برچسب‌هاي جديد اعلام نشده اما كرايه‌ها گران شده است
سرگيجه كرايه‌هاي تاكسي در تهران
حميدرضا خالدي / قرار بود تا روز دوشنبه برچسب‌هاي نرخ كرايه‌هاي تاكسي به خودروها تحويل داده شود. اما تا امروز -يعني چهارشنبه - هنوز تاكسي‌ها بدون برچسب‌هاي جديد اقدام به گرفتن كرايه‌هاي جديد مي‌كنند، حتي در مواردي با نرخ‌هايي بيشتر از نرخ‌هاي مصوب اعلام شده.
ترمينال تاكسي‌هاي ميدان رسالت
ترمينال تاكسي‌هاي ميدان رسالت يكي از بزرگ‌ترين جايگاه‌هاي تردد تاكسي‌هاي پايتخت است. از هر طرف كه سر مي‌گرداني، تاكسي‌هاي زردرنگي را مي‌بينيد كه از يكي از ايستگاه‌ها بيرون مي‌آيند يا در صف وارد مي‌شوند و منتظر مي‌شوند تا نوبت‌شان برسد و مسافران خود را سوار كنند و باز روز از نو، روزي از نو. برخلاف بسياري از خطوط، اينجا هنوز نرخ‌هاي كرايه‌هاي خود را افزايش نداده‌اند. مي‌گويند تا برچسب‌هاي‌مان را ندهند با همان نرخ‌هاي قديمي كار مي‌كنيم. يكي ازرانندگان خط رسالت به آزادي نظريه جالبي در مورد افزايش نرخ كرايه‌هاي تاكسي دارد: اكثر بچه‌هاي خطوط مختلف معتقدند اگر به جاي افزايش كرايه‌ها، به ما قطعات و لاستيك و... بدهند بسيار بهتر است. چرا كه واقعا اين قطعات و وسايل بار سنگيني را روي دوش ما مي‌گذارد. از سويي هرچند ماه يك‌بار قيمت قطعات افزايش پيدا مي‌كند و از سويي معادل همان قيمتي را كه براي قطعات مي‌پردازيد بايد براي دستمزد بدهيد.
وي ادامه مي‌دهد: وضعيت خودروهاي تاكسي با خودروهاي معمولي از زمين تا آسمان فرق مي‌كند. يك راننده تاكسي در ماه ممكن است تا 10 هزار كيلومتر راه برود در حالي كه اين آمار براي يك خودرو سواري كمتر از هزار كيلومتر است.
پيرمرد ديگري كه به قول خودش حساب سال‌هايي كه راننده است از دستش در رفته و امروز راننده خط رسالت- به آزادي است نيز در تاييد حرف‌هاي همكارش مي‌گويد: قبل از انقلاب اصلا اين طوري نبود كه هر سال قيمت‌ها افزايش پيدا كند، در سال 42، زماني كه من تازه راننده تاكسي شده بودم كرايه‌هاي خط رسالت – ونك، دو تومان بود. يعني 20 ريال. الان اين رقم فكر كنم حدود سه هزار تومان باشد. اما پول‌هاي آن سال‌ها واقعا با بركت‌تر بود. به راحتي مي‌توانستي خرج حتي دو تا خانواده را هم با تاكسي درآوري، ولي امروز اگر از اول صبح تا بوق شب كار كني به سختي مي‌تواني از پس خرج يك خانواده هم برآيي.
نفسي تازه مي‌كند و انگار درحال مرور خاطرات قديمي است ادامه مي‌دهد: تازه آن سال‌ها اينجاها همه بيابان بود. تا به سرخط مي‌رسيديم مسافر مي‌زديم و برمي‌گشتيم، حالا اولا ترافيك به قدري سنگين است كه براي رسيدن از رسالت به آزادي بايد يك تا دو ساعت در مسير باشي و وقتي هم كه به سرخط مي‌رسي بايد دو ساعت منتظر بماني تا نوبت تاكسي تو برسد و بتواني مسافر سوار كني.
