودآوري بنگاه‌ها باشيم.
چشم‌انداز بورس تهران در سال 94
اين پيش‌بيني‌هاي مثبت و خوشبينانه در حالي مطرح مي‌شود كه به نظر مي‌رسد تا رسيدن به توافق نهايي در تيرماه بايد درانتظار برخي اظهارنظرهاي متفاوت و آخرين تلاش‌ها ميان مذاكره‌كنندگان باشيم. بنابراين به طور طبيعي در دو ماه آينده بايد منتظر اوج‌گيري تنش‌ها ميان مذاكره‌كنندگان براي دستيابي به سهم بيشتر در اين مذاكرات باشيم.
اين در حالي است كه برخي كشورهاي عربي از رسيدن ايران به توافق در مذاكرات هسته‌اي به دليل از دست دادن منافع خود ناراحت هستند و واكنش‌هايي نيز در اين زمينه خواهند داشت. در اين شرايط سرمايه‌گذاران بورسي بايد به نوسانات بازار به ديد دوران گذر و همراه با سختي نگاه كنند و كساني كه اين روزها در بازار خريد مي‌كنند تا پايان سال شاهد كسب سود و منفعت از بازار سرمايه خواهند بود، چراكه يكي از دستاوردهاي اين مذاكرات كاهش قيمت تمام شده مواد اوليه و محصولات وارداتي و افزايش صادرات بنگاه‌هاي توليدي است و در نتيجه سودآوري شركت‌ها افزايش خواهد يافت.
تاثير كاهش نرخ سود بانكي بر رونق بورس
اين در حالي است كه برخي كارشناسان بازارهاي مالي كاهش نرخ سود بانكي را بر رفتار بازار سهام تاثيرگذار مي‌دانند و معتقدند نرخ سود بانكي موجب رونق بازار سرمايه مي‌شود و برخي ديگر معتقدند بانك و بورس دو رقيب هستند و مسوولان نبايد منافع يك بازار را به نفع بازار رقيب تغيير دهند و يك بورس ايده‌آل بايد خودش بتواند سرمايه و نقدينگي را به سمت خود جذب كند.
دسته اول بر اين باورند كه پول، بازار پايه اقتصاد است و ايران تنها كشوري است كه از سپرده‌هاي بانكي ماليات نمي‌گيرد و نرخ سود بانكي مردم را تنبل كرده است؛ چرا كه ترجيح مي‌دهند بدون پذيرش هيچ گونه ريسكي از سود معقول و منطقي بانكي بهره ببرند. درواقع در شرايط كنوني بانك‌ها به دو راهي رسيده‌اند كه يك سر آن به كاهش نرخ سود بانكي مي‌انجامد و از طرفي بنگاه‌هاي توليدي مانند خودروسازان نيز ديگر توان پرداخت بهره بالاي تسهيلات بانكي را ندارند كه بر اين اساس به نظر مي‌رسد بانك مركزي بايد سرعت بيشتري را براي تصميمات خود براي كاهش نرخ سود بانكي داشته باشد.