افكار عمومي در تور شايعه‌سازان حرفه‌اي
امين شول‌سيرجاني
شهري را تصور كنيد كه شهروندانش در گرماي هواي بالاي 40 درجه، آب لوله‌كشي خانه‌هايشان حداقل 10 برابر حد مجاز شور شده باشد و به سختي آب شرب‌شان تامين مي‌شود. در حالي كه مسوولان شهر همه از تمهيدات‌شان براي بهبود اوضاع خبر مي‌دهند به ناگهان خبري در شهر مي‌پيچد كه مردم چه نشسته‌ايد كه آب شرب شيرين را پنهاني به كشوري ديگر مي‌فروشند و شما تشنه لب در صف دريافت يك گالن آب ايستاده‌ايد. در چنين شرايطي حتما بسياري از مردمي كه سال‌هاست وعده‌هاي مسوولان براي تامين آب شرب با كيفيت را شنيده اند؛ خشمگين مي‌شوند و ممكن است كار به جاهاي باريك هم بكشد. اينها قصه نيست. حال و روز كنوني آبادان و خرمشهر است. آب شرب مصرفي اين شهرها از تلفيق و تصفيه آب انتقالي از كرخه (خط غدير يك) و آب رودخانه بهمنشير تامين مي‌شده اما بر اثر پيشروي آب خليج فارس به سمت رودخانه بهمنشير، درجه شوري آب رودخانه چند برابر حد مجاز شده است. به گفته مسوولان محلي عواملي مانند كاهش بارندگي‌ها، مزارع نيشكر و پايين رفتن سطح آب كارون و... هم در تشديد اين بحران موثر بوده‌اند. حالا قرار است خط شماره دو انتقال آب كرخه به اين شهرها تا 15 تيرماه تمام شود. خط انتقال غدير 2 در مراحل پاياني قرار دارد و بنا به اعلام سازمان آب و برق خوزستان در حال حاضر 5 تيم مشغول كارند تا طرح اتصال خط لوله به شبكه آب شرب آبادان و خرمشهر و مينوشهر تا هفته آينده تمام شود. عزيزالله شهبازي، فرماندار آبادان هم از پيشرفت ۹۶ درصدي عمليات اجرايي خط دوم انتقال آب غدير خبر داده است. به جز اين، به گفته عليرضا خليلي‌نيا، مدير آب و فاضلاب شهري آبادان، چهار طرح آب شيرين كن و همين‌طور طرح‌هاي اصلاح شبكه و كيفيت بخشي به شبكه آب‌رساني هم در آستانه اجرايي شدن قرار دارند.
اگر شايعات بگذارند
اما همزمان با قول‌هاي مكرر مسوولان براي به نتيجه رسيدن انتقال آب از طريق خط غدير 2، دو شايعه در پوشش خبر همراه با فيلم و عكس‌هايي منتشر شده كه به مردم مي‌گويد دليل شوري آب اين است كه دولت ايران از طريق خط لوله آب را به كويت صادر مي‌كند. در متن دوم هم از صادرات آب به بصره خبر داده شده و حتي يك فيلم هم به عنوان سند از يك شبكه تلويزيوني عراقي ضميمه اين فايل شده است. «ناصر كرمي»، كارشناس محيط زيست كه خوزستاني است و سال‌ها در ايران روزنامه‌نگاري كرده و اكنون در نروژ استاد دانشگاه است؛ در واكنش به اين شايعات در توئيترش توضيحي نوشت و به صراحت گفت كه اين خبرها نمي‌تواند واقعيت داشته باشد. او در صفحه شخصي‌اش با يادآوري اينكه اين موضوع به اوايل دهه هشتاد مربوط است، نوشت: «قرار بود بعد از آنكه سد كرخه آبگيري شد با افزون بر چهارصد كيلومتر لوله‌گذاري آب از محل اين سد به كويت منتقل شود. همان زمان در پاسخ به اعتراض طرفداران محيط زيست وزارت نيرو اينطور استدلال كرد كه حجم آبي كه از پشت سد تبخير مي‌شود ده‌ها برابر بيشتر از آبي است كه به كويت منتقل خواهد شد و از نظر اقتصادي اين معامله‌اي كاملا به سود ايران است. اما نكته اين است كه به دليل محاسبات غلط فني (در تعيين ميزان آب ورودي به مخزن سد دو مولفه تغيير اقليم و افزايش برداشت در بالادست را اصلا حساب نكرده بودند) سد كرخه هرگز آنقدر آب نداشت كه تصور مي‌رفت داشته باشد. پس احتمالا آن طرح خود به خود منتفي شده است. همچنانكه هرگز هم خبري از اجراي طرح عظيم لوله‌گذاري چهارصد كيلومتري منتشر نشد. بعيد است از كارون هم آبي قابل انتقال به كويت باشد. خود اين شايعه به نظر من تقليل موضوع است. كوچك كردن مساله بزرگي به نام توسعه ناپايدار در سراسر كشور. بحران آب و #خشكيدگي دلايلي پيچيده‌تر از طرح غلط يك مدير براي فروش آب به كشور همسايه دارد. اين شايعه را فراموش كنيم و بر اصل مساله متمركز شويم. » هدايت فهمي، معاون مديركل دفتر برنامه‌ريزي كلان آب و آبفاي وزارت نيرو اين خبر را تكذيب كرده است.
فهمي با بيان اينكه موضوع تفاهم نامه انتقال آب به كشور كويت در زمان دولت هشتم مطرح شد، گفت: تا جايي كه بنده اطلاع دارم هيچ‌وقت اين تفاهم نامه اجرايي نشده و با توجه به اينكه انتقال آب به كشورهاي همسايه نياز به مصوبه مجلس دارد در حال حاضر هيچ مصوبه نامه‌اي در اين راستا وجود ندارد. غلامرضا شرفي، نماينده آبادان هم فيلم منتشر شده درباره صادرات آب به بصره را غيرواقعي دانسته و گفته است: «بررسي‌ها نشان داد اين فيلم مونتاژ شده است.» بررسي‌هاي روزنامه اعتماد همين‌طور نشان مي‌دهد عكس‌هاي ضميمه شده به خبر صادرات آب هم مربوط به خط انتقال غدير يك است كه به عنوان خط انتقال به كويت منتشر شده. انتشار گسترده اين خبرهاي كذب حالا افكار عمومي را به‌شدت تحت تاثير قرار داده است. هر چند سازمان آب و برق خوزستان بار ديگر به طور رسمي هر دو موضوع را تكذيب كرده اما گويا بايد راهكارهاي ديگري براي كاهش اثر‌گذاري شايعات جست.
حالا قرار است خط شماره دو انتقال آب كرخه به اين شهرها تا 15 تيرماه تمام شود. خط انتقال غدير 2 در مراحل پاياني قرار دارد و بنا به اعلام سازمان آب و برق خوزستان در حال حاضر 5 تيم مشغول كارند تا طرح اتصال خط لوله به شبكه آب شرب آبادان و خرمشهر و مينوشهر تا هفته آينده تمام شود. عزيزالله شهبازي، فرماندار آبادان هم از پيشرفت ۹۶ درصدي عمليات اجرايي خط دوم انتقال آب غدير خبر داده است.