مريم، خانم جوان 32 ساله‌اي است كه هر روزبراي رسيدن به محل كار خود از رسالت به آرژانتين مي‌رود و برمي‌گردد و به قول خودش هر روز براي رفت و برگشت بايد 2500 تومان كرايه تاكسي بدهد و الان قرار است اين رقم 2800 شود، مي‌گويد: «ما هم بي‌تفاوت شده‌ايم، چون اولا مي‌دانيم كه كاري از دست‌مان برنمي‌آيد، ثانيا اين قيمت‌هاي چند صد توماني در برابر تورم بالاي موجود درجامعه و هزينه‌هاي كمرشكن ديگر رقمي نمي‌شود.»
در مقابل وي، حسن كه 47 ساله و پدر يك خانواده پنج‌نفري است با نظر مريم مخالفت مي‌كند و به‌شدت در برابر سخنان وي واكشن نشان مي‌دهد. حسن خطاب به مريم مي‌گويد: «اين چه حرفي است كه مي‌زنيد؟ درست است كه شايد چند صد تومان براي شما چندان رقم درشتي نباشد، ولي اين رقم براي خيلي‌ها واقعا مهم است، ضمن اينكه فقط افزايش قيمت كرايه‌ها كه نيست. به محض افزايش كرايه‌ها، قيمت خيلي از كالاهاي ديگر هم به همراه آن افزايش مي‌يابد.»
سهيل هم يكي ديگر از مسافران دايمي تاكسي‌هاست، مسافري در خطوط مختلف شهر او اما برخلاف راننده‌هاي ترمينال معتقد است كه كرايه تاكسي‌ها در همه خطوطي كه مسافرآنهاست افزايش پيدا كرده است: مثلا خط ونك به چهارراه پاسداران 1650 تومان بوده كه الان دو هزارتومان شده است. يا خطوط پارك وي به نوبنياد وونك - توحيد يا توحيد به پارك وي به ترتيب از 1500 به 1700، از1500 يه 1800 و از دو هزار تومان به 2500 تومان افزايش پيدا كرده كه اكثرا بيشتر از 20 درصد افزايش قيمت مصوبه شوراست.
اين مسافر30 ساله تاكسي‌هاي تهران در ادامه با انتقاد از شيوه برخورد راننده‌ها مي‌گويد: خيلي از نرخ‌هاي تصويب شده، خورده پول هستند. مثلا 2400 تومان اما راننده اين خطوط عملا 2500 تومان مي‌گيرند و وقتي به آنها اعتراض مي‌كني با لحن بدي جوابت را مي‌دهند، مثلا مي‌گويند: اي آقا، ديگه صد تومان هم پولي است؟ يا با تمسخر مي‌گويند: پول خورد نداريم.
اما جواب يكي از مسافران خط توحيد به پارك‌وي از همه جالب‌تر است. وي كه پيرزني 60- 70 ساله و سرد و گرم چشيده است، از افزايش نرخ كرايه‌هاي اين خط از دو هزار به 2500 تومان، به‌شدت گلايه دارد و باربط آن به سياست مي‌گويد: اين هم از توافق هسته‌اي، هنوز قرارداد نبسته‌اند نرخ كرايه‌ها افزايش پيدا كرده واي به حال اينكه توافق را نيز امضا كنند!
مثلث سرگيجه
از فردا وارد دهه سوم فروردين ماه مي‌شويم، ولي هنوز وضعيت تاكسي‌ها معلوم نيست. فرماندار تهران اعلام كرده كه راننده‌ها مي‌توانند كرايه‌هاي جديد را از مردم بخواهند. همين مساله باعث سوءاستفاده برخي رانندگان تاكسي شده است تا قيمت‌هاي خود را بالاتر از حد تعيين و مصوب شده افزايش دهند. اين درحالي است كه هنوز برخي خطوط به عهد خود با مردم پايبند هستند و نرخ‌هاي خود را تغيير نداده‌اند. ضلع سوم اين مثلث مردمي هستند كه در شرايط كنوني مجبورند هرچه را رانندگان تاكسي طلب مي‌كنند بپردازند. چرخه‌اي معيوب كه مي‌شد با كمي برنامه‌ريزي و تدبير و آماده كردن برچسب‌هاي جديد به راحتي آن را مديريت كرد، درست مانند اتوبوس و مترو. اينكه كي چراغ قرمز افزايش نرخ كرايه‌ها سبز مي‌شود سوالي است كه بايد منتظر پاسخ آن در روزهاي آتي ماند.